Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) Devlet Başkanları Konseyi’nin zirvesi bu hafta Moskova’da yapıldı. Zirve, Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından kurulan BDT’nin hala önemli bir işlevi olduğunu ve üye ülkeler arasındaki bağları güçlendirmek için bir platform sunduğunu bir kez daha ortaya koydu.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, zirvede yaptığı konuşmada, BDT çerçevesindeki işbirliğinin Rusya’nın dış politikasında merkezi bir rol oynadığını belirtti. Putin, BDT ülkelerinin Rusya’nın en yakın komşuları, dostları ve stratejik ortakları olduğunu vurguladı. Mevcut jeopolitik ortamda, Batı’nın eski Sovyet ülkelerine uyguladığı baskıya rağmen, bu ülkelerin Moskova ile ilişkilerini rasyonel siyasi ve ekonomik çıkarlar temelinde sürdürdüğünü ifade etti.
Aliyev: Azerbaycan ile Rusya güçlü müttefiklerdir
Özellikle Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in, Azerbaycan ile Rusya arasındaki ilişkileri 'müttefiklik' olarak nitelendirmesi dikkat çekti. Azerbaycan’ın, ABD Kongresi ve Fransa’dan gelen anti-Azerbaycan politikalarına karşı duruşu ve Rusya ile ilişkilerini güçlendirme çabaları, bu açıklamayla birlikte daha belirgin hale geldi.
Ayrıca, Putin büyük toplantı öncesi Azerbaycan ve Ermenistan liderleriyle ayrı ayrı görüşmeler yaparak Moskova'nın Güney Kafkasya'da önemli bir jeopolitik hakem olarak rolünü vurguladı.
Kırgızistan ve Tacikistan arasındaki sınır sorunu da tartışıldı
Diğer önemli bir gelişme ise Tacikistan Cumhurbaşkanı Emomali Rahmon ve Kırgizistan Cumhurbaşkanı Sadyr Japarov arasında yaşandı. İki ülke arasında silahlı tartışmalarla çözülmeye çalışan sınır anlaşmazlıkları geçmişten beri devam ederken, bu durum diploması ve Rusya'nın ara buluculuğuyla çözüme ulaşılmaya çalışıyor. Şu ana dek iki ülke birbirlerinin sınırları yüzde 94 oranında tanımış durumda, fakat belli başlı bölgelerde sınır sorunu devam ediyor.
Moldova zirveye katılmadı, ancak BDT üyesi olmaya devam ediyor. Zirveye katılmayan bir diğer ülke olan Ukrayna ise, her ne kadar BDT’den resmen ayrılmamış olsa da, uzun süredir topluluğun etkinliklerine katılmıyor.
'Umarım Ukrayna'da gelecek senelerde platforma tekrar katılacak'
Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko, zirvede yaptığı konuşmada, BDT’nin eski Sovyet Cumhuriyetleri arasındaki birliği yeniden inşa etme amacı taşıdığını belirtti. Lukaşenko, özellikle Gürcistan, Moldova ve Ukrayna’nın yeniden BDT’ye katılması gerektiğini savundu. Belarus’un, Ukraynalı yetkililerle hala temas halinde olduğunu ifade eden Lukaşenko, Minsk’in bu durumu olumlu bir değişime dönüştürme umudu taşıdığını dile getirdi.
İlişkiler daha da geliştirilecek
Zirvede, BDT ülkeleri arasındaki ticari ve ekonomik işbirliğinin geliştirilmesi konusu da ön plandaydı. Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev, BDT ülkeleri arasında ticareti teşvik etmek amacıyla bir 'BDT Fuarı' düzenlenmesini önerdi.
Ayrıca, ulaşım koridorlarının geliştirilmesi ve dijitalleşmenin ekonomik bağları güçlendirmek için kilit faktörler olduğu vurgulandı. Tokayev, BDT’nin ekonomik işbirliği potansiyelinin, küresel ekonomik istikrarsızlık karşısında önemli bir fırsat sunduğunu belirtti.
Zirvede, üye ülkeler arasında eğitim, kültür, spor ve turizm gibi alanlarda işbirliği konuları da ele alındı. Ortak kültürel projelerin desteklenmesi ve Rus dilinin BDT ülkelerinde korunması, ilişkilerin güçlendirilmesi adına önemli adımlar olarak görüldü.
Nazizim'e karşı birlik olma çağrısı
Zirvenin sonunda, İkinci Dünya Savaşı’ndaki zaferin 80. yıldönümüne dair bir bildiri yayımlandı ve bu tarihsel olayın BDT ülkeleri arasında birleştirici bir rol oynadığı vurgulandı. Bildiride faşizm ve Nazizim'in tekrar canlanmasına izin verilmemesi ve yeni bir dünya savaşının başlatılmaması yönünde çağrı da yapıldı.
2025 yılında Tacikistan’ın BDT’ye başkanlık edeceği ve bir sonraki zirvenin Duşanbe’de yapılacağı duyuruldu.