Kırgızistan’ın doğusundaki dağlık bölgede yer alan Issık Gölü, yeni bir arkeolojik keşfe sahne oldu. Rus Coğrafya Cemiyeti tarafından finanse edilen 2025 sonbaharındaki dalışlarda, gölün kuzeybatı kıyılarında bulunan Toru-Aygır yerleşiminin batık Orta Çağ kalıntıları gün yüzüne çıkarıldı.
Arkeologlar bölgede kerpiç yapılar, tandır tuğlası ile inşa edilmiş binalar, büyük seramik kaplar ve bir cami, hamam ya da medrese olduğu düşünülen bir yapının temel izlerini buldu.
4 ayrı bölgede çalışma: Cami, tahıl değirmeni, yapılar
Dalışlar, gölün üç ila 13 feet derinliğindeki dört bölümünde yapıldı. İlk alanda, arkeologlar tandır tuğlasından yapılmış yapılar ve un öğütmek için kullanılan bir değirmen taşına ulaştı.
Ayrıca ahşap kirişler ve taş temeller bulundu; kirişler şu anda radyokarbon ve dendrokronoloji analizleri için laboratuvara gönderildi.
13.-14. yüzyıla ait İslami nekropol
İkinci alanda, suyun tuzu nedeniyle aşınmış 13. veya 14. yüzyıl Müslüman mezarlığı keşfedildi.
Kazı başkanı Maksim Menşikov, bölgenin 13. yüzyılda Altın Orda etkisiyle İslam’ın yaygınlaştığını belirterek, bulunan mezarlığın bu döneme ait olduğunu söyledi.
Kazı başkanı Maksim Menşikov, bölgenin 13. yüzyılda Altın Orda etkisiyle İslam’ın yaygınlaştığını belirterek, bulunan mezarlığın bu döneme ait olduğunu söyledi.
Mezarların tamamının İslami defin geleneğine uygun şekilde düzenlendiği tespit edildi:
✔ Mezarlar kuzeye yöneltilmiş,
✔ Yüzler Kabe’ye dönük.
✔ Mezarlar kuzeye yöneltilmiş,
✔ Yüzler Kabe’ye dönük.
Bir erkek ve bir kadına ait iki iskelet bilimsel inceleme için çıkarıldı.
Diğer bulgular: Seramikler ve kerpiç yapılar
Üçüncü alanda çeşitli Orta Çağ seramikleri, dördüncü alanda ise yuvarlak ve dikdörtgen planlı kerpiç yapılar keşfedildi.
Bu bulgular, bölgenin yaşadığı kültürel çeşitliliği ve ekonomik canlılığı gözler önüne seriyor.
Bu bulgular, bölgenin yaşadığı kültürel çeşitliliği ve ekonomik canlılığı gözler önüne seriyor.
Toru-Aygır: İpek Yolu’nun kaybolan ticareti
Araştırmacılara göre bu batık şehir, yüzyıllar boyunca İpek Yolu üzerinde önemli bir ticaret merkeziydi.
Kırgızistan Bilimler Akademisi’nden Valery Kolçenko, bölgenin Çin ve Orta Asya’dan Avrupa’ya giden kervanların başlıca duraklarından biri olduğunu söyledi.
Kırgızistan Bilimler Akademisi’nden Valery Kolçenko, bölgenin Çin ve Orta Asya’dan Avrupa’ya giden kervanların başlıca duraklarından biri olduğunu söyledi.
Tarihsel belgelerin incelenmesi, 10. yüzyılda bölgeye Karakhanlı Devleti’nin hâkim olduğunu, burada Tengricilik, Budizm, Nasturi Hristiyanlığı ve İslam’ın bir arada var olduğunu ortaya koydu.
15. yüzyılda büyük depremle sulara gömüldü
Şehrin sonu ise dramatikti. 15. yüzyılın başlarında yaşanan yıkıcı bir deprem, Toru-Aygır’ı tamamen Issık Gölü’nün sularına gömdü.
Kolçenko’ya göre:
Kolçenko’ya göre:
“Depremin ardından bölgenin nüfusu kökten değişti ve zengin Orta Çağ yerleşimi tarihten silindi.”