9. Yargı Paketi Meclis'te: 'Kadınlar bekarlık soyadını tek başına kullanamayacak'
Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği ‘kadının bekarlık soyadını ancak eşinin soyadı ile birlikte kullanabilmesine ilişkin düzenleme’ 9. Yargı Paketi’ne girdi.
Sitede okuAnayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği yeniden düzenlemesi için 9 ay süre verdiği maddenin gerekçesi ise ‘aile bütünlüğü’ olarak açıklandı.
Anayasa Mahkemesi, 22 Şubat 2023’te TMK 187. maddesindeki “Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır, ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir” düzenlemesini ‘eşitlik ilkesini ihlal’ gerekçesiyle iptal etmişti.
'Kadının soyadı' maddesi 9. Yargı Paketi’nde AYM’nin iptal ettiği şekliyle tekrar yer aldı. Yeni Türk Medeni Kanunu 187. Madde‘de şu ifadeler yer aldı:
Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır. Şu kadar ki; kadın evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. Kadının soyadı, kendi soyadı ile önceki kocasının soyadından oluşuyorsa kadın bu soyadlarından sadece birisini evleneceği kocasının soyadının önünde kullanabilir.
Söz konusu düzenlemenin gerekçesinde 'aile bütünlüğü' gösterildi.
AYM’nin iptal ettiği madde ise, “Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. Daha önce iki soyadı kullanan kadın, bu haktan sadece bir soyadı için yararlanabilir" şeklinde idi.
Türkiye'de kullanılan Medeni Kanun, TBMM'nin 1926 yılında aldığı kararla İsviçre Medeni Kanunu'ndan çevrilmişti. Yıllar içerisinde bu kanunda pek çok değişiklik yapıldı. İsviçre 2013 yılında bu yasayı değiştirerek çiftlerin evlendikten sonra kendi soyadlarını taşıyabilmelerinin önünü açmıştı.
'Evlenen kadının soyadına ilişkin düzenleme getiriyoruz'
AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler, 20 farklı kanunda değişiklik veya düzenleme içeren 9. Yargı Paketi'nin, 38 maddeden oluştuğunu aktararak şöyle devam etti:
Evlenen kadının soyadına ilişkin düzenleme getiriyoruz. Kullanılacak soyadı nedeniyle aile bütünlüğünün zarar görmemesi ve çocukların olumsuz etkilenmemesi amacıyla kadınların evlenince eşlerinin soyadını alacağı ve isterlerse önceki soyadlarını da kullanabileceklerine yönelik düzenlemeyi hayata geçiyoruz. Anaya da baba ile çocuk arasındaki soy bağının reddi için de dava açma hakkı teklifimizde yer alıyor. Ailenin huzur ve refahının korunması amacıyla baba olduğunu iddia eden üçüncü kişilerin soy bağının reddi davası açabilmesi belirli kurallara tabi olarak teklifimizde yer alıyor. Evlat edinenlerin adlarının, evlatlığın ana ve baba adı olarak yazılabilmesine imkan sağlıyoruz.
Teklifle, Anayasa Mahkemesinin 'kadının soyadına' ilişkin iptal kararı doğrultusunda Türk Medeni Kanunu'nda düzenlemeye gideceği belirtiliyor. Bu değişikliğe göre kadının, evlenmekle kocasının soyadını alacağı; kadın, evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabileceği aktarıldı. Kadının soyadı, kendi soyadı ile önceki kocasının soyadından oluşuyorsa kadın bu soyadlarından sadece birisini evleneceği kocasının soyadının önünde kullanabilecek.
'Kadına şiddet olduğunda aile bütünlüğü bozulmuyor mu?'
CHP Grup Başkanvekili Ali Mahir Başarır, Meclis'te düzenlediği basın toplantısında, TBMM Başkanlığına sunulan ve kamuoyunda 9. Yargı Paketi olarak bilinen kanun teklifinde yer alan 20 maddenin Anayasa Mahkemesinin Anayasa'ya aykırı bularak iptal ettiği maddeler olduğunu söyledi.
Kanunlar yapılırken Anayasa'ya aykırılık iddiasında bulunduklarını, muhalefet şerhlerini buna göre yazdıklarını, iktidar milletvekillerini ve gruplarını da uyardıklarını ifade eden Başarır, "Bu neyi gösteriyor? Maalesef Meclis'te yasa yapma kalitesi günden güne düşüyor. Muhalefet dinlenmiyor, muhalefetin uyarıları dikkate alınmıyor. Ne oluyor? Anayasa Mahkemesi iptal ediyor. Anayasa Mahkemesi olmasa Anayasa'ya aykırı olan birçok yasa madde ile bu ülke yönetilecek. Yargı kararlarını ona göre verecek" diye konuştu.
Başarır, 'Anayasa Mahkemesinin iptal ettiği birçok maddenin bulunduğu kanun teklifinde yer alan en önemli maddenin ise 'soy ismi' olduğunu' ifade ederek, Anayasa'nın eşitlik ilkesinin ihlal edildiğini savundu.
Teklifte, kadın soy ismini "evlendikten sonra eşinin soy ismi olmadan kullanabilir" hükmünün eski maddenin aynen korunarak getirildiğini ifade eden Başarır, "Gerekçe ise Türk aile bütünlüğü bozulurmuş. Her gün bir kadın öldürülüyor. Kadına şiddet olduğunda aile bütünlüğü bozulmuyor mu?" sorusunu yöneltti.
Anayasa Mahkemesinin, kadının sadece kendi soyadını kullanacağına hükmettiğine dikkati çeken Başarır sözlerini şöyle sürdürdü:
Yasa yine aynı geliyor ve 'Aile yapısına zarar verebilir' deniyor. Asıl bu düşünce aile yapısını bozar. Anayasa Mahkemesinin kararı net. Haftaya bu yasa gelecekse Anayasa Mahkemesi ne diyorsa o yapılmalı. Kadın, tek, salt soy ismini kullanabilir. Eşi de beğenmiyorsa evlenmezler. Zaten bu konuda bir uzlaşma var eşler arasında. Ama Anayasa Mahkemesinin kararına aykırı ikinci kez bir düzenleme yapmak, bu Meclisin haddi, sınırları değil.
'AYM kararını uygulayın'
Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu (TKDF) Başkanı Canan Güllü, paketteki düzenlemeyle AYM kararının tanınmadığını belirtti. Güllü, Meclis’teki iktidar ve muhalefet partisi milletvekillerini hep birlikte paketteki düzenlemeye karşı çıkmaya ve AYM kararını uygulamaya çağırdı.