Skandallarla birlikte anılan Britanya Başbakanı Boris Johnson'ın (BoJo) birkaç saat içinde iktidardaki Muhafazakar Parti'nin liderliğinden istifa ettiğini açıklaması bekleniyor. BBC dahil Britanya medyasının bu yöndeki haberlerinin ardından Downing Sokağı 10 Numara'nın Sözcüsü "Başbakan bugün ülkeye açıklama yapacak" dedi. Ardından Başbakan'ın Kraliçe 2. Elizabeth'i arayarak istifa açıklaması yapacağına dair bilgilendirdiği öğrenildi.
BBC "Boris Johnson bugün Muhafazakar Parti liderliğinden istifa edecek, sonbahara dek başbakanlık görevine devam etmek istiyor" haberini geçti. Yani BoJo, yeni parti lideri seçilene dek başbakan kalmak istiyor. Muhafazakar Parti'nin yeni liderini belirlemesi ise ekimi bulabilir. BBC'ye göre 'Muhafazakar Parti liderlik yarışı bu yaz gerçekleşecek ve kazanan, ekim ayında Johnson'ın yerini alacak'.
The Independent ise Muhafazakar Parti milletvekillerinin Boris Johnson'ın başbakanlığa devam etmemesini ve Downing Sokağı 10 Numara'daki başbakanlık konutunu bugün terk etmesini istediğini yazdı.
İstifa açıklamasından önce hükümete yeni atamalar
İstifa açıklamasının beklendiği saatlerde, Bloomberg, BoJo'nun içi boşalan hükümetin vekil üyelerini atamaya başladığını, teklif götürdüğü isimlerin görev almayı kabul ettiğini duyurdu. Haberlere göre boşalan koltukları tamamen doldurulan hükümetin yeni üyelerinin isimleri yakında açıklanacak. BoJo'ya istifa çağrısı yaptığı için kovulan Michael Gove'dan boşalan Toplulukları Eşit Düzeye Getirme Bakanlığı'na Greg Clark'ın getirildiği, medyaya yansıyan ilk atama oldu.
Hükümetten 58 istifa rekoru
BoJo'nun cinsel tacizle suçlanan bir milletvekilini etik dışı şekilde terfi ettirmesi skandalı, artık Başbakan'ı savunacak pozisyon bulamayan kendi partisi içinde bardağı taşıran damla oldu. Önceki gün Sağlık Bakanı Sajid Javid ve Maliye Bakanı Rishi Sunak'ın 'Başbakan'a artık güvenlerinin kalmadığını' söyleyerek istifa etmesinin tetiklediği istifa tsunamisinde, BoJo'yu görevi bırakmaya zorlamak için hükümetteki görevlerinden istifa eden milletvekillerinin sayısı 58'i buldu.
'Doğru olanı yapmalı ve hemen gitmelisiniz'
Bu rekora rağmen görevi bırakmamakta direnen BoJo'nun aldığı darbelere istifa eden Rishi Sunak'ın yerine Maliye Bakanı atadığı Nadhim Zahawi'nin desteğini kaybetmesi de eklendi. Muhafazakar Parti'nin olası yeni lider, dolayısıyla yeni başbakan adayları arasında adı geçen Nadhim Zahawi, Başbakan'a istifa çağrısı yaptı.
Zahawi, "Başbakan: Bu sürdürülebilir değil ve daha da kötüye gidecek: Sizin için, Muhafazakar Parti için ve en önemlisi tüm ülke için. Doğru olanı yapmalı ve hemen gitmelisiniz" diye tweetledi.
Yeni Maliye Bakanı'nın deklarasyonunun yanısıra Savunma Bakanı Ben Wallace, İçişleri Bakanı Priti Patel ve İş, Enerji, Sanayi Stratejisinden Sorumlu Bakan Kwasi Kwarteng gibi en sadık isimlerin de desteklerini çekerek BoJo'ya 'bırakmasını' söyledikleri, medyaya yansıdı.
Evening Standard'a göreyse BoJo, Muhafazakar Parti'nin 1922 Komisyonu Başkanı Sir Graham Brady ile konuştuktan sonra bırakma kararını aldı. Parti içi kurallara bakan 1922 Komisyonu'nun gelecek hafta seçilecek yeni üyelerinin kuralları değiştirmesi ve BoJo hakkında yeni bir parti içi güven oylamasına imkan tanıması bekleniyordu.
Brexit'ten Partygate'e
Brexit şampiyonluğuyla Londra Belediye Başkanlığından Dışişleri Bakanlığı ve sonunda Başbakanlığa yükselen, 2019'da ezici seçim zaferi kazanan BoJo'yu 'exit'e götüren 'Partygate' dahil skandallar zincirinin son halkası yine bir yalan oldu. Bojo'nun Muhafazakar Parti milletvekili ve partinin Grup Yöneticisi Chris Pincher'ı terfi ettirirken hakkındaki cinsel taciz suçlamalarından haberdar olmadığını söylemesine rağmen, 2019'da dışişleri bakanlığı yaptığı dönemde Pincher'la ilgili şikayetler hakkında bilgilendirildiği ortaya çıktı.
Anamuhalefetteki İşçi Partisi lideri Keir Starmer, istifa haberlerini "Geç de olsa iyi haber" diye karşılarken, Britanya'nın, ülkeye büyük zarar veren Muhafazakar Parti'nin 12 yıllık iktidarının ardından yeni bir hükümete ihtiyacı olduğunu söyledi.
Anamuhalefet: En tepedeki Muhafazakarı değiştirmek yetmez
Starmer "Muhafazakarlar 12 yıllık ekonomik durgunluk, azalan kamu hizmetleri ve boş vaatlerden sorumlu. İhtiyacımız olan, en tepedeki Muhafazakarı değiştirmek değil, doğru düzgün bir hükümet değişikli. Britanya için yeni bir başlangıca ihtiyacımız var" diye tweetledi.
'Muhafazakar Parti halledemezse güven oylamasına gidilir'
Ardından Sky News'a konuşan İşçi Partisi lideri, "Eğer [Muhafazakarlar] ondan [Johnson] kurtulamazsa, ulusal çıkarlar adına, güven oylaması talep edeceğiz, çünkü bu bozuk hükümetle devam edemeyiz" dedi. Starmer, 'Britanya'nın İşçi Partisi hükümetine ihtiyacı olduğunu' belirtti.