Bursa, 27 Ocak günü saat 13.43’te meydana gelen ve Kandilli Rasathanesi’ne göre 4.1 büyüklüğünde olan bir depremle sarsıldı. AFAD, depremin büyüklüğünü 4 olarak açıklasa da Bursalılar sarsıntıyı çok daha şiddetli hissetti. Bu durumun nedeni, kötü zemin üzerine inşa edilmiş çok katlı ve ağır betonarme yapılar olarak gösterildi.
Bursa fay hattı üzerinde: Tarihsel depremler alarm veriyor
Bursa, tarih boyunca büyük depremler yaşamış bir şehir. 1065 yılında İznik’i denize gömen 7.3 büyüklüğündeki deprem ve 1855 yılında yaşanan iki büyük depremde 1.900 kişinin hayatını kaybetmesi, şehrin fay hattı üzerindeki kritik konumunu ortaya koyuyor. Uzmanlar, Bursa’nın uzun süredir büyük bir deprem yaşamadığına dikkat çekerek, bu durumun enerji birikimi açısından tehlikeli olduğunu belirtiyor.
Gazi Üniversitesi Deprem Araştırma Merkezi Kurucu Başkanı Prof. Dr. Süleyman Pampal, “Bir deprem ne kadar geç olursa, o kadar büyük olur. Bursa’da 7-7.5 büyüklüğünde bir deprem üretme potansiyeli olan aktif faylar var” diyerek uyarıda bulundu.
Bursa depremleri neden şiddetli hissediyor?
Kandilli Rasathanesi’ne göre büyüklüğü 4.1 olan deprem, Bursa’da diğer bölgelere kıyasla çok daha şiddetli hissedildi. Bunun nedeni, şehrin alüvyon zemin üzerine kurulu olması ve ağır betonarme yapılarla donatılmış olması. Prof. Dr. Pampal, “Bursa’nın kötü zemini, yetersiz yapı stoku ve kaçak katlar nedeniyle depremler burada çok daha yıkıcı etkiler yaratabilir” dedi.
Özellikle 3-4 katlı alüvyon zemin üzerindeki yapılarda depremin ivmesi artıyor ve yıkıcı etki büyüyor. Pampal, “Bursa’daki birçok bina, 5 büyüklüğündeki bir depremi 8 şiddetinde hissedebilir” diyerek durumu özetledi.
Depremden korunmanın yolu: Güçlendirme ve doğru zemin
Uzmanlar, depremin zamanını tahmin etmektense hazırlıklı olmanın önemine vurgu yapıyor. “Uygun zemine doğru yapı” ilkesine dikkat çeken Pampal, kayalık zeminlerde çok katlı yapılar inşa edilebileceğini, alüvyon zeminlerde ise az katlı binaların tercih edilmesi gerektiğini belirtti.
Vatandaşlara yönelik uyarılarda bulunan Pampal, binaların dayanıklılık testlerinin yapılması, güçlendirilmesi veya yenilenmesi gerektiğini vurguladı. “Deprem ne zaman olur bilmiyoruz, ancak riskli yapılarda oturmanın sonucu hep aynı: büyük kayıplar.”
Bursa mı daha riskli, İstanbul mu?
Olası büyük İstanbul depremi, Bursa ile karşılaştırıldığında zemine bağlı farklılıklar gösteriyor. Pampal’a göre, İstanbul’un kuzey bölgeleri ve Anadolu Yakası’nın zemini daha iyi durumda. Ancak Bursa’nın zemin kalitesi oldukça kötü. “Bursa, kötü zemin ve yapı stoku açısından İstanbul’dan daha riskli bir durumda olabilir” dedi.
Tarihsel depremlerden ders alınmalı
Türkiye’nin büyük bir kısmının fay hatları üzerinde yer aldığına dikkat çeken uzmanlar, Hatay ve Maraş’taki 6 Şubat 2023 depremlerinden ders çıkarılması gerektiğini belirtiyor. Amik Ovası üzerindeki yapıların yıkıldığını ancak yamaçlardaki gecekonduların ayakta kaldığını hatırlatan Pampal, Bursa için de benzer bir senaryonun gerçekleşebileceği uyarısında bulundu.