Sıcak havalar etkisini artırırken, sıcakların bazı rahatsızlıkları da beraberinde getireceğine dikkat çeken uzmanlar ise yapılması ve yapılmaması gerekenleri tek tek sıraladı. Peki sıcaklarda nasıl beslenmeli? Sıcak havada spor yapılır mı? Klima dost mu düşman mı? Soğuk kahve ve çay suyun yerini tutar mı? Güneş çarpmasının belirtileri neler?
Sıcak çarpmasının ilk sinyalleri neler?
Yaz sıcaklarında alınacak basit önlemlerin sağlığımızı korumadaki önemini vurgulayan İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Meltem Batmacı, “Gün içinde hafif bir baş ağrısı, nedensiz yorgunluk ya da uyku hali sorunu yaşıyorsanız, bu belirtiler sıcak çarpmasının size verdiği ilk sinyalleri olabiliyor. Terliyken klima önünde oturmak, öğle saatlerinde uzun yürüyüş yapmak veya günde sadece 1-2 bardak su içmek önemsiz gibi görünse de tansiyondan güneş çarpmasına kadar birçok sorunun temelini oluşturuyor. Oysa birkaç basit önlemle tüm bu riskler önlenebilir” dedi.
Klima dost mu düşman mı?
Yaz sıcaklarının herkesi etkilediğini ama yaşlıların, çocukların, hamilelerin ve kronik hastalığı olanların daha 'savunmasız' kaldığına dikkat çeken Dr. Batmacı önerilerini şöyle sıraladı:
"Güneş ışınlarının yeryüzüne en dik geldiği özellikle 11:00-16:00 saatleri arasında güneşe çıkmaktan kaçınmanız gerekiyor. Evinizi serin tutmak için güneşlik ve perdeleri kapatın, ortamı sık sık havalandırın, mümkünse dışarıda yapılması gereken işleri sabah erken ya da akşam saatlerine bırakın. Klimaların doğru kullanılması da çok önemli. Klimaya doğrudan maruz kalmayın, terliyken önünde oturmayın, ortamı aşırı soğutmayın, vücut ısınız yüksekken bir anda soğuk ortama geçmeyin. Ayrıca klima temizliğini düzenli olarak yaptırın. Aksi takdirde bilinçsiz klima kullanımının yol açtığı üst solunum yolu enfeksiyonları başta olmak üzere, bir çeşit akciğer enfeksiyonu olan lejyoner hastalığı gibi bazı hastalıklar ortaya çıkabiliyor."
Soğuk kahve ve çay, suyun yerini tutar mı?
Dr. Batmacı, günde 2-3 litre su içmenin önemine vurgu yaparken, "Çay, kahve ya da meşrubat, suyun yerini tutmadığı gibi vücutta su kaybını daha da artıracağından böyle bir hataya düşmeyin. Maden suyu, kaybedilen mineralleri yerine koymak için güzel bir seçenek olabiliyor, ancak onun da fazlası mineral dengesizliklerine neden olabileceği için fazla tüketmemek gerekiyor. Vücut ısınızı dengelemek amacıyla çok soğuk ve buzlu içeceklerden uzak durmanız da önem taşıyor." diye uyardı.
Sıcaklarda nasıl beslenmeli?
Dr. Batmacı beslenme konusunda da şu bilgileri paylaştı
"Sıcak havalarda ağır ve yağlı yemekler vücutta ısıyı artırıyor ve sindirimi zorlaştırıyor. Bu nedenle, yaz aylarında sebze ağırlıklı, az yağlı ve bol su içeren yemekleri tercih edin. Porsiyonları küçültmek, sık ama hafif öğünlerle beslenmek hem serinlik hem de sindirim rahatlığı sağlıyor. Her fazla kalorinin vücutta ekstra ısı üretimine neden olduğunu da unutmayın.
Sıcak havalarda spor yapılır mı?
Yaz aylarında spor yaparken zamanlamanın çok önemli olduğunu belirten Dr. Batmacı, spor yapmak için sabah ve akşam saatlerinin tercih edilmesi gerektiğini söylerken, "Öğle saatlerinde aşırı efor sarf etmek sıcak çarpmasına neden olabiliyor. Terlemeyle kaybedilen suyu yerine koymaya özen gösterin. Ayrıca aşırı egzersizin, vücudun susuz kalması ve sıcakla birleştiğinde çarpıntı ile bayılmalara yol açabileceğini unutmayın." dedi
Güneş çarpmasının belirtileri neler?
