İsveç ve Finlandiya'nın NATO’ya üyelik süreçlerine ilişkin müzakereler kapsamında ‘Türkiye’yi ikna etmek’ adına yapılan görüşmelerin üçüncüsü, 9 Mart’ta Brüksel’deki NATO karargahında gerçekleştirildi. Ankara, Stokholm ve Helsinki arasındaki Üçlü Muhtıra çerçevesinde kurulan ‘Daimi Ortak Mekanizma’ toplantısında Türkiye’yi, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu yerine yardımcısı Burak Akçapar ile Cumhurbaşkanlığı Dış Politika Başdanışmanı ve Sözcüsü İbrahim Kalın’ın temsil etmesi ise dikkat çekti. Daha önce görüşmeler, Kura’ın yakılması ve Türkiye karşıtı protestolara izin verilmesi nedeniyle geçici süreyle durdurulmuş, iki ülkeye yönelik Ankara’dan sert açıklamalar gelmişti.
Stoltenberg: Finlandiya ile İsveç’in, NATO’nun tam üyeleri olarak karşılanmasının zamanı geldi
NATO yetkililerinin de katılımıyla gerçekleştirilen son görüşmeler sonrasında Kalın, 'atılan bazı adımların’ memnuniyet verici olduğunu kaydederken, sürecin henüz bitmediği uyarısında bulunarak, “Terörizmin finansmanı, propagandasının yapılması yönündeki eylemlerin engellemesi için adımların atılmasını belirttik” dedi. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ise Finlandiya ve İsveç’in Türkiye’nin meşru güvenlik endişelerini gidermek için eşi görüşmemiş adımlar attığına dikkat çekerek, “Şimdi tüm müttefiklerin onay sürecini sonuçlandırması ve Finlandiya ile İsveç’i yaklaşan Vilnius’taki NATO Zirvesi öncesinde ittifakın tam üyeleri olarak karşılamasının zamanı gelmiştir” vurgusu yaptı.
Politico: Türkiye, İsveç ve Finlandiya'ya ‘Henüz değil’ dedi
Söz konusu gelişmeler Batı medyasının da gündemindeydi. İspanya'nın başkenti Madrid'de 2022’nin Haziran ayında kurulması kararlaştırılan Daimi Ortak Mekanizma’nın son toplantısını ABD merkezli Politico, “Türkiye, İsveç ve Finlandiya'ya ‘Henüz NATO yok’ dedi” şeklinde özetlerken, İsveç merkezli Expressen gazetesi ise ‘durumun İsveç için zor göründüğüne’ dikkat çekti.
Brüksel’de gerçekleştirilen toplantıya dair Sputnik’e değerlendirmelerde bulunan Emekli Hava Pilot Tümgeneral Beyazıt Karataş, Türkiye’deki deprem ve seçim gündeminin bu süreçte etkin rol oynayacağı görüşünde.
‘İsveç altına imza attığı mutabakat metnine uymuyor, Finlandiya örtülü hareket ediyor’
İsveç’in imzalamış olduğu mutabakat metniyle ilgili herhangi bir girişimde bulunmadığına dikkat çeken Karataş, “İsveç kendi hükümlülükleri açısından altına imza attığı mutabakat metnine uymuyor. Zaten kendi anayasal yapısı içerisinde uyması ve tedbir alması mümkün değil. Finlandiya ise İsveç'e göre biraz daha örtülü hareket ediyor. Sanki imzaladıkları mutabakata ‘uyuyormuş gibi’ gözüküyorlar. Ayrıca sadece Türkiye değil Macaristan da aynı şekilde onay sürecini geciktiriyor ama Macaristan'ın yakında onaylayacağına dair de bazı haberler olduğunu unutmamak lazım” şeklinde konuştu.
‘Deprem ve seçim ortamında dolayı Temmuz ayına kadar herhangi bir karar alınmaz’
Türkiye'deki yıkıcı deprem etkiler ve ülkenin seçim havasına girmesi nedeniyle bir sonraki zirveye kadar herhangi bir karar çıkmayacağı göründe olduğunu vurgulayan Karataş, “Bir sonraki zirve Temmuz ayında. Dolayısıyla Türkiye'de yapılacak olan seçimler de belirleyici olacak. NATO Genel Sekreteri Stoltenberg’ün açıklamalarından da Türkiye'deki mevcut ortamı yakından takip ettikleri belli. Deprem ve seçim ortamında dolayı Temmuz ayına kadar herhangi bir şekilde karar alınması konusunda bir ilerleme olmaz” dedi ve ekledi:
‘İktidar değişirse, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya katılım süreci sonbahara kadar uzayabilir’
“Türkiye’deki seçim sonuçları Temmuz ayına kadar şekillenir. Dolayısıyla onlar da çok iyi biliyorlar ki Temmuz ayına kadar herhangi bir garanti çıkması zaten uygun olmaz. Çünkü bu ülkelerin herhangi bir şekilde NATO üyelikleri kabul edilse bile bu seçim propagandası sırasında kullanılacaktır. Dolayısıyla şu anki hükümet bu riske girmez. Bu kadar yoğun deprem ve diğer ekonomik sorunların yanı sıra bir de bununla uğraşacaklarını zannetmiyorum. Seçim sonuçlarına göre bir işlem yapılacaktır. Eğer iktidar değişirse, bu değişiklik, İsveç' ve Finlandiya’daki terörist faaliyetleri bir kenara bırakıp o seçimin vermiş olduğu tecrübesizlik ve buna benzer nedenlerden dolayı en kötü 2023 ün sonbaharında kalacak şekilde düzenleme yapılır. ‘Bize bir fırsat tanıyın, biz bunu onaylayacağız ama Temmuz'da direkt onaylamak belki uygun olmayabilir. Bir inceleyelim bakalım ne oluyor’ anlamında bir sonraki sonbahar toplantısına da bırakabilirler”
‘Stoltenberg’ün açıklamalarında, toplantıya Çavuşoğlu yerine Kalın’ın katılmasına yönelik bir serzeniş var’
9 Mart’ta gerçekleştirilen toplantının usulüne dikkat çeken Karataş şunları aktardı:
“Cumhurbaşkanı sözcüsü Kalın’ın bu mutabakat metninin takibi konusunda NATO merkezinde yapmış olduğu toplantı, aslında Dışişleri Bakanlığı’nın yapması gereken bir toplantı. Türkiye'deki deprem nedeniyle veya gelişmeler nedeniyle Dışişleri Bakanlığı bu faaliyetin dışında kaldı ve Kalın bu faaliyeti yürüttü. Dolayısıyla zaten buradan herhangi bir sonuç çıkması veya net bir açıklama yapılması mümkün değildi. Stoltenberg’ün yapmış olduğu açıklamalarda da muhtemelen buna bir serzeniş var. Normalde bu işin patronu Dışişleri Bakanlığı ise Dışişleri Bakanlığı’nın bu işi yürütmesi gerekiyor. Bu da dünkü toplantıda çok fazla göze çarpmayan başka bir gelişmeydi."