Son dönemlerde yaşanan depremler kentsel dönüşümün önemini bir kere daha akıllara getirmiş özellikle kentsel dönüşüm politikalarının önemini gözler önüne sermişti. Çok konuşulan kentsel dönüşüm, 6306 sayılı Afet Riskli Yapıların Yenilenmesi Hakkında Kanuna göre, şehirdeki afet riski taşıyan alanların belirlenip, yaşanılabilir hale getirilmesidir. Böylece can kaybı yaşanmaması şehirlerin güvenli yaşam alanlarına dönüştürülmesi hedeflenmiştir. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanı (TOKİ) Levent Sungur geçtiğimiz Ağustos ayında İstanbul’da hayata geçirdikleri 27 bin 563 konutluk kentsel dönüşüm projesinden söz etmişti. Peki kentsel dönüşüm politikaları nasıl olmalı? Kentsel dönüşümde sürdürülebilirlik nasıl önceliklendirilmeli? Kentsel dönüşümde finansal modeller nasıl yapılandırılmalı? Teşvikler ne durumda? Kentsel Dönüşüm ve Şehircilik Vakfı (Kentsev) Başkanı Dr. Haldun Ersen Sputnik’e özel anlattı.
‘Kentsel dönüşüm insan odaklı ve siyaset üstü bir projedir’
Kentsel Dönüşüm ve Şehircilik Vakfı Başkanı Dr. Haldun Ersen, kentsel dönüşümün insan odaklı ve siyaset üstü bir proje olduğu belirtirken kentsel dönüşüm politikalarının nasıl olması gerektiğini şöyle sıraladı:
“Kentsel dönüşüm insan odaklı ve siyaset üstü bir projedir. Bu amaçla insanı ön plana alan, sosyal donatı alanları ile ve çevre düzeniyle şehrin silüetini bozmadan yürütülmesi gereken bir süreçtir. Bu süreç içerisinde geliştirilen politikalar vatandaşların kentsel dönüşümü gerçekleştirebilecekleri finansal desteklerle güçlendirilmelidir. Ayrıca vatandaşlarımızı kentsel dönüşüm konusunda bilgilendirerek onların bu sürecin içerisine tam katılımlarının sağlanması çok önemli ve geliştirilmesi gereken bir politikadır.”
‘Kentsel dönüşümde sürdürülebilirlik yüzde 40 oranındaki karbon salınımının azaltılmasına katkı sağlayacaktır’
Ersen, kentsel dönüşümde sürdürülebilirliğin karbon salınımının azaltılmasına katkı sağlayacağının altını çizerken kentsel dönüşüm projelerinde çevresel sürdürülebilirliğin nasıl önceliklendirilmesi gerektiğini anlattı:
“Kentsel dönüşüm süreci gerçekleşirken ve konutlar üretilirken bu konutların karbon salımı düşük ve enerji verimliliği yüksek malzemelerle hatta zaman içerisinde sıfır karbon salımı üreten konutlar şeklinde üretilmesi ve bu konutların seri üretime geçirilmesi hem çevresel sürdürülebilirlik hem de şehirlerin ve yerleşim yerlerinden kaynaklanan yüzde 40 oranındaki karbon salınımının azaltılmasına katkı sağlayacaktır.”
‘Kentsel dönüşüm gündeminin depremden depreme değil sürekli olarak sıcak tutulması gerekir’
Kentsel Dönüşüm ve Şehircilik Vakfı Başkanı Dr. Haldun Ersen, kentsel dönüşümün insan odaklı ve toplumun gelişmesi için yapılan bir proje olduğunu söylerken kentsel dönüşüm sürecinde toplumsal katılımın sağlanması için kullanılması gereken yöntemleri şu şekilde belirtti:
“Kentsel dönüşüm insan odaklı ve toplumun gelişmesi için yapılan bir projedir. Bu süreç de toplumsal katılım için kullanılması gereken yöntemler şunlar olmalıdır; Öncelikle halkla kentsel dönüşüm söyleşilerinin yapılması ve bilincin bu şekilde artırılması gerekir. Bu konuyla ilgili televizyon programlarının arttırılması ve ilçeler bazında kentsel dönüşüm anketlerinin yapılması toplumsal katılımın artmasını sağlar. Son olarak kentsel dönüşüm gündeminin depremden depreme değil sürekli olarak sıcak tutulması gerekir.”
‘Finansal modelin en önemli noktası kamu-özel sektör işbirliğidir’
Ersen, kentsel dönüşümde finansal modelin en önemli noktasının kamu-özel işbirliği olduğunun altını çizerken kentsel dönüşümde finansal modellerin nasıl yapılandırılması gerektiğini şu sözlerle aktardı:
“Kentsel dönüşüm sürecinde finansal modelin en önemli noktası kamu-özel sektör işbirliğidir. Bu çerçevede belediyeler riskli alan ilan ederek ve gerekirse bir gayrimenkul yatırım fonu veya şirketi kurarak bu alanların dönüşümü için ilçelerindeki veya illerindeki müteahhitleri bu süreçlerin içine katarak kentsel dönüşüm projelerinin gelişimini sağlamalıdırlar. Ayrıca devletin vermiş olduğu 'Yarısı Bizden' kampanyalarının etkisi ve gücü arttırılarak halkın finansmana erişimi kolaylaştırılmalıdır.”
‘Kentsel dönüşüm teşvikleri hiç sorun yaşanmadan devam etmekte’
Kentsel Dönüşüm ve Şehircilik Vakfı Başkanı Dr. Haldun Ersen, kentsel dönüşüm projelerinde sağlanan teşviklerin yeterli olduğunu kaydetti:
“Kentsel dönüşüm projelerinde sağlanan teşvikler hiç sorun yaşanmadan devam etmekte. Bu teşvikler arasında yarısı bizden kampanyası dışında, yüzde 1 KDV oranı, tapu harcının ödenmemesi, kira ve taşınma yardımları devam etmektedir. Ülkenin genel durumu çerçevesinde bu teşvikler oldukça yeterlidir.”