Türkiye’nin farklı bölgelerine ait kelimeleri kayıt altına almak amacıyla hazırlanan Yöresel Sözlükler projesi kapsamında, İstanbul, Ankara ve İzmir'e özgü kelimeler derlenerek birer sözlük oluşturuldu.
Bu çalışma, üç büyükşehrin konuşma dili, günlük kullanımda sıkça yer alan kelimeleri ve bölgelere özgü sözcükleri içeren kapsamlı bir araştırma niteliği taşıyor.
İstanbul’un yöresel kelimeleri
İstanbul’un 39 ilçesinden derlenen İstanbul Türkçesi Sözlüğü, şehrin kültürel yapısını yansıtan kelimeler içeriyor. İşte dikkat çeken bazı sözcükler:
📌 Ayana: Şaşkınlık, hayret ifadesi.
📌 Burgaş: Karşı görüş.
📌 Cudam: Çirkin, sevimsiz.
📌 Ellenem: Herhalde.
📌 Fodul: Kavgacı, karıştırıcı, geveze.
📌 Göbü: Hamurlu, mayalı bir ekmek türü.
📌 Horayaramaz: İşe yaramaz.
📌 Burgaş: Karşı görüş.
📌 Cudam: Çirkin, sevimsiz.
📌 Ellenem: Herhalde.
📌 Fodul: Kavgacı, karıştırıcı, geveze.
📌 Göbü: Hamurlu, mayalı bir ekmek türü.
📌 Horayaramaz: İşe yaramaz.
Ankara’nın yöresel kelimeleri
Ankara’nın ilçelerinden derlenen Ankara Türkçesi Sözlüğü, özellikle İç Anadolu kültürüne ait kelimeleri barındırıyor. İşte en dikkat çekenler:
📌 Aba: Abla, büyük kız kardeş.
📌 Badak: Tek hayalı erkek hayvan.
📌 Cımrak: Kedi tırmalaması.
📌 Dobalan: Toprak altında yetişen bir tür mantar.
📌 Elemeşgere: Açıkça.
📌 Galgımak: Hoplayıp zıplamak, yerinde duramamak.
📌 Hobu: Kaba, yakışıksız.
📌 Kança: Çene.
📌 Manık: Kedi yavrusu.
📌 Çangal: Asma ağaçları için dikilen kuru dal.
📌 Badak: Tek hayalı erkek hayvan.
📌 Cımrak: Kedi tırmalaması.
📌 Dobalan: Toprak altında yetişen bir tür mantar.
📌 Elemeşgere: Açıkça.
📌 Galgımak: Hoplayıp zıplamak, yerinde duramamak.
📌 Hobu: Kaba, yakışıksız.
📌 Kança: Çene.
📌 Manık: Kedi yavrusu.
📌 Çangal: Asma ağaçları için dikilen kuru dal.
İzmir’in yöresel kelimeleri
İzmir’in ilçelerinden derlenen İzmir Türkçesi Sözlüğü, Ege Bölgesi’ne özgü kelimeleri içeriyor. İşte bazıları:
📌 Andaç: Okul yıllığı.
📌 Bekmez: Pekmez.
📌 Cılk: Bozuk, çürük.
📌 Dalıgan: Isırgan otu.
📌 Etah: Bunak, bunamış.
📌 Fışkın: Ağaç dibindeki sürgün.
📌 Gıygıdı: Keman.
📌 Kavzamak: Kavramak, yakalamak.
📌 Bekmez: Pekmez.
📌 Cılk: Bozuk, çürük.
📌 Dalıgan: Isırgan otu.
📌 Etah: Bunak, bunamış.
📌 Fışkın: Ağaç dibindeki sürgün.
📌 Gıygıdı: Keman.
📌 Kavzamak: Kavramak, yakalamak.