Şam'ın Arap Birliği'ne geri dönüşünü görüştüler: Ürdün 'Arap öncülüğünde siyasi çözüm başlıyor' dedi

Çin'in arabuluculuğunda İran-Suudi Arabistan normalleşme anlaşması ve iki ülke dışişleri bakanlarının Pekin görüşmesini müteakip Suudi Dışişleri Bakanı'nın Şam ziyaretiyle güçlenen Suriye'nin Arap Birliği'ne geri dönme süreci için bir toplantı daha düzenlendi.

Bugün Ürdün’ün başkenti Amman’da biraraya gelen Suriye, Suudi Arabistan, Ürdün, Mısır ve Irak dışişleri bakanlarının önceki toplantılarda gündeme gelen bir dizi konuyu ele aldığı belirtildi. Yani gündemde Suriye'nin Arap Birliği üyeliğine geri dönüşü vardı. Evsahibi Ürdün buna 'Suriye ihtilafında siyasi çözüme ulaşılması' teklifini de ekledi.

Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen el Safadi ile Suriyeli mevkidaşı Dr. Faysal el Mikdad'ın başbaşa görüşmesinin ardından 5'li toplantıya geçildi. Ürdün Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Amman'daki toplantının, 14 Nisan'da Suudi Arabistan'ın Cidde kentinde Körfez krallıkları, Ürdün, Irak ve Mısır ile gerçekleştirilen müzakerelerin devamı niteliğinde olduğunu söyledi. Sözcü, Suriye hükümetiyle temasların geliştirilmesi ve 'Suriye krizinde siyasi çözüme ulaşmak için Ürdün girişiminin' tartışılmasının hedeflendiğini belirtti.

Amman'daki görüşmelerin ardından açıklama yapan Ürdün Dışişleri Bakanı Safadi, "Açıklık ve dürüstlük vardı" diyerek ekledi:

Dışişleri bakanlarının özellikle Türkiye ile birlikte Suriye'nin bazı bölgelerini de vuran 6 Şubat depremi ışığında Suriye'nin insani ihtiyaçlarını, Suriye sınırında uyuşturucu kaçakçılığı ve Suriyeli sığınmacı krizini de görüştüğünü aktaran Safadi, "Suriyeli sığınmacıların güvenli ve gönüllü geri dönüşlerini Birleşmiş Milletler ile koordineli olarak organize etmeye başlamak için mekanizmalar üzerinde anlaştık" dedi.

Suriye Arap Haber Ajansı (SANA) da Amman’daki toplantıda varılan uzlaşıyı "Dışişleri Bakanlarının Sonuç Açıklaması: Suriye Ve Kurumları, Toprakları Üzerindeki Kontrolünü Genişletmek İçin Desteklenmeli" başlığıyla duyurdu.

Habere göre 'en önemli öncelik' diye nitelenen Suriyeli sığınmacıların Birleşmiş Milletler ile koordineli geri dönüşüyle ilgili ayrıntılı yol haritası içeren sonuç açıklamasının diğer ana hatları şöyle:

* Toplantı Suriye Arap Cumhuriyeti ile yapılan temasların takibi, Suriye’deki krizi adım adım metodolojiye göre çözme çabalarında bir Arap liderlik rolü başlatmaya dayalı Ürdün girişimi, Suudi girişimi ve diğer Arap önerileri uyarınca gerçekleştirildi.

* Bu toplantı, BM Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılı kararı doğrultusunda Suriye’deki krizin çözümüne yönelik görüşmelerin sürdürüleceği toplantıların başlangıcını teşkil ediyor ve insani, siyasi ve güvenlik krizinin tüm sonuçlarıyla ilgileniyor.

* Bakanlar, tüm yasadışı yabancı güçlerin Suriye'den çıkışına yol açacak siyasi bir çözüm yoluyla, krizin ve krizin neden olduğu öldürme, yıkım, kardeş Suriye halkının çektiği acılar ve bölgesel ve uluslararası olumsuz yansımaları sona erdirmenin öncelikli olduğunu belirtti.

