AB’den ‘absürt’ enerji hamleleri: Birliğin ülkeleri kara kışa nasıl hazırlanıyor?

Rusya’nın Donbass operasyonu sonrasında Batı’nın Moskova’yı hedef alan yaptırımlarının sonucu olarak ortaya çıkan enerji krizi, etkisini en sert Avrupa’da gösteriyor. Yaz sezonunun bitmeye yaklaşması ile birlikte Avrupa enerji tasarrufu moduna giriyor. Bu nedenle doğalgaz kullanımını azaltma ve ekonomik küçülmeyi minimuma indirmeyi hedefleyen Avrupa Birliği (AB), ‘Güvenli Bir Kış için Gazdan Tasarruf Et’ planı devreye aldı. 1 Ağustos itibarıyla 6 ay boyunca gaz talebini yüzde 15 azaltmayı öngören plana göre, birlik içindeki ülkelerin kış aylarında kullanılmak üzere gaz tasarrufuna gitmesi, tasarruf ettiği miktarı da ‘sanayisi’ ve ‘acil ihtiyacı’ olan ülkeler ile paylaşması ‘zorunlu’ tutuldu. Diğer yandan mart ayından itibaren AB’nin Rus gazını aşamalı olarak kaldırma girişimleri ile petrol ambargoları, Avrupa ülkelerine enflasyon, gıda ve enerji krizi olarak yansımayı sürdürüyor. Avrupa’nın doğalgaz depoları azalırken hane halkının faturaları da kabarıyor. Hatta The Telegraph tarafından yürütülen bir ankete göre, İngiliz ebeveynlerin, faturalarını ödemek için çocuklarının birikimlerinden günde yaklaşık 8.5 milyon sterlin aldığı ortaya çıktı.

Batılı medya kuruluşları da, bu durumun giderek derinleşen başka krizlere sebep olacağına dair endişe duyulduğunu haberlerine konu ediniyor. 2021 yılı içerisinde gaz ihtiyacının ortalama yüzde 40’ını Rusya’dan temin eden AB’nin, bir taraftan Moskova’ya yaptırım uygulamaya devam etmesi, diğer taraftan da kendi halklarını tasarruf etmeye ‘zorlaması’, batılı uzmanlar tarafından da ‘AB'nin zayıflamasına yol açıyor, bütünlük tehdit altında’ şeklinde yorumlanmıştı. Hatta öyle ki, AB hükümetlerinin ‘tasarruf’ için ardı ardına aldığı ‘absürt’ önlem kararları ve öneriler, eleştiri oklarının hedefi olarak gündeme geliyor. Batılı yetkililer ise uygulamaları ‘cazip’ kılmak için çeşitli ‘ödül ve ceza’ yöntemlerine başvuruyor. Hane halkı, işletmeciler ve sanayiciler ise tüm bu ‘gereksiz’ kurallar karşısında tepkili.

Enerji krizi baskısının kış yaklaştıkça arttığı Avrupa’da, hükümetlerce uygulanan ‘ödül-ceza’ sistemleri ile Batılı liderlerin ve enerji şirketlerinin ‘absürt’ tasarruf önerilerini Sputnik derledi.

İngiltere’de çok uluslu elektrik ve gaz şirketi olan National Grid’in yöneticileri, akıllı sayaçları olan kişilere; çamaşır makinesi, kurutma makinesi ve oyun konsolu gibi elektrik gücüne aç olan cihazları, en yoğun kullanım zamanlarında kapatmasını önerdi. Şirket, 17.00 ile 20.00 saatleri arasındaki elektrik kullanımını kesen hanelere kilovat saat başına 6 sterline varan indirimler sunmayı planladığını duyurdu. Hane halkları tarafından eleştirilen kararın ardından, National Grid sözcüsü, "Bu kesinlikle karanlıkta oturan insanlarla ya da üşümeye gönüllü olmakla ilgili değil. Bu, çamaşırları günün farklı bir saatinde yıkamakla ilgili şeyler" savunmasında bulundu.

Yunanistan, İtalya ve İspanya’da ise klimalar için getirilen kısıtlamaları ihlal edenlere ağır para cezalarının verileceği duyuruldu. Madrid, ‘kış aylarında doğalgaz kıtlığı riski' olduğu gerekçesiyle işletmelerin elektrik tüketimini azaltmayı amaçlayan bir dizi önlem açıklamıştı. Resmi gazetede yayınlanan kararname doğrultusunda mağazalar, alışveriş merkezleri, sinemalar, oteller ve devlet binalarında yazın 27 derecenin altında klima ve kışın da 19 derecenin üzerinde kombi çalıştırılmaması şart koşulmuştu. Uygulamaları ihlal edenlere en düşük 60 bin, en yüksek 600 bin euro para cezası uygulanacağı bildirildi. Fakat mağaza ve oteller yeni tedbirlerden memnun değil. Aşırı sıcak yaz aylarında müşterilerin en büyük şikayetinin iç mekanlardaki sıcaklık olduğu belirtildi. Madrid Otelciler Birliği'nden yapılan açıklamada, 'abartılı ve doğaçlama' kuralların turizme zarar verebileceğine işaret edildi.

