'Sorunun kökü altyapı'
5G ihalesinde acayip şeyler olacak. En başta devlet ciddi para kazanacak. 4.5G’de asgari 2–2,5 milyar avrodan başlayan ihale 3,96 milyar avro ile kapanmıştı. Şimdi de benzer bir gelir tablosu beklenebilir. 5G bize öncelikle operatörlere daha geniş otoyol sunuyor. Son kullanıcıya doğrudan mucize hız ve ucuz fatura getirmiyor.
Dünya 5G’yi 2019’da ticari olarak açtı. Biz 2G, 3G, 4G’nin hepsine hep geç girdik, şimdi de 6 yıl geriden geliyoruz. Sorunun kökü altyapı. Fiber yaygın değil, eski yerleşimler hala yetersiz. Kağıt üstünde ortalama 100 Mbps deniyor ama mobilde 50–70 Mbps bandını zor görüyoruz. Hız listelerinde Romanya, Kosova, Azerbaycan gibi ülkelerin gerisindeyiz. İhale şartnamelerinde kapsama ve AR-GE yükümlülükleri vardı. Yaptık deniyor ama sahadaki tablo çok daha mütevazı.
'Işık hızında ve ucuza internette beklentisi gerçekçi değil'
5G’nin asıl farkı hızdan çok gecikme. Uzaktan ameliyat, endüstriyel IoT, akıllı fabrika gibi alanlarda kritik. 5G, fabrikasına özel şebeke kuracak şirketlere ve operatörlerin maliyetine iyi gelecek. Vatandaş tarafında ise ekstra bir maliyet bile olabilir. 5G uyumlu telefon şart, baz istasyonu yatırımları da sonuçta faturaya yansır. 5G ile ışık hızında ve ucuza internette beklentisi gerçekçi değil. Önce fiber ve şebeke planlamasıyla temel yolu genişletmek gerekiyor.