Belediyelere gönderilen Milli Eğitim Bakanlığı’nın “kreş adı altında açılan yerlerin” uyarılması ve yenisinin açılmaması yönündeki resmi yazısıyla siyasette başlayan tartışma sürüyor. Söz konusu yazı hükümet ve muhalefet arasında ‘kreş’ kavgası başlattı. "Belediye kreşleri kapatılacak mı" polemiği yaşanırken İstanbul, Ankara ve İzmir'deki belediyelerin kreş sayısı ile ücretleri merak ediliyor.
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü, geçen günlerde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na gönderdiği yazıda, yapılan saha incelemelerinde belediyelere bağlı kreş adı altında açılan yerlerde, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamındaki okul öncesi eğitim kurumları programı ile eğitim-öğretim faaliyeti yapıldığının tespit edildiğini bildirdi.
Yazıda, Anayasa Mahkemesi’nin Belediye Kanunu’nun “Belediyelerin okul öncesi eğitim kurumları açabilir” hükmünü iptal ettiği de vurgulandı. Belediyelere, izinsiz eğitim-öğretim faaliyetleri konusunda uyarı yapılması, yeni kreşlerin açılmasının engellenmesi ve mevcut kreşlerle ilgili kanun hükümlerine uygun hareket edilmesi gerektiği belirtildi. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü, bu uyarıyı içeren yazıyı, kreşi bulunan belediyelerin yer aldığı valiliklere ve bilgi için ilgili belediyelere gönderdi. Yazıda, belediyelerin izinsiz eğitim-öğretim faaliyetleri konusunda uyarılması, yeni kreşlerin açılmasının önüne geçilmesi ve mevcut kreşlerle ilgili olarak da ilgili kanun hükümlerine uygun hareket edilmesinin sağlanması istendi.
Kreşler kapatılacak mı? Tartışmada kim, ne söyledi?
CHP söz konusu yazısıyla belediyeler tarafından açılan kreşlerin kapatılmak istendiğini söyleyerek iktidara tepki gösteriyor. CHP Genel Başkanı Özgür Özel, İstanbul’daki bir programda, "Seçimi kaybettiler, önerdiklerini geçmişte yapmış, şimdi de çatır çatır yapanların açtığı kreşleri ‘kapatalım’ diyorlar. Bu millet bu kötülüğün altında kalmaz. Bu kötülüğü yanınıza bırakmaz" diye konuştu. CHP lideri daha sonra grup toplantısındaki açıklamasında ise MEB ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından belediyelere bağlı kreşlere yönelik denetim ve kapatılmalarına ilişkin yazı gönderildiğini yineledi.
Özel, Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararıyla ilgili de "Bizim başvurumuz anaokulu ve ilkokulun açıp belediyenin doğru öğretmenleri, uzman öğretmenleri bu konunun uzman öğretmenlerini koymayıp; anaokulda, ilkokulda verilecek Milli Eğitim'in yapacağı işi 17 yıl önce belediyelere vermeye çalışıyorlardı, ona itiraz etmişiz, Anayasa Mahkemesi hak vermiş. Ama kreş değil olan ve 17 yıl boyunca o günden bugüne bu 8’inci Milli Eğitim Bakanı o karara göre hiçbir işlem yapmamış, bugün geliyor bu işlemi yapıyor. Sen bir kere Anayasa Mahkemesi kararlarına 17 yıl vadeli uyacağına 7 ay vadeli uy da Can Atalay gelsin bu Meclis’te görevini yapsın" ifadelerini kullandı.
Ekrem İmamoğlu resmi yazıyı paylaştı
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu ise Bakan Tekin’e sosyal medya hesabından yanıt vererek belediyelere gönderilen resmi yazıyı paylaştı. İmamoğlu, "Milli Eğitim Bakanı, 'gönderdiğimiz yazı kreşle alakalı değil anaokulu ile alakalı' demiş. İşte resmi yazı burada. İlk satırdan itibaren belediyelerin kreşlerini dile getiriyor. Resmi yazıya kreş yazıp, sonra 'ben kreş demedim anaokulu dedim' demek bu akla yakışır. Ayrıca son satırdaki 'mezkur hüküm' ifadesi de kreşleri kapatmaya kadar gidecek bir ifadedir" ifadelerini kullandı.