Fransa'da da klima ile alakalı önlemler alınarak, işletmelere kapılarını kapalı tutma zorunluluğu getirildi. Ülkenin Ekolojik Dönüşüm Bakanı Agnes Pannier Runacher, bu yönetmeliğe uymayan işletmelere 750 euro ceza kesileceğini duyurdu. Ayrıca tüm ülkede gece ışıklandırmalarına 01.00 ile 06.00 saatlerinde yasak geldiğini aktaran Runacher, bu yasağa uymamanın cezasının da 1500 euro olduğu bilgisini paylaştı. Halihazırda, nüfusu 800 binin altındaki bölgelerde, havalimanları ve terminaller hariç, gece saatlerinde ışıklandırma yasağı uygulanıyor. Yeni düzenleme ile kısıtlama nüfusun büyüklüğü bakılmaksızın tüm ülkede hayata geçmesi bekleniyor. Daha önce Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, kamusal alanlarda ve toplu taşımada tüm videolu reklam ekranlarının yasaklanması da dahil olmak üzere ‘ilginç’ kısıtlamalar önerdi, ancak bu fikirler reddedilmişti.

Tasarruf için verilen ‘absürt’ önerilerden biri de İspanya Başbakanı Pedro Sanchez’den geldi. Sanchez, bakanları, yetkilileri ve iş liderlerini ‘gereksiz yere’ kravat takmamaya çağırdı. Böylece sıcakta klimaların çalışması için harcanan elektrikten tasarruf edilebileceği duyuruldu. Sanchez düzenlenen bir basın toplantısına da kravatsız katılarak, “Bu demek oluyor ki hepimiz enerji tasarrufu yapabiliriz” dedi.

İspanya siyasetindeki dört büyük siyasi partiden biri olan Halk Partisi’nin (PP) Genel Sekreteri Cuca Gamarra, “Ekonomik verimlilik istiyorsanız, hükümetinizi azaltarak başlayın” açıklamasında bulunarak Sanchez’e karşı çıktı. ‘Kravatsızlık’ hareketini ‘anlamsız’ olarak nitelendirerek Sanchez’i suçlayan Gamarra, İspanyol hükümetin şimdiye kadar sadece ‘kötü emsaller’, ‘işe yaramayan önlemler’ ve ‘vatandaşlar için çok pahalı’ teklifler sunduğu fikrinde. Ayrıca ACOTEX (İspanyol Tekstil, Deri ve Aksesuar Ticareti İş Birliği) Başkanı Eduardo Zamacola da, Sanchez'in bu çağrısını 'müsamaha gösterilemez' ve 'saçma' olarak niteleyip Başbakan'ın 'derin yara almış sektöre destek vereceğine moda tavsiyeleri’ ortaya attığını söyledi.

Paris merkezli haber portalı Boulevard Voltaire’in köşe yazarı Jany Leroy da, Avrupalı ​​politikacılar ve enerji krizine karşı mücadeleleri hakkında hicivli bir makale yayınladı. Leroy, hayali bir durum oluşturarak enerji krizine karşı tasarruf önerileri için şunları söyledi:

Fukuşima nükleer felaketinden sonra Japonya’nın aldığı elektrik tüketimi azaltılma kararlarını örnek gösteren AB İç Pazardan Sorumlu Komisyon Üyesi Thierry Breton’u da eleştiren Leroy, "Talihsiz karşılaştırma. Tek bir sismolog, tsunaminin Japon hükümeti tarafından kışkırtıldığını iddia etmedi” diyerek krizden Batılı politikacıları sorumlu tuttu. Ayrıca, Breton'un Avrupalılara yazın ve kışın klimayı çok fazla açmamalarını tavsiye eden açıklaması için de “Isınmak için sıcaklığı belki 1-2 veya 3 derece olarak ayarlayabiliriz" dedi.

Britanya'nın enerji devlerinden OVO şirketi, kışın sıcak kalmak ve tasarruf etmek için müşterilere önerilerin olduğu bir yazı göndererek, “Kedinize sarılın ve ısının” dedi. İşçi Milletvekili Darren Jones’un OVO’yu özür dilemeye çağırmasının ardından şirket bir metin daha yayınlayarak, “Anlamlı çözümler bulmak için çok çalışıyoruz ve bu içeriğin yetersiz ve yararsız olduğunun farkındayız. Utandık ve içtenlikle özür diliyoruz" şeklinde savunma yaptı.