* Terör örgütlerinin Suriye topraklarındaki varlığına son verilmeli ve bölgesel ve uluslararası güvenliği tehdit etme yetenekleri etkisiz hale getirilmeli.

* Toprakları üzerindeki kontrolünü genişletmek, hukukun üstünlüğünü yerleştirmek ve Suriye topraklarındaki silahlı ve terörist grupların varlığını sona erdirmek için her türlü meşru çabada Suriye ve kurumlarını desteklemek için çalışılmalı ve uluslararası hukuk hükümleri ile Birleşmiş Milletler Şartı uyarınca Suriye’nin içişlerine yabancı müdahale durdurulmalı.

* Sınır güvenliği ve terörle mücadele ile ilgili güvenlik sorunlarının ele alınmasına yönelik kapsamlı bir stratejinin formüle edilmesinde Suriye, ilgili ülkeler ve Birleşmiş Milletler arasında işbirliği yapılmalı.

* Kapsamlı ulusal uzlaşıya ulaşmayı amaçlayan siyasi adımlar bağlamında, Anayasa Komisyonu’nun çalışmalarına mümkün olan en kısa sürede devam etmesi için çalışılmalı.

* Toplantıya katılan ülkeler, kardeş ülkeler ve uluslararası toplumla birlikte çalışarak Suriye hükümetinin olumlu adımlarını olumlu adımlarla karşılayacak ve elde edilenlerin üzerine inşa edecek. Kardeş Suriye halkının ıstırabını ve Suriye krizinin feci sonuçlarını sona erdiren siyasi bir çözüme ulaşma yönünde kademeli ilerlemeli. Bu, ulusal uzlaşmayı sağlar ve Suriye’yi, Suriye halkının özlemlerini ve anavatanlarında güvenlik ve onur içinde yaşama haklarını karşılayan güvenli bir geleceğe doğru yeniden inşa etme yoluna sokar ve Suriye’nin bölgedeki tarihi rolünü geri kazandırır.

* Bakanlar, bu toplantının sonuçlarını takip etmek ve Suriye’deki krizi çözmeyi amaçlayan bu yol haritası bağlamında sonraki adımları belirlemek için uzmanlar düzeyinde teknik ekip oluşturmada anlaştı.

Tam da Türkiye'deki seçimlerin ertesine denk gelen 19 Mayıs'ta 32. Arap Birliği Zirvesi'ne evsahipliği yapacak Suudi Arabistan, diğer üyeleri, birliğin kurucularından Suriye'nin geri dönüşüne ikna etmeye çalışıyor. Ancak ayak sürüyen bazı ülkeler var. Bunların başında Katar geliyor. Yine de Suudi Arabistan'daki zirvede Suriye'nin üyeliğe geri dönüş sürecinin en azından başlaması beklentisi hakim.

Safadi, Suriye'nin Arap Birliği'ne olası dönüşü hakkında kesin tarih sorulduğunda, 'bu kararı vermenin üye devletlere bağlı olduğunu' söylemekle yetindi.

Arap ülkeleri, 2011'de vekalet savaşının başlaması üzerine Arap Birliği'nden dışlanan Suriye ile ilişkileri kesmişti. Ama Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad'ın 12 Nisan'da Suudi Arabistan'ı ziyaretinden 6 gün sonra Suudi Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan da Suriye'yi ziyaret etti. Bu, 12 yıl önce ilişkilerin kesilmesinden beri bir ilk oldu.

Oysa Suudi Arabistan, Beşar Esadın devlet başkanlığındaki Baas yönetiminin devrilmesi için cihatçıları destekleyen ABD'nin bölgesel müttefiklerinden biriydi.

Ama cihatçıların kan gövdeyi götüren şekilde kazanımları üzerine Esad yönetiminin davetiyle Rusya'nın Ekim 2015'te Suriye'nin askeri yardımına koşması, savaşın gidişatını değiştirdi. Esad yönetimi, Türkiye ile ABD'nin kontrolündeki bölgeler haricinde Suriye'de tam kontrolü sağladı. Arap ülkelerinin Suriye ile temasları ve Suriye konulu toplantılarının ana gündem maddelerinden biri, yabancı güçlerin ülkeden çekilmesi.