Acil servis yoğunluk, hızlı yayılıyor: 'Zayıf bireylerde ölüm riski 5.75 kat daha fazla'

Koronavirüs, son haftalarda yeniden gündeme geldi. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’nün 2025 yılı sürveyans raporuna göre, ağustos ortasından itibaren Kovid-19 enfeksiyonlarında belirgin artış yaşandı.

15-21 Eylül tarihlerini kapsayan son verilere göre, influenza benzeri belirtilerle sağlık kuruluşlarına başvuran 34 hastanın yüzde 53’ünde Covid-19 tespit edildi. Ağır semptomlarla hastaneye yatan hastalarda ise influenza virüsünün daha sık görüldüğü belirtildi.

Uzmanlar, üst solunum yolu enfeksiyonlarındaki artışın özellikle büyük şehirlerde belirginleştiğini vurguluyor.

Hürriyet'e konuşan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Aziz A. Hamidi, vakaların çoğunun hafif seyrettiğini ancak risk gruplarında durumun ağırlaşabildiğini belirtti:

“Sağlıklı bireylerde belirtiler genellikle burun akıntısı, hafif ateş, geniz akıntısı ve halsizlik şeklinde görülüyor. Ancak ileri yaşlılar ve bağışıklığı zayıf kişilerde, yüksek ateş, balgamlı öksürük ve nefes darlığı gibi alt solunum yolu semptomları gelişebiliyor.”

Hamidi, bu belirtileri yaşayan vatandaşların “grip” zannedip ihmal etmemeleri gerektiğini belirterek, “Kovid ile grip belirtileri birbirine çok benziyor. Test yapılmadan ayırmak mümkün değil” ifadelerini kullandı.

2025 itibarıyla iki yeni varyant küresel ölçekte yayılmaya başladı: Nimbus ve Stratus.
Her iki varyant da Omicron’un alt türü olarak tanımlanıyor ve daha hızlı bulaşma özelliği taşıyor.

Doç. Dr. Hamidi, varyantların özelliklerini şöyle açıkladı:

“Nimbus varyantı, ilk olarak Çin’de ortaya çıktı ve birkaç ay içinde ABD dahil birçok ülkede görüldü. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) tarafından ‘izlem altındaki varyant (VUM)’ kategorisinde değerlendiriliyor.”

Nimbus varyantında en dikkat çeken belirtinin şiddetli boğaz ağrısı olduğunu belirten Hamidi, “Halsizlik, burun tıkanıklığı, ateş ve mide bulantısı da görülebiliyor. Ancak hastalığın seyri çoğunlukla hafif” dedi.

Ocak 2025’te tanımlanan Stratus (XFG) varyantı, kamuoyunda “Frankenstein varyantı” olarak biliniyor. Omicron kökenli bu varyant, yüksek bulaşıcılığa rağmen genellikle hafif semptomlarla seyrediyor.

Doç. Dr. Hamidi, Stratus varyantının özellikle çocuklarda sindirim sistemi belirtilerine yol açabileceğini söyledi: “Bazı çocuk vakalarda ishal, mide bulantısı ve karın ağrısı görülebiliyor.
Bu durum, Stratus’u önceki varyantlardan ayıran belirgin farklardan biri.”

Hamidi, bu varyantın okul çağındaki çocuklarda yayılım hızının yüksek olabileceğini ve okul ortamlarının dikkatle izlenmesi gerektiğini vurguladı.

Yeni araştırmalar, vücut ağırlığı düşük bireylerde Kovid-19’a bağlı ölüm riskinin ciddi şekilde arttığını gösteriyor. Prof. Dr. Serap Yavuzer, bu bulguların klinik açıdan beklenen ama “önemli bir uyarı niteliğinde” olduğunu söyledi. Prof. Dr. Yavuzer, şunları aktardı:

“Çalışmalarda zayıf bireylerde ölüm riski 5.75 kat, ventilatör veya ECMO desteği gereksinimi 1.74 kat, ağır semptom yaşama olasılığı ise 2.37 kat daha fazla.”

Yavuzer, özellikle 20-64 yaş arası düşük kilolu bireylerde riskin daha yüksek olduğuna dikkat çekerek, “Beslenme bozuklukları, bağışıklık sisteminin zayıflamasına yol açıyor. Bu da Covid-19’un ağır seyretmesine neden olabiliyor” ifadelerini kullandı.

Türkiye’de yapılan yeni bir araştırmaya göre, beslenme bozukluğu olan Kovid-19 hastalarının ölüm oranı, olmayanlara göre çok daha yüksek. Prof. Dr. Yavuzer, bu sonucun sağlık sistemi için önemli bir uyarı olduğunu belirterek, “Yoğun bakımda yatan Kovid-19 hastalarında beslenme durumu, tedavi başarısını doğrudan etkiliyor” ifadelerini kullandı.

Uzmanlar, risk grubundaki bireylerin özellikle protein ve vitamin açısından dengeli beslenmeleri gerektiğini vurguluyor.

Son haftalarda acil servislerdeki hasta yoğunluğu, önceki aylara kıyasla belirgin biçimde arttı.
Sağlık çalışanları, başvuran hastaların çoğunda yüksek ateş, boğaz ağrısı ve solunum sıkıntısı gibi şikayetlerin bulunduğunu bildiriyor.

Doç. Dr. Hamidi, toplumda yeniden bir “Kovid-19 bitti” algısının oluştuğunu ancak bunun tehlikeli bir rehavet yarattığını söyledi:

“Virüs hâlâ aramızda. Vaka sayısı düşük olsa bile varyantlar arasında geçiş hızı yüksek.
Kalabalık ortamlarda maske, el hijyeni ve yeterli beslenme hâlâ önemli.”

Hamidi ayrıca, özellikle bağışıklığı zayıf bireylerin grip mevsiminde aşılarını ihmal etmemeleri gerektiğini vurguladı.