Aşırı sıcaklar ve kavurucu güneş nedeniyle güneş çarpmasının sık yaşandığına işaret eden İDr. Meltem Batmacı, sözlerini şöyle sonlandırıyor: “Güneş çarpması; halsizlik, bulantı, görme değişiklikleri, baş ağrısı, baş dönmesi, uyku hali ve kendini kötü hissetme gibi belirtilerle sinyal veriyor. Böyle bir durumda, kişiyi hemen serin, hava akımı olan ve gölgeli bir ortama almanız, giysilerini gevşetmeniz, vücudunu soğutmaya çalışmanız gerekiyor. Bilinci kapalı ve şuuru dalgalı ise mutlaka en yakın sağlık kuruluşuna götürmelisiniz. Ayrıca bilincin kapalı olması halinde kesinlikle su içirmeye çalışmayın, aksi halde tamamen iyi niyetle içirmeye zorladığınız su, kişide ciddi akciğer enfeksiyonlarına, solunumun tamamen durmasına neden olabiliyor. Bilinç kaybı zaten ciddi bir durumdur, evde asla kendi başınıza çözmeye çalışıp, zaman kaybetmeyin.”
Kafeinli içeceklerden uzak durun uyarısı
Hava sıcaklıklarının artmaya başlamasıyla özellikle vücudun ter ve vücut sıvıları ile kaybettiği sıvının geri koyulması gerektiğini dile getiren Beslenme ve Diyet Uzmanı Hülya Yiğit de, “Su içmek elzemdir. Eğer sade su içmeyi sevmiyorsanız, içine meyve dilimleri ekleyerek tadını biraz daha aromalı hale getirebilir, antioksidan alımınızı arttırabilirsiniz.” dedi.
Soğuk kahveler ve soğuk çaylar gibi içeceklerin su ihtiyacını istenilen düzeyde karşılamayacağına vurgu yapan Yiğit, “Çay, kahve gibi kafeinli içecek tüketimini günlük olarak TÜBER’de (Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi) belirtildiği gibi 800 ml ile sınırlandırmanız uygun olacaktır.” uyarısında bulundu.
Susuzluk hissinin artmaması ve vücudun ödem tutmaması için tuz kullanımının da sınırlandırılması gerektiğine dikkat çeken Yiğit, sözlerini şöyle sürdürdü: “Özellikle ev dışında yani restoranlarda yenilen yemeklerin tuz içeriği ve yağ içeriği evde yapılanlara göre daha yüksek olabiliyor. Bu nedenle en azından hazır soslar, mayonezli ve kremalı besinleri sınırlandırmakta fayda var.”
Sıcak havalarda ne yenilmeli? Ne yenmemeli?
Kabak, salatalık, yeşil biber, semizotu gibi su içeriği yüksek olan sebzelere beslenmede daha sık yer verilmesi gerektiğini kaydeden Yiğit, “Su içeriği yüksek olan ve A, C, E gibi antioksidan vitaminleri bolca içeren karpuz, kavun, üzüm, şeftali gibi meyveleri de öğünlerinize ekleyin. Ancak bu meyvelerin şeker oranı da yüksek olduğu için tüketim miktarına dikkat edilmeli.” dedi.
Süt ürünleri, et, tavuk, balık gibi yiyeceklerin özellikle sıcak havalarda mikrobiyal bir bulaşma olmaması, besin zehirlenmesine yol açmaması için uygun sıcaklıklarda muhafaza edilmesi gerektiğine dikkat çeken Beslenme ve Diyet Uzmanı Hülya Yiğit, “Bu tür besinler dışarıda uzun süre bekletilmemeli.” derken, " Pilav, makarna, beyaz ekmek gibi glisemik indeksi yüksek karbonhidratlar yerine siyez bulguru, organik tam buğday ekmekleri, nohut, yeşil mercimek gibi haşlanmış kurubaklagiller ile yapılan salataları tercih etmek de yaz aylarında yaşam kalitenizi arttıracaktır" ifadelerini kullandı.