PFAS (Per- ve Polifloroalkil Maddeler), suya, yağa, ve lekeye karşı dayanıklı yapıları nedeniyle 'sonsuz kimyasallar' olarak adlandırılan ve doğada çözünmeyen kimyasal bileşik olarak öne çıkıyor. Günümüzde kozmetik ürünlerde, yiyecek ambalajlarında ve su geçirmez kumaşlarda bulunurken, PFAS’ın vücutta birikmesi ve uzun süre çözünmeden kalması nedeniyle uzman doktorlar için sağlığa olan etkileri ciddi endişeler yaratması ile biliniyor.
PFAS, kozmetik sektöründe kalıcılık sağlamak için kullanılsa da insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle 'çok tehlikeli' olarak değerlendiriliyor. Üstelik bu içerikte ürünler, Türkiye'de sıkça tercih edilen online alışveriş sitelerinde bile satılıyor.
PFAS kozmetikte ne i̇çin kullanılır?
"PFAS kozmetik ürünlerde hangi amaçla kullanılır" sorusu en çok merak edilenler arasında yer alırken, cevap ise bilimsel yönden aslında çok basit olarak karşımıza çıkıyor.
Kozmetik sektöründe PFAS özellikle suya dayanıklılık sağlamak için tercih edilmektedir. Fondöten, ruj, maskara gibi ürünlerde kullanılarak makyajın kalıcılığını artırır. PFAS bileşenleri sayesinde ürünler, terlemeye ve suya karşı direnç kazanır; bu da özellikle suya dayanıklı kozmetiklerin daha uzun süre etkili olmasını sağlar.
Türkiye'de de satılan ve PFAS i̇çeren kozmetik markalar hangileri?
Yapılan araştırmalar, birçok tanınmış kozmetik markasının ürünlerinde PFAS içerdiğini ortaya koydu. Maskara, fondöten, ruj ve kapatıcı gibi ürünlerde PFAS bileşiklerine rastlanan markalar arasında özellikle suya dayanıklı makyaj malzemeleri üreten markalar dikkat çekiyor. Bununla birlikte, bazı markalar PFAS içermeyen ürünlere geçiş yapmaya başlamış ve bu kimyasalların kullanımını sınırlandırma sözü verdi.
PFAS içererek Türkiye'nin en ünlü ve en çok kullanılan alışveriş sitelerinde aygın olarak satılan markalar ise şöyle:
L'ANZA
LH cosmetics
Diego Dalla Palma
PFAS’ın i̇nsan sağlığına etkileri nelerdir?
PFAS bileşenlerinin insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri birçok çalışmada ortaya konmuş durumda. Vücutta biriktiği için çeşitli organların fonksiyonlarını etkileyen PFAS, uzun vadede sağlığı tehdit ediyor.
İşte PFAS’ın bilinen bazı etkileri:
Kanser riskinde artış: Özellikle böbrek ve testis kanseriyle ilişkilendirilmiştir.
Hormonal düzensizlikler: Vücutta hormon dengesini bozabilir.
Bağışıklık sistemi sorunları: Bağışıklık sistemini zayıflatarak hastalıklara karşı direnci azaltabilir.
Karaciğer hasarı: Karaciğer fonksiyonlarını olumsuz etkileyerek hasara neden olabilir.
Doğurganlık sorunları: Kadınlarda doğurganlığı etkileyebileceği ve hormonal dengesizliklere yol açabileceği belirtilmiştir.
PFAS i̇çermeyen ürünleri tercih etmek neden önemli?
PFAS’ın kalıcı ve sağlığa zararlı yapısı nedeniyle, PFAS içermeyen kozmetik ürünleri tercih etmek son yıllarda büyük önem kazanmıştır. PFAS’sız ürünler, kullanıcıların sağlığı için daha güvenli bir alternatif sunarken çevreye de daha az zarar verir. Birçok kozmetik markası, bu doğrultuda formüllerini değiştirme ve PFAS kullanımını azaltma yoluna gitmektedir.
PFAS içermeyen ürünler nasıl anlaşılır?
PFAS’ın sağlığa zararları göz önüne alındığında, PFAS içermeyen kozmetik ve bakım ürünlerini tercih etmek güvenli bir seçimdir. PFAS’sız ürünler, daha sağlıklı bir alternatif sunarken, çevre kirliliğinin önlenmesine de katkı sağlar. Gittikçe artan sayıda marka, PFAS içermeyen ürünleri piyasaya sürmeye başlamış, kullanıcıların bilinçli tercihler yapmasına olanak tanımıştır.
PFAS i̇çermez ne demek?
PFAS içermez ibaresi, bir ürünün PFAS bileşenleri içermediğini ve güvenli içeriklerle üretildiğini ifade eder. PFAS içermez olarak etiketlenen ürünler, kullanıcıların bu kimyasal bileşiklerden korunmasına olanak tanır. PFAS içermez ürünleri tercih etmek, hem sağlığı korumak hem de çevreyi korumak açısından önemlidir.
PFAS testi nedir?
PFAS testi, ürünlerde ve çevresel ortamlarda PFAS içeriğini tespit etmek için yapılan laboratuvar analizidir. Bu testler, ürünlerin PFAS içerip içermediğini doğrulamak amacıyla yapılır ve PFAS içermez ibaresiyle sunulan ürünlerin güvenli olup olmadığını belirler. Su geçirmez, leke tutmaz ürünlerde PFAS testi yaygın olarak kullanılır, ayrıca birçok ülke bu testleri zorunlu kılmaya başlamıştır.
PFAS analizi ile neler tespit edilir?
PFAS analizleri ile bir ürünün içerdiği PFAS türleri ve konsantrasyonları tespit edilir. Bu analizler, hem endüstriyel ürünlerde hem de kozmetikte yaygın olarak kullanılır. Özellikle PFAS analizi sayesinde, kozmetik sektöründe bu kimyasalların zararlı etkilerini sınırlandırmak için daha fazla veri sağlanabilmektedir.