Türkiye ile Mısır arasında 2013 yılından bu yana devam eden gerilim havası karşılıklı ziyaretler ile yerin normalleşmeye bıraktı. 12 yıl sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 14 Şubat 2024 tarihinde Mısır’a gitmişti. Mısır’dan en üst düzey ziyaretin 4 Eylül’de gerçekleşmesi bekleniyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın resmi daveti kapsamında Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi Türkiye’de olacak.
Arap Baharı sonrasında Türkiye-Mısır ilişkileri
Şubat 2011'de Mısır'ı da etkisi altın Arap Baharı ayaklanmaları sonrasında Mısır’da 29 yıl iktidar sürdüren Hüsnü Mübarek yönetimi sona erdi. Mübarek iktidarının sona ermesinin ardından Mısır'da Müslüman Kardeşler çizgisindeki Özgürlük ve Adalet Partisi'nin iktidara geldi. Muhammed Mursi Mısır'ın da seçim ile iktidar gelen ilk cumhurbaşkanı oldu. Müslüman Kardeşler dönemi Türkiye-Mısır ilişkilerinde önemli bir yakınlaşma yaşandı. 30 Eylül 2012’de Türkiye’yi ziyaret eden Mursi, burada yaptığı konuşmada, ülkesinin Türkiye ile işbirliğini desteklemeye yönelik isteğini dile getirdi. 17-18 Kasım 2012 tarihinde ise dönemin Başbakanı Erdoğan yanında 10 bakan ve işadamları ile birlikte Mısır'a gitti. Erdoğan’ın ziyaretinin ardından 8 ay sonra Mısır’da bir darbe gerçekleşerek Mursi yönetimi sona erdi. Dönemin Genelkurmay Başkanı Abdulfettah es-Sisi'nin gerçekleştirdiği darbe sonrasında ülke yönetimine eline aldı.
Darbe sonrası Mısır ile gerilimli dönem
Mısır'da 3 Temmuz 2013'te gerçekleşen askeri darbe sonrasında iki ülke ilişkileri maslahatgüzar seviyesine indirildi. Mısır’daki darbe sonrasında dönemin Başbakanı Erdoğan, Avrupa Birliği'ni Mısır'da Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'nin iktidardan devrilmesini 'darbe' diye niteleyemediği için eleştirerek "Dünyanın neresinde olursa olsun, seçimle gelmiş hangi iktidara karşı olursa olsun, darbeler kötüdür. Ben şu anda batıya şaşıyorum. Batı hala bu olaya darbe diyememiştir” ifadelerini kullanmıştı. Erdoğan darbe ile devrilen Mursi'nin yargılanması sürecinde ise “Benim için Mısır'ın cumhurbaşkanı darbeci Sisi değil, Mursidir" değerlendirmesini yapmıştı. Erdoğan Mursi’nin ölümü sürecinde de en sert tepki gösteren lider olmuştu.
Sisi tepkisi yerel seçimlerde bile gündeme geldi
Türkiye ile Mısır arasındaki gerilim zaman zaman iç siyasetinin de gündemine geldi. 2019 seçimleri öncesi Cumhurbaşkanı Erdoğan “Rahmetli Muhammed Mursi'nin darbeyle devrilmesiyle söylenen sözleri hatırlayınız. Bilhassa muhalefete yakın sosyal medya hesaplarından paylaşılan mesajları biliyoruz. Erdoğan'ın akıbetini Mursi'nin akıbetine benzetenler Sisi zihniyetidir. Biz kefenimizi giyerek zaten bu yola çıktık. Pazar günü Sisi mi diyeceğiz, Binali Yıldırım mı diyeceğiz. Mursi mahkeme salonunda 20 dakika yerde çırpınıyor. Yetkililer Mursi'ye müdahale etmiyorlar, Mursi eceliyle değil, öldürülmüştür” ifadelerini kullanmıştı.
Normalleşme adımı Dünya Kupası’yla başladı
Mısır-Türkiye ilişkileri, iki ülke arasındaki anlaşmazlıklara ilişkin 2021’in Mayıs ve Eylül aylarında birçok kez yapılan “istikşafi görüşmelerde” Kahire ve Ankara yönetimlerinin olumlu yönde bir değişime varana kadar bu şekilde devam etti. Türkiye’den Mısır’a 2013’ten sonra bakanlar düzeyinde ilk ziyaret, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin Haziran 2022’de İslam Kalkınma Bankası’nın yıllık toplantısına katılmak için Kahire’ye gitmesiyle gerçekleşti. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Mısırlı mevkidaşı Sisi ile Kasım 2022'de Dünya Kupası kapsamında görüşmesi, iki ülke arasındaki istişare ve yakınlaşmayı zirveye taşıdı. Mısır Cumhurbaşkanlığı da bu görüşmeyi “ilişkilerin geliştirilmesinin başlangıcı” olarak niteledi.
İlk ziyaret Erdoğan’dan
Normalleşme adımlarında ilk resmi ziyareti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan gerçekleştirdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan 14 Şubat 2024 tarihinde Mısır’a gitti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, resmi temaslarda bulunmak üzere gittiği Mısır'ın başkenti Kahire'de, Mısır Cumhurbaşkanı Sisi ile iki ülke arasında işbirliği yapılmasına ilişkin ortak bildiriye imza koydu. Türkiye ve Mısır arasındaki mutabakat kapsamında, "Siyasi ve diplomatik, ekonomi, ticaret, bankacılık ve mali hizmetler, yatırımlar, ulaştırma, havacılık, denizcilik, turizm, sağlık ve çalışma, güvenlik, askeri ve savunma sanayi, her türlü organize suç ve terörle mücadele, kültür, eğitim, bilim ve teknoloji, enerji, madencilik, tarım, çevre, ormancılık, konutsal ve kentsel dönüşüm ile iklim değişikliği, iletişim ve enformasyon, konsolosluk işleri" alanlarında işbirliği yapılmasına karar verildi.
Sisi Ankara’ya gelecek
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın resmi daveti kapmasında Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi Türkiye’ye gelecek. 12 yıl aradan sonra Mısır'dan Türkiye'ye Cumhurbaşkanı düzeyinde ilk ziyaret gerçekleşmiş olacak. Görüşmede Türkiye'nin Mısır üzerinden Gazze'ye yaptığı insani yardımların arttırılmasına dönük çabalar, İsrail'in Lübnan'a yönelik saldırıları, İran'ın misilleme beklentisi ve Ortadoğu'da artan gerilimin de iki liderinde gündemindeki başlıklar arasında yer alması öngörülüyor.