Geçen günlerde yayımlanan bir makaleye göre, hava sıcaklığının 1 santigrat derecelik artışı bile kene popülasyonunu 2080 yılına kadar yüzde 26 ila yüzde 99 oranında arttırabileceği düşünülüyor. Royal Society Journal'da yayımlanan makale, İskoçya gibi normalden soğuk olan bir bölgede yapılan araştırma sonucunda, küresel ısınmanın artmasıyla birlikte kene popülasyonunda sıcaklık değişikliğine yanıt olarak nasıl değişebileceğini tahmin etmek amacıyla matematiksel bir model oluşturulduğu açıklandı.
İskoçya'daki Stirling Üniversitesi'nde profesör ve makalenin yazarı olan Rachel Norman, kene popülasyonlarında bir "patlama" görülebilir ve bu durum kene kaynaklı hastalıkların yayılma olasılığını artırabilir. Kenelerden insanlara bulaşan başlıca hastalıklar Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), Lyme hastalığı, Q ateşi, Kene kaynaklı ensefalit, Akdeniz benekli ateşi, Monositik erlihyoz, Granülositik erlihyoz, Babezyoz olarak sıralanabilir.
Küresel ısınma kene popülasyonunun artmasında etken
Avrupa Birliği'nin (AB) iklim izleme servisi Copernicus, 2023'ün, fosil yakıtların insanlar tarafından yaygın kullanılmaya başlanmasından önceki döneme kıyasla 1,48C daha sıcak olduğunu söylemişti. 1850'den beri kayıtlara geçen en sıcak yıl olan 2023 yılında rekor seviyelere ulaşmıştı.
Ölümcül hastalıklara neden oluyor
Yaz mevsiminin gelmesiyle birlikte Türkiye'de vaka sayısının en çok olduğu Kırım Kongo Kanamalı Ateşi vakalarında artış yaşanmaya başlamıştı. Türkiye genelinde 300 üzeri vakası olan ve aşısı bulunmayan kene ısırığı sebebiyle kapılan Kırım Kongo Kanamalı Ateşi yüzünden ölen sayısı gün geçtikçe artıyor.
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi kısaca KKKA, kene ısırması sonucu nairovirüs adı verilen virüsün vücuda girmesiyle ortaya çıkan ve yüksek ateş belirtisiyle kendisini gösteren ölümcül bir enfeksiyon ve virüsü kapan hastalarda vücudun bazı bölgelerinde kanamalara da neden olmakta.
Kene ile bulaşan bir diğer önemli hastalık ise, Lyme hastalığıdır. Lyme hastalığı, Borrelia burgdorferi bakterisinden kaynaklanan bir enfeksiyon. Bu spiral şekilli bakteri en çok kene ısırığıyla yayılmakla birlikte konuma bağlı olarak kenelerin %1'inden azı ile %50'sinden fazlasının bu virüsle enfekte olduğu biliniyor.
Sinir sistemi iltihabı (menenjit) ve yüz kaslarının zayıflığı ve felci (Bell felci) gibi nörolojik semptomlara, Eklem iltihabı (artrit), Kalp sorunları, kalp iltihabı (miyoperikardit) ve kalp atış hızı sorunları gibi sorunlara neden olan Lyme hastalığı, doğru hastalık tanısı konduğu sürece tedavisi mümkün olan bir hastalık.
Dünya çapında vakalar artıyor
Türkiye ve İskoçya'daki vakalar gibi ABD, Kanada, Birleşik Krallık gibi diğer dünya ülkelerin de kene kaynaklı hastalıklar çoğalıyor. Biyolojik vektör kaynaklı (sinek, sivrisinek, bit gibi) ve kene kaynaklı bir çok farklı vakanın görüldüğü bu günlerde virüsler, insan hareketliliğinden, artan sıcaklıklardan ve habitat değişikliğinden yararlanarak menzillerini genişletiyor ve otomatik olarak vektör kaynaklı hastalıklarla ilişkili riski artırıyor.