Rus gazetesi İzvestiya’ya demeç veren Raphael Grossi, ABD Başkanı Joe Biden’ın, Kongre’nin nisan sonunda kabul ettiği Rus Uranyum İthalatının Yasaklanması Yasası’nı imzalamasıyla ilgili değerlendirmesinde, “ABD'nin yerel üretimi güçlendirmeye ve teşvik etmeye çalıştığını biliyorum. Bu onların egemenlik kararı ve bunu yapmaya hakları var. Bundan ne çıkacağını göreceğiz. Ancak bu tedbirlerin bir takım istisnalar ve çekincelerle kabul edildiğini düşünüyorum" ifadelerini kullandı.
Grossi, gözetilen çıkarlara rağmen, Washington’un, mevcut piyasa koşullarında bu tür önlemlerin gerçekçi olmadığını anladığı anlamına geldiğinin altını çizerek, uluslararası uranyum tedarik zincirinin yapısının büyük ölçüde Rusya’yı içerdiğini de sözlerine ekledi.
Avrupa'da Rus yakıtına ve bakım hizmetlerine bağımlı olan çok sayıda reaktör olduğun dikkat çeken UAEA Başkanı, “Nükleer enerji kullanım oranının yüzde 30-40 gibi çok yüksek olduğu Doğu Avrupa ülkelerinde, reaktörlerin düzgün bir şekilde çalışır durumda tutulması için Rus yakıtının gerekli olduğunu” ifade etti.
Biden, Kongre’nin nisan sonunda kabul ettiği Rus Uranyum İthalatının Yasaklanması Yasası’nı mayıs ayında imzalamıştı.
Beyaz Saray, “Rusya Federasyonu’nda veya bir Rus kuruluşu tarafından üretilen ışınlanmamış, düşük düzeyde zenginleştirilmiş uranyumun ithalatını yasaklayan” H.R. 1042 yasasının ABD Başkanı Joe Biden tarafından imzalandığını duyurdu.
Rus Uranyum İthalatının Yasaklanması Yasası geçtiğimiz yılın sonunda ABD Kongresi’nin alt kanadı Temsilciler Meclisi tarafından onaylandıktan sonra 30 Nisan’da Senato’da oy birliğiyle kabul edilmişti.
İmzalandıktan 90 gün sonra yürürlüğe girecek olan yasanın, 2040 yılına kadar uygulanması öngörülüyor.
Yasa, diğer uranyum tedarik kaynaklarına erişimin kesilmesi veya Rus uranyum ithalatının “ulusal çıkarlara” uygun hale gelmesi durumunda, ABD Enerji Bakanlığı’na Dışişleri Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığı’yla istişare ederek söz konusu yasağı iptal etme yetkisini de veriyor. Yine ABD’nin ulusal çıkarlarına uygun olması durumunda 2027 yılına kadar geçici muafiyetlerin uygulanabileceği belirtiliyor.
Ülkenin en büyük nükleer yakıt tüketicisi Centrus, yasak yürürlüğe girdikten sonra, müşterilerine uranyum tedarik etmeye devam edebilmesi ve tüm Amerikan nükleer endüstrisinin çıkarlarını koruyabilmesi için ilgili kurumlardan muafiyetler talep edeceği konusunda uyarıda bulundu.
ABD’de nükleer enerjinin elektrik üretimindeki payı yüzde 20 düzeyinde. Yerli üreticiler ülkenin nükleer yakıt ihtiyacının sadece yüzde 30’unu karşılayabiliyor. Bu ihtiyacın yüzde 20’si de Rusya’dan ithal edilen uranyum ile sağlanıyor.
ABD Enerji Bakanlığı’ndan alınan bilgiye göre, Rusya Atom Enerjisi Ajansı Rosatom, ABD’nin 90’dan fazla ticari amaçlı reaktör için zenginleştirilmiş uranyum tedarik ediyor. Bu da Rusya’yı, ABD’nin en büyük uranyum tedarikçisi konumuna getiriyor.
Rusya'dan uranyum ithalatının yasaklanacağı açıklamasının ardından dünya genelinde uranyum fiyatlarında ani yükseliş gözlemleniyor.
Rosatom, yabancı müşterilere karşı tüm yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirmeye devam ettiğini kaydetti. Şirketin açıklamasında, mevcut siyasi durumun nükleer yakıt piyasasını istikrarsızlaştırmaması gerektiği vurgulandı.