İstanbul Planlama Ajansı (İPA), eğitimi konu edinen “Eğitim Kurumlarında Özelleşme ve Dönüşümün Eğitim Hakkı Üzerinden Değerlendirilmesi”başlıklı raporunu yayımladı. Türkiye ve İstanbul’da devlet ve özel okulların incelendiği raporda, eğitime erişim, tercih ve dağılımlar ele alındı.
Raporda İstanbul’da özel okulların artışının Türkiye genelinden çok daha fazla olduğu vurgulandı.
Radyo Sputnik’te yayınlanan Yazı-Yorum programında İPA’nın raporunu değerlendiren Fethi Yılmaz, Türkiye’deki özel okulların bilinmeyen rakamlarını ortaya koydu.
2022-2023 yılı itibarıyla Türkiye’de okul öncesi kurumlar arasında özel öğretim kurumlarının oranının yüzde 19.76 olduğunu söyleyen Fethi Yılmaz, “Bu oran İstanbul’da yaklaşık yüzde 44” dedi ve şöyle devam etti:
Kadının iş hayatına daha fazla girmesiyle birlikte kreşlere daha fazla ihtiyaç oldu. Özellikle büyükşehirlerde daha çok özel kreşler üzerinden bu hizmet sağlanıyor. Bunun dışında belediyelerin de açtığı kreşler var çünkü bu anlamda daha çok ihtiyaç var. Çocuk 3-4 yaşına gelince anne iş hayatına girecek ve iş hayatına girdiğinde çocuğun bir şekilde eğitim almasına çabalıyor ebeveynler.
Türkiye’deki özel liselerin oranına da değinen Yılmaz, “Türkiye’deki özel liselerin oranı yüzde 46.2. İstanbul’da ise liselerin yüzde 68.10’u özel lise. Bunun en önemli nedeni dershanelerin liseye çevrilmesi. Bu rakam dikkat çekici çünkü İstanbul’da oran yüzde 68. Yani devlet liselerinden çok daha fazla” dedi.
Fethi Yılmaz, 10 yıl önce bu rakamın Türkiye genelinde yüzde 8.5, İstanbul’da ise yüzde 12’nin biraz üstünde olduğunu belirtti.
Meslek ve teknik liselerin oranı 10 yılda yüzde 0.79’dan 6.5’a yükseldi
Türkiye’deki meslek ve teknik liselerinin de 10 yıl önce Türkiye’deki oranının yüzde 0.79 olduğunu söyleyen Yılmaz, “2022-2023 verilerine göre ise bu oran yüzde 6.5 olmuş. Bu yeterli bir artış değil ama önemli bir artış” diye ekledi.
Dünyadaki eğitim sürecinden bahseden Fethi Yılmaz, şu ifadeleri kullandı:
Eğitim ilk olarak 1948 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nde temel bir insani hak olarak yer alıyor ve bu beyannamenin 26. Maddesi diyor ki, ‘Eğitim ücretsiz, zorunlu ve herkes tarafından ulaşılabilir olmalı’. Türkiye de bu anlaşmaya taraf. 1979’da Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi imzalanıyor ve bu da eğitimde fırsat eşitliğine yönel bir sözleşme oluyor. 1989’da da BM Genel Kurulu’nda kabul edilen Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 28. Maddesinde ‘İlköğretim zorunlu ve herkes için ücretsiz kılınmalıdır’ diyor. Devlet bunu yapmakla yükümlü.