Rusya'da seçim zamanı: Başkan adayları kimler?

Rusya'da 15-17 Mart tarihleri arasında başkanlık seçimleri gerçekleşecek. Merkez Seçim Komisyonu Başkanı Ella Pamfilova, seçim listesinde 4 adayın olacağını açıklamıştı.

Bu adaylar ise Rusya Liberal Demokrasi Partisi Başkanı Leonid Slutskiy, Rusya Federasyonu Komünist Partisi adayı Nikolay Haritonov ve görece yeni bir siyasetçi olan Yeni Halk Partisi adayı Vladislav Davankov olarak öne çıktı. Bunun yanında Vladimir Putin ise, seçimlere Birleşik Rusya'nın desteğiyle bağımsız aday olarak giriyor.

Seçimde 112 milyon 309 bin 947 kayıtlı seçmenin oy kullanması beklenirken, anketler seçime katılım oranının ise yüzde 70'in üzerinde olacağını gösteriyor. Yurt dışında yaşayan milyonlarca Rusya vatandaşının da oy kullanması bekleniyor.

Peki bu adaylar kimler ve anketler kimin kazanacağını gösteriyor?

Adaylığını 2023'ün Aralık ayında açıklayan ve şu anda da devlet başkanlığı görevini sürdüren Vladimir Putin, seçim öncesi anketlere göre kazanması en büyük aday olarak görülüyor. Toplamda dört dönem görev yapan Putin, Sovyetler Birliği dönemindeki KGB'de istihbarat görevlisi olarak çalışmıştı. 2000 yılında ise ilk kez başkan seçildi. 2004, 2012 ve 2018 yıllarında tekrardan seçime katılan Putin, kazanması halinde beşinci dönemine başlayacak.

Şu an 71 yaşında olan lider, siyasi kariyerine 1996 yılında Saint Peterburg Belediye'sinde Dış İlişkiler Komitesi Başkanı olarak başladı. 92-96 yılları arasında St. Peterburg Belediye Başkan Yardımcısı olan Putin, 1996'da Moskova'ya taşındı ve 1998 yılında önceden de görev aldığı istihbarat teşkilatı FSB'nin direktörü ve Güvenlik Konseyi Sekreteri olarak atandı. 1 yıl sonra ise Başbakan oldu. Dönemin Rusya Başkanı Boris Yeltsin'in istifası ardından başkan vekilliği görevi yapan Putin, 4 ay sonra yapılan seçimde yüzde 53 oy ile devlet başkanı seçildi.

2008 yılında aday olmayan ve Birleşik Rusya Partisi'nin lideri olarak Başbakanlık görevi yapan Putin, 2012'de tekrardan aday oldu ve o dönemden beri görevini sürdürüyor. Seçim öncesi anketlere göre, seçmenlerin 79'unun yine Putin'e oy vereceği görülüyor.

VTsIOM anketi, Rusların ülke lideri Vladimir Putin’e duyduğu güvenin yüzde 79.4 olduğunu açıklamıştı.

Rusya Liberal Demokrasi Partisi Başkanı Leonid Slutskiy, siyasi kariyerine Rusya'nın en yüksek yasama organı olan Duma'da milletvekili olarak başladı. Doğu Slav Üniversitesi'nden mezun oldu. 2022 yılında Rusya Liberal Demokrasi Partisi'nin başkanlığına seçilmesiyle, partinin liderliğini üstlendi.

Leonid Slutskiy'in siyasi duruşu ve partisi, genellikle milliyetçi ve muhafazakâr görüşleri temsil ediyor. Partisinin Rusya’nın egemenliğini ve ulusal çıkarlarını korumaya odaklandığını belirten lider, programında aynı zamanda ekonomik kalkınma ve sosyal refah vurguları yapıyor. Federal sistemle yönetilen Rusya’da bölgeleri kalkındıracağını belirten Slutskiy ‘herkes için eşit Rusya’ sloganıyla da öne çıkıyor.

56 yaşında parti lideri, devlet televizyonunda sık sık yer alan ve ülkede bilinen siyasetçilerden olması karşın büyük bir oy oranına sahip değil. Özellikle de Batı’nın Rusya düşmanca yaklaşımı ardından Batı karşıtı kampanyası ile öne çıkan Slutskiy, Ukrayna’daki operasyonu desteklerken ülkedeki gıda ve ekonomi politikalarını düşük gelirlilerin desteklenmesi üzerine kuruyor. Oy oranının ise tahmini olarak yüzde 3 ila 4 olduğu belirtiliyor.

75 yaşındaki lider Haritonov, 1993’ten beri Devlet Duması üyesi. 2004 yılında yüzde 13 oy alan Komünist Haritonov uzun süredir kampanyasında emeklilik yaşını düşürmeyi, maaşları arttırmayı ve yaşlı seçmenleri destekleyerek büyük ailelere destek verilmesini savunuyor. ‘Yenilenmiş Komünizm’ veya ‘21. Yüzyıl Komünizmi’ sloganıyla haraket eden lider bunun yanında Rusya’nın ekonomik egemenliğini zayıflattığına inandığı Dünya Ticaret Örgütü, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve diğer uluslararası örgütlerden ayrılma çağrısında bulunuyor.

