Birlik ve Dayanışma Sendikası Marmara Şube Başkanı Dr. Ahmet Mehlepçi, Anayasa Mahkemesi tarafından Aile Hekimliği Yönetmeliği’nin iptalini, yönetmelik döneminde yaşanan zorlukları ve yeni yapılacak yönetmeliğe dair taleplerini Radyo Sputnik’te Ali Çağatay’la Seyir Hali programında anlattı.
Mehlepçi, yönetmeliğin iptaline giden hukuki süreci “Biz bir buçuk yıldır alanda defalarca basın açıklamaları ve uyarı grevleri yaptık. Sesimizi duyurmaya çalıştık ama bakanlık ne yazık ki bizi duymamak için elinden gelen her şeyi yaptı. Hukuki alanda elimizden geldiğince bütün yolları denedik. Yönetmelik ile alakalı Danıştay’a başvurduk. 30 Haziran 2021’de pandeminin tam ortasında bir yönetmelik çıkarıldı. Bu yönetmelikte aile hekimlerinin bütün hakları elimizden alındı. Biz Danıştay İkinci Dairesi’nde bu yönetmeliğe karşı başvuruda bulunduk. Danıştay, anayasaya aykırılık iddiasını ciddi bularak aslında Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Anayasa Mahkemesi, aile hekimliği ve çalışanlarının kamu görevlisi statüsünde olduğunu, hak ve yükümlülüklerin Cumhurbaşkanlığı’nca çıkarılmış bir yönetmelikle düzenlenemeyeceğine hükmetti. Kanunla genel hakları belirlenmeden yönetmeliğe bırakılmasının yürütmeyi sınırsız, belirsiz ve geniş bir düzenleme yetkisi tanıdığını ve bunun anayasaya aykırı olduğuna hükmetti” diye aktardı.
‘Anayasa Mahkemesi’nden dönmesi bizi çok rahatlattı’
Yönetmelik öncesi uygulamaları hatırlatan Mehlepçi, kararın aile hekimlerini rahatlattığını “Bu ne demek? İdare, hastanın istediği antibiyotiği yazmadık, kalitesiz maske dağıtıldığını basına haber verdik, kovid tedbiri olarak hastaları bahçede geniş alanda beklettik veya hastanın telefonuna o anda hasta baktığımız için cevap veremedik diye ceza puanı vererek sözleşmemizi fesh ediyorlardı. Bu yönetmelikte basına konuşmanın cezası 50 puandı. İki kere tekrarladığınızda sözleşme feshi yapılıyordu. İki senelik bir sözleşme yapıyoruz. Üç defa işe geç kaldığınızda sözleşmeniz feshedilebiliyor. Normalde aile hekimlerinin vekaletsiz izin veya rapor alma hakkı yok. Hasta olduğunuzda rapor aldığınız zaman maaşınızdan kesinti yapılıyor. Çalışma hukukuna aykırı izni bile alabilmek için kişilerin inisiyatifine bırakılmıştı. Sağlık sebebiyle 180 gün görevini ifa edemeyen bir arkadaşımızın sözleşmesi hiçbir sebep göstermeksizin fesh edilebiliyordu. Anayasa Mahkemesi’nden dönmesi bizi çok rahatlattı” diye belirtti.
‘Vatandaş gözünde hedef haline geliyoruz’
Yönetmeliğin yeniden yapılması için mahkemenin dokuz ay tanıdığını söyleyen Mehlepçi, yeni yönetmelik hazırlanırken sivil toplum kuruluşlarının görüşlerine danışılmasını önerdi:
“Bu konuda bakanlığa dokuz ay süre tanıdılar. Yeni bir yönetmelik yapılmasını istediler. Biz ne istiyoruz? Öncelikle sivil toplum kuruluşlarıyla oturulup görüşülmesi ve sahaya sorulmasını istiyoruz. İnsani ve çalışılabilir bir ortam olmasını istiyoruz. Yoksulluk sınırı üzerinde insanca geçinebileceğimiz bir ücret istiyoruz. Aile hekimlerinin hemen hemen tamamı yoksulluk sınırının altında maaş alıyor. Aile sağlığı çalışan arkadaşlarımız asgari ücretin altında maaş alıyorlar. En acil isteklerimizden bir tanesi de şiddete karşı acil gerekli ve geçerli önlemlerin alınmasını istiyoruz. Bakanlık televizyona çıkıp müjdeler açıklıyor fakat bunlar gerçekleşmiyor. Biz sadece vatandaş gözünde hedef haline geliyoruz. Değersizleştiriliyoruz. STK’larla, sendikalarla ve tabip odalarıyla oturulup gerçekçi bir yönetmelik çıkarılmasını istiyoruz”
‘Kamu binalarında hizmet vermek istiyoruz’
Mehlepçi, aile sağlık merkezlerinin kira ödemelerinde hekimlerin zorluk yaşadığına “Çoğumuz kamu binalarında çalışmıyoruz. Kiralık yerlerde çalışıyoruz ve bu kiralık yerler çok kötü şartlardadır. Kiraları çok yüksek ve beş sene dolduktan sonra istediği zaman çıkarabiliyor. Geçen hafta bazı Aile Sağlık Merkezleri’ne icra takipleri başlattılar. Kamu binalarında hizmet vermek istiyoruz çünkü biz kamu hizmeti yapıyoruz. Türkiye’de aile hekimleri, aile sağlığı çalışanları birinci basamağın en önemli işini yapıyor. Aşılamaları biz yapıyoruz. Gebe kontrollerini biz yapıyoruz. Bebeklerin izlenmesini biz yapıyoruz. Kronik hastalık takiplerini biz yapıyoruz. Daha vicdani ve ahlaki bir yönetmelik istiyoruz” diye dikkat çekti.