Bu kış gaz kıtlığı korkusu ve artan enerji fiyatları en çok Avrupa’nın sanayi devi Almanya’yı alarma geçirdi. Buna göre, Almanya'nın Hanover şehrinde hastane ve okullar dışındaki kamu binalarında klima ve fanlı ısıtıcı kullanımını yasakladı. Ayrıca ülkenin önde gelen şehirlerinden oluşan bir dernek, kış için bir tavsiye listesi yayınlayarak geceleri kamu aydınlatmasının ve kamu binalarında havalandırmanın azaltılmasını önerdi. Dernek ayrıca, bazı kamu binalarındaki sıcak suyu kesmeyi veya belediye yüzme havuzlarının ısınmasını azaltmayı da teklif ediyor. Bazı büyük şehirler şimdiden önlemleri uygulamaya koydu. Örneğin Hanover’da, halka açık yüzme havuzlarının, spor salonlarının duşlarının ve kamu binalarının sıcak suyu kesildi. Bu karara göre, ekim ve mart ayları arasında kamu binaları maksimum 20 dereceye, spor salonları ise sadece 15 dereceye kadar ısıtılacak.

Hanover, halka açık birçok yerde aydınlatmayı azaltmanın veya optimize etmenin yanı sert önlemler alan tek şehir de değil. Berlin de dahil olmak üzere birçok büyük belediye, kapalı ve açık yüzme havuzlarının sıcaklığını düşürdü. Başkent, 200 tarihi binanın gece aydınlatmasını da kapatma kararı aldı. Şehirde ısıtmanın hanelere de kesilmesinin talep edildiği senaryoda, yaşlıların ve düşük gelirlilerin ısınabileceği ‘ısınma odalarının’ kurulmasını bile önerildi. Bu kentlerden biri olan Ludwigshafen şehri, Kovid-19'a karşı eski bir aşı merkezini ısıtmalı bir odaya dönüştürmeyi planlıyor.

Almanya’da yetkililer ardı ardına enerji tasarrufu çağrısında bulunmaya devam ediyor. Ülkenin en büyük bölgesel gaz şirketi GASAG’nin Başkanı Georg Friedrichs, Almanya sakinlerinin gaz krizi koşullarında kışı atlatmak için ‘olağanüstü önlemler’ almaları gerektiğine dikkat çekerek, “Duş, durulama ve el yıkamanın azaltılması gerekiyor. Evdeki yaşlı veya hasta bir kişinin, kışın iki kazak giyerek ve merdiven çıkarak hayatta kalabilen genç ve sağlıklı birine göre iki derece daha fazla ısınmaya ihtiyacı olabilir. Ama kesinlikle hepimiz sıcaklığı düşürmeli ve acı eşiğimizin nerede olduğunu görmeliyiz." dedi. Daha önce de ülkenin Ekonomi Bakanı Robert Habek, Alman vatandaşlarına duş için özel ekonomik sulama kapları kullanmayı önermişti.

Almanya'nın Baden-Württemberg Eyaleti Başbakanı Winfried Kretschmann ise enerji kriziyle ilgili olarak kişisel önlemler aldığını söyleyerek duş almak yerine bezle temizlik yapılabileceğini öne sürdü. Evinde güneş enerjisi sistemi olduğunu ve elektrikli araç kullandığını söyleyen Kretschmann, evinde sadece bir odayı ısıtmayı planladığını ifade ederek, "Her zaman duş almak zorunda değilsin. Ne de olsa el bezi var, kullanışlı bir buluş" dedi.

Baden-Württemberg Eyaleti Tarım ve Tüketiciyi Koruma Bakanı Peter Hauk da, Almanların üzerinde yaratacağı etkiye rağmen Rusya'dan gaz ve petrol ithalatının tamamen yasaklanmasını desteklediğini söyleyenlerden. "Bir kazakla kışın 15 dereceye dayanabilirsiniz. Kimse bundan ölmez" diyen bakana, Alman Kiracılar Derneği'nden sert tepki geldi. Dernek, bu açıklamaların, bakanın yaşlıların veya evden çalışanların ihtiyaçlarını anlamadığını gösterdiğini ifade etti.

Avusturya da tıpkı Almanya ve Fransa gibi enerji tasarrufuna ilk olarak aydınlatmaları kısmakla başladı. Linz şehrinde geceleri tarihi yerlerin aydınlatılması kapatılırken, Salzburg şehri için de benzer planlar yapılıyor. Ülkede ayrıca kamu binaları, turistik yerler ve otoparklardaki ışıklar da geceleri kapalı kalacak. Noel dönemine cadde ışıklandırmalarının da bu yıl yapılmaması planlanıyor. Ayrıca Enerji Bakanlığı da tasarruf kapsamında herkesin sıcak su yerine soğuk su kullanmaları tavsiyesinde bulundu.