İran üst düzey yetkilileri, ülkenin dünya hidrokarbon piyasalarındaki varlığını genişletmek ve izolasyondan çıkarmak niyetinde olduklarını defalarca ifade etmişti. Siyaset uzmanı Vladimir Sajin, konuyu Sputnik Haber Ajansı'na değerlendirdi.
"İran, Azerbaycan ve Türkmenistan doğal gazının Avrupa’ya İran üzerinden ihraç edilmesi konusu uzun zamandır tartışılıyor. Son zamanlarda İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Petrol Bakan Yardımcısı Reza Araki ve Sayın Azizullah Ramazani, Tahran’ın Avrupa’ya doğal gaz ulaştırma imkanları ve hazırlığına dair açıklamalarda bulundular. Aslında İran, Avrupa’nın doğalgaz piyasasına girmek için iki yola başvurabilir. Birincisi, kendi doğal gazını sevk etmek. İkincisi, Azerbaycan ve Türkmenistan gazının Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaştırılması için kendi topraklarını vermek."
HİDROKARBON SEVKİ
Azerbaycan çoktandır hidrokarbonlarını Avrupa’ya sevk etmeyi düşünüyor. Planlar uyarınca Azeri doğalgazı Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı'yla (TANAP) Türkiye üzerinden geçerek batı sınırına doğru ulaşacak. Bundan sonra da Trans Adriyatik Doğalgaz Boru Hattı'yla (TAP) Yunanistan, Arnavutluk ve Adriyatik Denizi’nden geçerek İtalya’ya ulaşacak. Boru hattının 2019 yılında işletmeye alınması planlanıyor.
Ancak AB’ye göre Avrupa Birliği’nin güney enerji koridorunun oluşturulması için çok önemli bir unsur eksik. O da, Türkmenistan doğalgazı. Gazın TANAP-TAP projelerine katılması için Hazar Denizi’nin doğu kıyılarından Azerbaycan’a ulaştırılması konusundaki görüşmeler uzun zamandır sürüyor. Brüksel, Türkmenistan gazının Avrupa pazarına sevk edilmesi için en uygun proje olarak Hazar Denizi’nin dibi üzerinden 300 kilometrelik doğalgaz boru hattının döşenmesini görüyor. Ancak gerek Moskova, gerekse Tahran, Rusya ve İran toprakları üzerinden geçmeyecek sualtı boru hattı projesine karşı çıkıyor.
EKONOMİK GÜZERGAH
İran Milli Gaz Şirketi Uluslararası İşler Müdürü Azizullah Ramazani, ''Türkmenistan ve Azerbaycan doğal gazının İran ve Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşınmasının en ekonomik güzergah'' olduğunu belirtti.
Büyük bir ihtimalle İran’ın bu önerisi İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif’in 16 Şubat’ta Bakü’ye gerçekleştireceği ziyaret sırasında ele alınacak. İran Dışişleri Bakanı’nın ziyaretİ çerçevesinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Dışişleri Bakanı Elmar Mamedyarov ile biraraya gelmesi bekleniyor.
Ancak şimdi gelinen noktada İran’ın cazip ve yararlı projelerinin gerçekleştirilmesine engel olan tek faktör, ülkeye uygulanan ekonomik yaptırımlar. Bu nedenle Azizullah Ramazani şu an yürürlükte olan yaptırımları kastederek ‘siyasi engellerin kalkmasının ardından’ doğal gaz projelerinin gerçekleştirilmesine yönelik çalışmaların başlatılabileceğini açıkladı. Bu arada Ramazani’nin sözlerine göre Avrupa’da artık İran doğal gazının ithal edilmesi konusu değerlendiriliyor.
Öte yandan İran Petrol Bakanı Bican Zangene, dünya petrol devlerinin İran’a geri dönmek için uluslararası yaptırımların kaldırılmasını sabırsızlıkla beklediklerinin altını çizdi.