‘Belediyelerin kreş ismi altında anaokulu açma yetkileri olmadığını söylüyoruz’
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, son açıklamasında kreş tartışmalarına ilişkin “Biz, Belediye Kanunu'nda, belediyelerin kreş açma hakkının olduğunu; ama kreş ismi altında anaokulu ve ana sınıfı açma yetkileri olmadığını söylüyoruz” dedi.
Bakan Tekin açıklamalarının devamında şunları kaydetti: “Dolayısıyla bizim yazımız kreşlerle ilgili değil, bizim yazımız anaokulu ve ana sınıfı açmalarına dair yetkilerinin olmadığını, Cumhuriyet Halk Partisi'nin açtığı dava neticesinde Anayasa Mahkemesi'nin verdiği kararın bizim tarafımızdan uygulandığını ve kendilerine hatırlatıldığını söylüyoruz.”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yaşanan kreş polemiğiyle ilgili ilk kez konuştu. Erdoğan, “Kreş, anaokulu, lise, üniversite açmanın kuralı bellidir. Her eğitim kurumunun uyması ve sahip olması gereken standartlar vardır. Kimse, 'Ben kuralları takmıyorum, kanunlara uymuyorum' diyemez” ifadelerini kullandı.
Kreş ve anaokulu aynı şey mi?
Siyasette son günlerde sıkça gündeme gelen "kreş" ve "anaokulu" terimleri aslında farklı eğitim kurumlarını ifade eder. Kreşler ve Gündüz Bakımevleri, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na bağlı ve 0-6 yaş arasındaki çocuklara hizmet verir. Anaokulları ise Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı ve 36-68 aylık çocuklara eğitim sunar.
Belediyeler kreş açabilir mi?
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14. maddesi belediyelere okul öncesi eğitim kurumu açma yetkisi vermekteydi; ancak bu madde okul öncesi eğitim hizmetinin yerel değil ulusal nitelikte bir hizmet olduğu gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi tarafından 2007 yılında iptal edildi. Söz konusu maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan “Okul öncesi eğitim kurumları açabilir;...” ifadesi kaldırıldı. Yani belediyelerin, doğrudan "anaokulu" veya "ilkokul" gibi eğitim kurumları açma yetkisi yok ancak kreş açabilirler. Yerel yönetimler çocuk bakım merkezleri, kreşler veya gündüz bakımevleri açabiliyor. Aynı maddede büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 100 binin üzerindeki belediyelerin, kadınlar ve çocuklar için konukevleri açma zorunluluğu da bulunuyor.
İstanbul’da kaç belediye kreşi bulunuyor?
Türkiye’de bazı belediyeler 3-6 yaş arası çocuklar için bakım ve eğitim hizmeti sunuyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından Yuvamız İstanbul Projesi kapsamında 2020-2021 açılmaya başlayan kreş sayısı 105 oldu. Yuvamız İstanbul Çocuk Etkinlik Merkezleri, 34 ilçede hizmet veriyor. Ulaşılmak istenen hedefin ise 150 olduğu ifade ediliyor.
İzmir ve Ankara’da durum ne?
İzmir'in merkez ve ilçelerinde, 24-72 ay arası çocuklara yönelik eğitim veren İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne ait 18 "İZELMAN Anaokulu" bulunuyor. Ankara Büyükşehir Belediyesi bünyesinde hizmet veren Çocuk Etkinlik Merkezleri’nin sayısı ise internet sitesinde yer alan bilgiye göre 31.
Okul öncesi eğitim veren kurumların sayısı
Milli Eğitim Bakanlığı'nın 2023-2024 eğitim öğretim yılı istatistiklerine göre, bakanlığa bağlı resmi anaokulu sayısı 6 bin 97. Bünyesinde anasınıfı bulunan 19 bin 510 resmi okul bulunuyor. Resmi ve özel anaokullarının toplamı ise 18 bin 866. Aynı verilerde Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na bağlı kreş ve bakımevlerinin sayısı 2 bin 298 olarak belirtiliyor.