18 Mayıs 2022'de NATO’ya katılmak için İsveç ile başvuruda bulunan Finlandiya, Türkiye'nin Suriye'deki askeri operasyonu nedeniyle 4 yıldır Ankara’ya uyguladığı silah ambargosunu kaldırdığını duyurdu. Ayrıca Finlandiya Savunma Bakanlığı, Türkiye'ye askeri malzeme için ilk ticari ihracat lisansını verdiğini de açıkladı. Türkiye'nin NATO üyeliği için İsveç ve Finlandiya’dan talep ettiği şartlardan biri de silah ambargosunun kaldırılması konusuydu. İki ülkenin üyeliği gündemiyle yapılan tarihi NATO Zirvesi’nde, ‘Türkiye, Finlandiya ve İsveç aralarında artık hiçbir milli silah ambargosu bulunmadığını teyit ederler’ ifadesi sonuç muhtırasında da yer almıştı. Bu doğrultuda İsveç de, geçen senenin 30 Eylül’ünde Türkiye’ye yönelik bu tür ambargolarını kaldırmıştı.
Stokholm’den 4 ay sonra harekete geçen Finlandiya Savunma Bakanlığı Özel Danışmanı Riikka Pitkanen, ‘ihracat lisansının, zırhlar için kullanılacak çeliğin Türk şirketine satılması ile ilgili olduğunun’ altını çizmesi ile de dikkatleri çekti. Türk basınına yansıyan haberlere göre, ilgili madde Finlandiyalı bir şirket tarafından Türkiye’ye zırhlı araçlarda kullanılan zırh çeliği tedarik edilmesini kapsıyor. Fakat Türk savunma sanayisinin halihazırda en önemli ihraç kalemlerinden biri zırh çeliği. Ayrıca OYAK’ın, 2019 yılında Finlandiya merkezli Miilux OY firmasının çoğunluk hisselerini satın alması ile Türkiye’nin ilk ve tek yassı çelik ısıl işlem fabrikasını kurması da tekrar gündeme gelen bilgiler arasında.
Konuyu Sputnik’e değerlendiren 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü Terörizm ve Terörizmle Mücadele Araştırmaları Merkezi Başkanı Emekli Kurmay Albay Ünal Atabay’a göre ise, Finlandiya, davranışlarını Türkiye’ye açısından olumlu sergilemek için çaba gösteriyor.
‘Ambargonun kaldırılması, Finlandiya'nın İsveç olmadan da NATO’ya girişini sağlamak için ayarlanmış olabilir’
Helsinki’nin ambargoyu kaldırması kararının zaten üçlü mutabakatta var olan bir anlaşma olduğunun altını çizen Atabay, şunları aktardı:
“Şu an mutabakatın gereğini yapıyor Finlandiya. Çünkü Finlandiya ve İsveç bir an önce NATO'ya girmek istiyor. Finlandiya'nın yönetimi başından beri İsveç ile birlikte girmeyi istiyor, böyle bir prensipleri var ama Finlandiya'nın son söylemine bakıldığında; gerekirse, eğer bu iş uzarsa, İsveç’in dışında da müstakil olarak Finlandiya NATO’ya girmeye aday gibi bir söylemleri var. Yani İsveç'te birlikte hareket etmekten vazgeçip Finlandiya'nın doğrudan NATO’ya girme arzusu olduğu anlaşılıyor. Belki bunu biraz daha öne çıkarmak adına bu ambargonun kaldırılmasını hemen hızlandırmış olabilirler. Zaten bu kaldırma da sözleşme gereğiydi, en azından sürüncemede bırakmadılar. İsveç’ten dört ay sonra bu kararı verdiler ama bu durum, kendi iç hukukundan kaynaklanan bir gecikmeden dolayı olabilir.”
‘İsveç, NATO’ya girememesine rağmen Finlandiya'nın girmesini arzu ediyor olabilir’
Finlandiya, Rusya açısından biraz daha cephe ülkesi olduğunu hatırlatan Atabay, “İsveç ise coğrafi olarak onun arkasında kalan bir ülke. Belki öncelikle Finlandiya'nın NATO’ya girmesini, dolayısıyla İsviç’in de en azından bir destek ve moral açısından da destekleyebileceklerini düşünüyor olabilirler. Yani İsveç, NATO’ya girememesine rağmen Finlandiya'nın girmesini arzu ediyor olabilir. Bu nedenle Finlandiya, bu davranışlarını biraz daha Türkiye'ye yönelik olumlu sergiliyor veya sergilemek istiyor olabilir” şeklinde konuştu.