Eskişehir Küllüoba Höyüğü kazısında gün yüzüne çıkarılan 5 bin yıllık Küllüoba ekmeği tanıtıldı. Gömülü haldeki evin eşik kısmına çok yakın bir yerde bulunan ekmek, 2.5 santimetre kalınlığında, 12.5 santimetre genişliğinde. Tüp halinde bulunan ekmek formu bilinen, mayalanmış, pişirilmiş ilk örnek. Ekmeğin içeriğinde ise Gernik buğdayı ve mercimek tespit edildi.
5 bin yıllık ekmek
© Yavuz Emrah Sever
Mayalanmış, pişirilmiş ilk örnek
Küllüoba Kazı Başkanı ve Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Türkteki de 5 bin yıllık ekmekle ilgili şunları dile getirdi:
"Bu ekmek üzerinde çalışmalarımıza devam ettik. Gömülü haldeki evin eşik kısmına çok yakın bir yere konulmuş. 2,5 santimetre kalınlığında, 12,5 santimetre genişliği mevcut. Tüp halde bulunmuş. Formunu bildiğimiz, mayalanmış, pişirilmiş bu ilk örnek. Bunun başka bir örneği yok. Bu ekmek fırınlandıktan, pişirildikten sonra buraya özellikle konulmuş. Ekmeğin özellikle arka kısmındaki beyaz kalıntılara biz 'fitolit' diyoruz. Fitolitler, bitki kalıntıları. Aslında yaprak kalıntıları. Ekmek mayalanırken mayalanma sürecinde zaman zaman yaprak üzerine bırakılıyor. Bunlara ait izler yer alıyor. Bunu da çalışacağız. Ekmeğin diğer analizlerini de yaptık."
İçeriğinde Gernik buğdayı ve mercimek bulundu
Ekmekte çok iri taneli buğday kalıntıları bulduklarını dile getiren Prof. Dr. Türkteki, bu ekmeğin hızlı piştiğini, yandığını ve bir taraftan da mayalandığını gösteren mikroskop incelemeler yaptıklarını ifade etti. Türkteki, "Buradan buğdayın türünü saptadık. 'Gernik buğdayı' dediğimiz, hala var olan ancak üretimi oldukça az bir tür buğdayla karşılaştık. Gernik buğdayı, ekmeğin neredeyse yüzde 90'ını içeriyor. Ancak iri parçalar halinde. Tabii ki öğütme işlemi zor bir işlem bu dönem için. Bir bazalt taş üzerinde öğütülüyor. Bu nedenle oldukça iri parçalar halinde karşımıza çıkıyor." dedi. Prof. Dr. Türkteki, ekmekte "gernik buğdayı" dışında mercimeğin de bulunduğunu vurguladı.
Ekmeğin 150 derece ve üzerinde piştiğini belirlediklerini dile getiren Türkteki, "Ekmeğin yandığını da söylememiz gerekiyor. Ekmek yakılmasaydı, belki bize ulaşmayacaktı. Önce pişirilmiş, daha sonra oradan bir parça kopartılmış ki biz ekmeği olduğu yerinde bulduk. Bir parça kopartıldıktan sonra da yakılmış. Evin eşik kısmına gömülmüş gibi görünüyor." diye konuştu.