Kahverengi kokarca böceğiyle nasıl mücadele edilir?
Türkiye, kahverengi kokarca böceği istilasıyla karşı karşıya. Radyo Sputnik'te yayınlanan Yazı-Yorum programına konuk olan CHP Ordu Milletvekili Mustafa Adıgüzel, tarımın tehlikede olduğunu, topyekün mücadele gerektiğini vurguladı. Adıgüzel, kahverengi kokarca böcekleriyle nasıl mücadele edileceğini anlattı.
Sitede okuCumhuriyet Halk Partisi (CHP) Ordu Milletvekili Mustafa Adıgüzel, Yazı-Yorum programında Fethi Yılmaz’ın konuğu olarak Türkiye’yi istila eden kahverengi kokarca böceği hakkında Radyo Sputnik dinleyicileri için uyarılarda bulundu.
Türkiye’ye ilk olarak 2017yılında Gürcistan’dan giriş yapan kokarca, Artvin-Kemalpaşa’da görüldü. Aradan geçen yedi yılda neredeyse tüm Karadeniz bölgesine yayılan kahverengi kokarca böceği, fındık başta olmak üzere 300’e yakın bitki türüne zarar verdi, milyonlarca liralık zarara neden oldu.
Çok hızlı üreyen ve yayılan böceğin önümüzdeki 5-10 yıl içerisinde tarımsal üretimde en önemli tehditlerden birisi olacağı belirtiliyor. Şu an İstanbul dahil 17 ilde varlığı bilinen kahverengi kokarca böceği, özellikle Karadeniz’i etkisi altına almış durumda.
Tarım ürünlerine büyük zarar veren kahverengi kokarca böceği, tarımsal alandaki en önemli ürünler arasında yer alan fındık, mısır gibi ürünleri tehlikeye sokuyor. Meyve ve sebzelerin iç kısmına kafalarını sokarak beslenen kahverengi kokarca böceği, ürünlerin dış görünümünü bozmakla kalmıyor, aynı zamanda lezzetlerini ve besin değerlerini de düşürüyor.
“Sadece Karadeniz bölgesiyle sınırlı bir durumdayken, tehlike ulusal bir felakete çevrildi” diyen Mustafa Adıgüzel, “Türkiye’de ilk kez 2017’de görüldü. Gürcistan’dan geldiği düşünülüyor. Baktığımız zaman bunun kaynağı Tayvan, Çin, Japonya, Kore” diye devam etti.
'Tüm Türkiye’deki tarım tehlikede'
Kokarcanın geçen yıl fındıkta yüzde 5 verim kaybına yol açtığını söyleyen Adıgüzel, şöyle devam etti:
Sadece fındığı değil, 40 çeşit tarım ürününü istila ediyor. Bir fındıkkabuğunu bir tane kokarca 20 günde kurutabiliyor. Bütün meyveleri de etkiliyor. Tüm Türkiye’deki tarım tehlikede. Ulaşım imkanı fazla olması sebebiyle daha büyük bir tehlikeyle karşı karşıyayız. Günde 30 metre uçuş mesafesi var. Üreme hızı çok yüksek. Bir taneden üç bin tane üreyebiliyor.
Hükümetin bu konuda hiçbir şey yapmadığını belirten Adıgüzel, şunları söyledi:
Şu anda da işin daha ciddiyetinde değiller. Bu iş maliyet gerektiriyor, hem ilaçlaması hem feromon tuzakları hem de samuray arısı üretimi… Topyekun mücadele gerektiriyor. Fındık sorunlarını ve kokarca felaketini anlatmak için 100 kilometre yürüyüş yaptım. Bu yürüyüş boyunca bölgedeki kokarcanın zararlarını bölge halkıyla yürüyüş yaparak anlattım. Fakat yine söz geçiremedik. Hala icraat göremedik.
Kahverengi kokarca böcekleri için feromon tuzakları uygulanabilir
Kokarcaların soğuk havalarda kapalı alanlara girdiğini belirten Adıgüzel, bu alanlarda toplu imha (kapalı alanlara çekilen böcekleri ilaçlama) yöntemlerinin uygulanması gerektiğini vurguladı:
Havalar soğumaya başlayınca kapalı, sıcak alanlara giriyorlar, kışı orada geçirmek için. Burada kışlak mücadelesini uygulayabiliriz. İkincisi de feromon tuzakları dediğimiz biyoteknik bir mücadele var. Bir koku var, ıslak mendil gibi bir parçada satılıyor. Onu koyun, bir saat içerisinde etrafına binlercesi yayılıyor.
Feromon tuzaklarının Türkiye’de üretilmediğini, Kosta Rika’dan geldiğini söyleyen Adıgüzel, şöyle devam etti:
Yedi sene önce bu iş başınıza geldiğinde siz eğer öngören bir hükümetseniz harekete geçerdiniz. Türkiye, Kosta Rika kadar olamıyor mu? Bu Feromon tuzaklarına, biyoteknik de deniyor. Bir diğer yöntem de biyolojik bir yöntem, Samuray arısı deniyor. Bu doğal düşmanlar, kokarcaların yumurtalarını yiyerek popülasyonu azaltıyor. Üçüncü yöntem kimyasal. Bununla ilgili Türkiye’de ruhsatlı dört ilaç var.
“Şu an evlere hücum ediyor. Çocukların yatağından, koynundan, tencere, tabaklardan çıkmaya başladı” diyen Adıgüzel, kokarcaların insanları ısırdığını belirtti ve şöyle ekledi:
Bu ısırmaların ilerde hangi sağlık sorunlarına yol açacağına dair bir bilgimiz yok çünkü bu yeni bir böcek türü.
Türkiye’yi ne bekliyor?
"Bölge derhal doğal afet kapsamına alınmalıdır" diyen Mustafa Adıgüzel, sözlerini şu cümlelerle noktaladı:
Bir afet olması için illa sele, depreme gerek yok. Bu büyük bir felaket. Şu anda fındık üreticileri tehlikede. Fındık üreticisi fındığı topladı, dükkana getirince bir baktı ki dört fındıktan ikisi çürük. Bu insanlar ne yapacak? Ziraat Odaları’nın ilaçları bedavaya vermesi lazım. Herkes fırsattan faydalanıyor. Bu yarın öbür gün bütün bölgeleri etkileyecek.
Kahverengi kokarca böceği nedir?
Kahverengi kokarca böceği (Halyomorpha halys), Pentatomidae familyasından, Çin, Japonya, Kore Yarımadası ve Tayvan'a özgü bir böcek türüdür. Tür, Kuzey Amerika'da ilk kez Eylül 1998'de Allentown-Pensilvanya'da görülmüştür.
Kahverengi kokarcaların larva ve yetişkinleri, birçok tarımsal ürün de dahil olmak üzere 100'den fazla bitki türünden beslenmektedir.
Tür, 2010-11'e kadar Doğu Amerika Birleşik Devletleri'ndeki meyve bahçelerinde görülen bir haşereydi. Türün etkisiyle, Amerika Birleşik Devletleri'nin Orta Atlantik bölgesindeki elma yetiştiricileri 2010'da 37 milyon dolar zarar etmiştir. Bazı meyve yetiştiricileri mahsullerinin yüzde 90'ından fazlasını kaybetmiştir. Günümüzde Kuzey Amerika'nın birçok yerinde görülen tür, son zamanlarda Avrupa ve Güney Amerika'da da çoğalmaya başlamıştır.