ABD'nin New Jersey eyaletinde 47 yaşındaki bir adamın ani ölümü, kene ısırığının tetiklediği 'kırmızı et alerjisine' (Alfa-gal sendromu) bağlandı. Bu ölüm vakası, tıp literatüründe geçti.
2024 yazında aniden rahatsızlanarak hayatını kaybeden adamın ölüm nedeni, ilk otopside ortaya çıkmamıştı. Ailesinin, raporu yeniden değerlendirmesi için bir pediatri uzmanına gönderdiği belirtildi. Pediatrist Dr. Erin McFeely'nin şüohesi üzerine, yıllar önce kene ısırığıyla et alerjisi ilişkisini keşfeden Virginia Üniversitesi'nden immünolog Dr. Thomas Platts-Mills devreye girdi.
Platts-Mills, otopsi sırasında alınmış kan örneklerini incelemek için laboratuvarına ulaştırdı. Yapılan testlerde adamın kanında alfa-gal şekerine karşı yüksek seviyede IgE antikorları bulundu. Öte yandan başka bir klinikte yapılan analizler, anafilaksi ile ilişkilendirilen triptaz enziminin olağanüstü yüksek seviyelerde olduğunu ortaya koydu. Tüm bulgular, adamın ölümünün kırmızı et yedikten saatler sonra gelişen şiddetli bir alerjik reaksiyondan kaynaklandığını doğruladı.
Et alerjisi nasıl başladı? Kene larvaları yüzlerce kez ısırdı
Yerel basındaki haberlerde yer alan vaka raporuna göre adam, ailesiyle çıktığı bir kamp gezisi sırasında vücudunda çok sayıda böcek ısırığı olduğunu fark etmişti. Bunların aslında kum tanesi büyüklüğünde lone star tick (Amblyomma americanum) larvaları olduğu ortaya çıktı. Türün dişi keneleri 5 bin adede kadar yumurta bırakabiliyor ve larvalar toplu halde insanları ısırıyor.
Uzmanlar, bu kene türünün, memeli hücrelerinde bulunan alfa-gal adlı şeker molekülünün vücuda karşı bir bağışıklık tepkisi geliştirmesine neden olduğunu belirtti. Bu tepki de kişiyi kırmızı et ve süt ürünlerine karşı alerjik hale getirebiliyor.
Belirtileri neler?
Adam, kamp gezisinden kısa süre sonra şiddetli karın ağrısı, kusma ve ishal yaşamış, o an atlatılan belirtilerin üzerinden iki hafta geçtikten sonra tekrar kırmızı et yemesiyle ölümcül reaksiyon göstermişti.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), 450 bin Amerikalının bu alerjiye sahip olabileceğini belirtirken, uzmanlar gerçek sayının çok daha yüksek olduğuna inanıyor.
Türkiye'de görülür mü?
Alfa-gal sendromuna yol açan kene türü ABD'nin Ortabatı ve Doğu kesimlerindeki ormanlık alanlar ve çevresinde yaşıyor. Uzmanlara göre, Amblyomma americanum keneleri kırmızı et alerjisi, burbon virüsü hastalığı, lyme hastalığa benzer semptomlar dahil olmak üzere tedavi edilmezse ciddi sonuçlar doğurabilecek bazı hastalıklar taşıyor.
Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği websitesinde yer alan bilgilere göre, kırmızı et alerjisi en çok Karadeniz Bölgesi'nde görülüyor.
Uzmanlar: Gecikmeli tepkiler teşhisi zorlaştırıyor
Uzmanlar, Alfa-gal sendromunun en kritik yönünün, reaksiyonun hemen değil 3–6 saat sonra ortaya çıkması olduğunu vurguladı. Bu gecikme, hastalığın yanlışlıkla gıda zehirlenmesi veya mide enfeksiyonu sanılmasına neden oluyor.
Dr. Platts-Mills, “Bu aileye kapanış sağladık ama bu aynı zamanda buzdağının görünen kısmı olabilir” diyerek ölümcül vakaların sanıldığından daha fazla olabileceğini ifade etti.