Politik duruşu nedeniyle kapitalist sistemin yarattığı eşitsizliklere vurgu yapan ve ev fiyatları gibi temel sorunlarla politikasını yürüten liderin oy oranının ise yüzde 4 olduğu düşünülüyor.

Askeri operasyonu da açıktan destekleyen Haritonov, kazanması halinde Sovyetler Birliği’ndekine benzer bir sistem oluşturacağını ve gelirin halk arasında eşit dağıtılacağını vurguluyor.

40 yaşında olan Davankov, Rus seçmenler için yeni bir isim. Diğer adaylara oranla en genç aday olarak öne çıkan lider, ayrıca geçen sene Moskova Belediye Başkan adayı olarak da ismini duyurmuş ve seçimde dördüncü sırada yer almıştı. Kendisi ayrıca Parlamentonun alt kanadı Devlet Duması'nın başkan yardımcısı olarak görev alıyor.

Rusya’ya alternatif bir gelecek vaad ettiğini söyleyen Davankov, ‘kendi şartlarımıza göre barış ve müzakere’ sloganıyla kampanyasını yürütürken açıklık, refah yaşam ve ifade özgürlüğü konulara vurgu yapıyor.

Anketlere göre Davankov’un oy oranının ise yaklaşık yüzde 6 olduğu belirtiliyor.

Ulaşılması zor ve uzak bölgelerde erken oy verme işlemi 25 Şubat'ta başlamıştı.

Rusya Federasyonu'nun 29 kurucu birimindeki seçmenler sadece seçim merkezlerinde değil aynı zamanda internet üzerinden de oy kullanabilecekler.

Rusya başkanlık seçimlerinde oy kullanılmak üzere 94 binden fazla seçim merkezi kurulurken yaklaşık 113.5 milyon oy pusulası basıldı.

Oylama 17 Mart'ta sona erecek.

Merkez Seçim Kurulu'nun Rusya Savunma Bakanlığı, Rusya Federasyonu Federal Güvenlik Servisi, Donetsk Halk Cumhuriyeti, Lugansk Halk Cumhuriyeti, Zaporojye ve Herson liderleriyle yaptığı istişareler sırasında tüm taraflar bu bölgelerde başkanlık seçimlerinin yapılmasının mümkün olduğuna karar vermişti. Yeni bölgelerde seçmene erken oy kullanma imkanı tanınmıştı.

Operasyondan ardından Rusya'ya katılan bölgeler olan Halk Cumhuriyeti, Lugansk Halk Cumhuriyeti, Zaporojye ve Herson'daki kişiler de başkanlık oylamasına katılabilecek. Bu bölgelerde yaşayan ve Rus pasaportuna henüz sahip olamayanlar kişiler de kimlik ile oy kullanabilecek.

Yurtdışında oy verme işlemi 1 Mart 2024 tarihinde başlamıştı.

Rusya başkanlık seçimleri için oy kullanma merkezleri, dost olmayan devletler de dahil olmak üzere Rusya'nın diplomatik ve konsolosluk varlığının bulunduğu tüm ülkelerde açılmıştı.

Oyların sayımı seçimin bitiminden hemen sonra başlayacak ve oylamanın sonucu belirlenene kadar kesintisiz devam edecek.

Seçimin nihai sonuçları Merkez Seçim Kurulu tarafından 28 Mart'a kadar belirlenecek ve oyların yüzde 50+1'ini alan kişinin seçimi kazanacak.

Adaylardan hiçbiri salt çoğunluğu elde edemezse, seçimden 3 hafta sonra ikinci tur gerçekleştirilecek ve birinci turda en fazla oy alan iki aday yarışacak.

Seçimlere 36 ülkeden ve Bağımsız Devletler Topluluğu Parlamentolararası Asamblesi, Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü Parlamenter Asamblesi dahil pek çok uluslararası örgütten 700'ün üzerinde uluslararası gözlemci katılıyor.

Rusya Merkez Seçim Komisyonu Başkanı Ella Pamfilova, 106 ülkeden 700'den fazla uluslararası gözlemcinin Rusya başkanlık seçimleri için oy verme merkezlerine akredite olduğunu söyledi.

Pamfilova, Merkez Seçim Kurulu’nun bilgi merkezinde yaptığı açıklamada "106 ülkeden 706 uluslararası gözlemci akredite oldu" dedi.

Pamfilova açıklamasında, uluslararası gözlemcilerin Batı'dan gelen yoğun baskılara rağmen Rusya'daki başkanlık seçimlerine katıldıklarını da ifade etti.