TBMM gündemine gelen ve daha sonra AK Parti tarafından geri çekilen savunma sanayi destekleme fonu düzenlemesi ile Türkiye'nin hava savunma sistemleri yeniden gündeme geldi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Savunma Sanayi Fonu’na ilişkin yaptığı açıklamada "Çelik kubbe inşa edilecek. Ülkeyi koruyacak hava savunma sistemi kurulacak. Bunlar pahalı sistemler. Savunma sanayinin kaynak ihtiyacı var" ifadesini kullanmıştı.
Türkiye'nin hava savunma sistemi arayışı
Ortadoğu, Türkiye'nin yakın bölgesindeki çatışmalı ortam ve terör örgütlerinin tehditleri üzerine Türkiye'nin hava savunma sistemi ihtiyacı gündeme geldi. Suriye'de savaşın başlaması sonrasında ABD'nin, müttefiki Türkiye'nin Patriot füze savunma sistemi talebine olumlu yanıt vermemesi üzerine Ankara, farklı alternatif arayışı içine girdi. Türkiye 2013'te, ilk uzun menzilli füze ihalesini Çin firması CPMIEC'ye vermiş; projede teklif veren Fransa-İtalya ortaklığı Eurosam ile Amerikan Raytheon Co şirketi ikinci ve üçüncü sıralarda yer almıştı. 2015 yılında Türkiye NATO üyesi ülkelerin baskıları sonucunda iptal etti. Türkiye bu süreçte ABD’den Patriot talep etti ama talepleri sonuçsuz kaldı. Türkiye’de gerçekleşen başarısız darbe girişimi sonrasında Türkiye savunma sistemi için Rusya ile görüşmelere başladı. 2017 yılında S-400 anlaşması imzalandı. S-400’lerin teslimatı 12 Temmuz 2019 tarihinde başladı ve sistem Türkiye'ye teslim edildi. Türkiye bu alım sonrasında bir taraftan da kendi sistemlerini kurmak için çalışma başlatıldı.
Yerli sistem çalışmaları
18 Nisan 2007'de, Savunma Sanayii Başkanlığı, Türkiye'nin Alçak İrtifa Hava Savunma Füze Sistemi (T-LALADMIS) ihtiyacına yönelik başlatılan programda yerli ve yabancı savunma sanayii şirketlerine teklif çağrısında bulunur. Sistemler, Aselsan ve Roketsan liderliğinde 2007'den itibaren geliştirilmeye başladı. Türkiye’nin yurt dışından hava savunma sistemi tedarikinde yaşanan sıkıntı sonucu yerli projelere ağırlık verdi.
HİSAR 2021’de envantere girdi
HİSAR; askerî üs, liman, tesis ve birliklerin hava tehditlerinden korunması amacı ile sabit ve döner kanatlı uçaklara, seyir füzelerine, havadan karaya atılan füzelere ve insansız hava araçlarına [İHA] karşı kullanılan hava savunma füze ailesi olarak tanımlanıyor. HİSAR A+ (Alçak İrtifa Hava Savunma Füze Sistemi) ve HİSAR O+ (Orta İrtifa Hava Savunma Füze Sistemi) yerli imkânlar ile geliştirilerek ve 2021 yılı itibarıyla envantere girdi.
Uzun menzilli savunma sistemi çalışmaları devam ediyor
Hisar A ve Hisar O’nun uzun menzilli versiyonu olan, SİPER Uzun Menzilli Bölge Hava ve Füze Savunma Sistemi için füze geliştirme çalışmaları devam ediyor. SİPER Ürün-1 ve SİPER Ürün-2’nin ardından SİPER Ürün-3 Füzesi için çalışmalar sürüyor. SİPER Ürün-1 için hedef 2024 yılı sonu olarak belirlenmişti.
En uzun menzilli füze TAYFUN
Türkiye uzun menzilli hedefleri yok etmek amacıyla ise TAYFUN füzesi üzerinde çalışmalarını sürdürüyor. Türkiye'nin şu ana kadarki en uzun menzilli füzesi olan TAYFUN, "kısa menzilli balistik füze" olarak Türkiye'nin güvenliğine katkı sağlayacak. Tayfun'un ilk test atışı, Rize-Artvin Havalimanı'ndan 18 Ekim 2022'de de gerçekleştirilmişti. İkinci deme ise Mayıs 2023’te gerçekleştirilmişti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, TAYFUN Füzesi’nin menzilinin 561 kilometre olduğunu, menzilin daha artırılacağını açıklamıştı. Projenin önümüzdeki yıllarda tamamlanması bekleniyor.
S-400'ler şu anda en gelişmiş sistem
Türkiye’nin şu anda hava savunma sistemi açısından en gelişmiş teknolojisi Rusya’dan aldığı S-400 savunma sistemleri. Türkiye tehdit durumlarından S-400'leri aktive etme kapasitesine sahip. S-400'lerin neden kullanılmadığına yönelik eleştirilere Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler “S-400’ü alıp bir fabrikanın köşesine teslim edemeyiz. İhtiyaç duyduğumuz anda düğmeye basarız" yanıtıyla hava savunma sistemlerinin her an kullanılabileceği mesajını vermişti.