"Genç yetişkinler arasında kanser vakaları artıyor. Özellikle safra kesesi kanseri gibi nadir hastalıkların gençler arasında sık görülmesi, sağlık alanında kaygıları artırıyor. İngiltere Kanser Araştırmaları Derneği’nin yayımladığı son verilere göre, 24-49 yaş aralığındaki bireylerde safra kesesi kanser vakalarında 1990’lardan bu yana yüzde 84’lük bir artış yaşandı.
Gençlerde kanser neden artıyor?
Hürriyet'e konuşan Tıbbi Onkoloji ve İç Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Osman Köstek “Gençlerde bu kanser türünün artış göstermesi, çevresel, genetik ve yaşam tarzına bağlı faktörlerin bir araya gelmesiyle açıklanabilir” dedi ve “Obezite ve metabolik sendrom gibi durumların artışı, kolanjiokarsinom ve safra kesesi kanseri riskini artırıyor” dedi.
'Alkol ve tütün kullanımı arttı'
Köstek, şu önemli bilgilerin altını çizdi:
Batı tipi diyetin yaygınlaşması, yüksek yağlı ve düşük lifli gıdaların tüketimiyle birlikte, safra taşı oluşumuna ve kronik inflamasyona zemin hazırlayarak gençlerde bu risk faktörlerini artırabiliyor. Ayrıca, artan alkol ve tütün kullanımı da önemli bir risk etmeni olarak öne çıkıyor. Enfeksiyöz etkenler de gençlerde kanser oranlarının artışında rol oynuyor. Hepatit B ve C virüsleri, genellikle daha ileri yaş gruplarıyla ilişkilendirilmiş olsa da son yıllarda gençlerde çok sık görülüyor. Özellikle hepatit B'nin yaygınlığı bu riski daha da güçlendiriyor. Bununla birlikte, karaciğer flukesi gibi parazit enfeksiyonları Asya’da yaygınken, göç ve seyahat nedeniyle Avrupa ülkelerinde de görülmeye başladı. Genetik faktörler ve aile öyküsü de önemli... Safra yolları kanserlerinde bazı genetik mutasyonların (örneğin, BAP1 ve BRCA mutasyonları) etkisi biliniyor. Gençlerde bu tür genetik faktörlerin etkisi daha belirgin olabilir. Ayrıca, primer sklerozan kolanjit (Safra yollarının ilerleyici hasarıyla karakterize olan son dönem karaciğer yetersizliğine de neden olan hastalık), özellikle gençlerde inflamatuar bağırsak hastalıklarıyla ilişkili olarak safra yolları kanseri riskini artırabilir.
Türkiye'de erkeklerde daha fazla
“Türkiye’de ise safra kesesi kanseri insidansına dair GLOBOCAN verileri incelendiğinde, Türkiye'deki erkeklerin ASR'sinin İngiltere'ye göre belirgin şekilde daha yüksek olduğu görülüyor” diyen Köstek, “Örneğin, erkeklerde ASR 4.0 seviyesine kadar çıkarken, İngiltere'de bu oran yaklaşık 2,5 seviyesinde. Kadınlarda ise Türkiye'deki ASR, erkeklere kıyasla çok daha düşük seyretmekte ve İngiliz kadınlara benzer şekilde 2.0-2.5 seviyelerinde kalmakta. Bu veriler, Türkiye'de erkeklerin safra kesesi kanserinden kadınlara göre daha yüksek risk altında olduğunu gösteriyor” ifadelerini kullandı.
Neden erkeklerde daha fazla?
Erkeklerdeki yüksek insidans oranı, sigara kullanımı, obezite ve kronik safra taşı hastalıkları gibi risk faktörlerinin erkeklerde daha yaygın olmasından kaynaklanıyor olabileceğine dikkat çeken Doç. Dr. Osman Köstek, “Genç popülasyon arasında ise, Türkiye'de 20-49 yaş aralığındaki genç erkeklerde ASR’de 2000’li yılların başında belirgin bir artış yaşanmış, ancak bu oran 2010’lu yıllarda düşüşe geçmiş. Bu durum, gençlerde bir dönem etkili olan risk faktörlerinin, beslenme alışkanlıkları veya çevresel faktörler gibi, daha sonra azalmış olabileceğini düşündürüyor. Ancak yine de dikkatli olmak gerekiyor. Genç kadınlarda ise ASR'nin düşük seyretmekte olduğunu söyleyebilirim” şeklinde konuştu.