Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de yaygın olarak görülen ve her üç kişiden birinin yaşamı boyunca en az bir kere yakalandığı tahmin edilen 'zona' özellikle 50 yaş üstünü tehdit ediyor. Su çiçeğine neden olan 'varisella zoster' virüsünün yeniden aktif hale gelmesiyle oluşan vücutta şiddetli ağrı, deride yanma ve döküntülere sebep olan hastalık, hayat kalitesini etkilediği gibi ciddi sağlık problemlerini de tetikliyor. Türkiye'de de görülme sıklığı yüksek olan zona özellikle ağır üzüntü ve stresle birlikte artışa geçerken , uzmanlar Kahramanmaraş merkezli depremlerden sonra görülme sıklığındaki yükselişe dikkat çekti. Peki zona nedir? Zona'dan korunmak mümkün mü? Zona kendini nasıl belli ediyor?
Her yıl şubat ayının son haftasında gerçekleştirilen 'Zona Farkındalık Haftası kapsamında Türk Dermataloji Derneği, Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) ve Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği (EKMUD) tarafından zona'ya dikkat çekmek için 'Zona Her An Uyanabilir' kampanyası başlatıldı. Kampanyanın hedefi ise ana risk grubunda bulunan '50 yaş ve üzeri' yetişkinler başta olmak üzere bu hastalık hakkında toplumu bilgilendirmek.
Yetişkinlerin yüzde 90'ında zona virüsü var
'Yetişkinlerin yüzde 90'ın zonaya neden olan virüsü vücudunda barındırıyor' diyen EKMUD Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Hüsnü Pullukçu, su çiçeği geçirdikten sonra bu virüsün vücutta kaldığını ve 'uykuya' geçtiğini söyledi.
Yaşla birlikte azalan bağışıklık, ağır stres, ağır yorgunluk gibi faktörlerin etkisiyle virüsün harekete geçerek zona'ya neden olduğunu anlatan Prof. Dr. Pullukçu, "Zona, sinir yolu boyunca şerit halinde ortaya çıkan ağrılı döküntülerle büyük acıya sebep oluyor. En çok sırtta, yüz bölgesinde, hatta gözde bile çıkabiliyor. Aslında vücudun her yerine gidebilir. Gözde, kulakta hatta beyinde bile" diye konuştu.
Temasla bulaş riskine dikkat
Prof. Dr. Pullukçu'nun dikkat çektiği bir nokta ise bulaşıcılık. Zona'nın vücutta oluşturduğu kabarcıkların içlerinde virüs bulunduğunu söyleyerek bulaşma riskinin olduğuna dikkat çekti.
Depremle birlikte arttı
Zona'yı tetikleyen faktörler arasında stres ve üzüntünün olduğunu belirten KLİMİK Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Selçuk Özer de, depremle birlikte görülme sıklığında bir artış yaşandığını dile getirdi. Dr. Özer, toplumda 50 yaş üzerindeki insanların risk grubunda olduğunu ve en az üç kişiden birinin yaşadığı zonanın başka hastalıkları da tetikleyebileceğine dikkat çekti.
Diyabet, astım, kanser, koah, kovid, grip, romatizma gibi hastalıkların ise vücudun bağışıklık sistemini etkilediği için zonayı tetikleyebileceğini dile getiren Dr. Özer, "Bir kere geçirmekle bitmiyor, tekrarlayabiliyor. Riski azaltmak mümkün ama ortadan kaldırmak mümkün değil" diye konuştu.
Türk Dermatoloji Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Andaç Salman da hastalığın ciddiyetine dikkat çekerken erken dönemde teşhisinin önemini anlattı.
Zona nedir?
Bilimsel adı herpes zoster olan zona, suçiçeğine neden olan varisella zoster virüsünün yeniden aktif hale gelmesiyle oluşan vücuttu şiddetli ağrı, deride anma ve döküntülere sebep olan ciddi bir hastalık.
Zona vücudun nerelerinde görülür? Zona belirtileri nelerdir?
Zona vücudun bir tarafında ya da yüzde ortaya çıkabilir. Ağrılı, kabarcıklı döküntü ile kendini gösteren zona yalnızca kızarıkla seyreden bir cilt hastalığı değildir. Günlük hayatı zor ve ağrılı bir hale getirebilir. Ağrı, kaşıntı, karıncalanma, ateş, halsizlik, baş ağrısı gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Kimler zona riski altında?
Her yaş gruplarında zona görülebilir ancak yaş alma zona gelişimi için önemli bir risk faktörü. Yaş almanın yanı sıra kanser, romatoid artrit, diyabet, astım, KOAH, hipertansiyon gibi hastalıklar da zonayı tetikleyebiliyor.