UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne giren Malatya'daki Arslantepe Höyüğü'nün geniş kitlelere tanıtılması amacıyla düzenlenen ‘Melita'dan Malatya'ya Kültür ve Sanat Günleri Arslantepe Buluşması’na katılmak üzere kente gelen Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler Türkiye Araştırma Ağı (YUCİTA) Başkanı Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu, coğrafi işaretlerin ülkede 1995'ten yana uygulandığını hatırlattı.
Türkiye'nin 882 ürünü tescilli
Türkiye'nin coğrafi işaret tescilli ürünlerinin sayısının her geçen gün arttığına dikkati çeken Tekelioğlu, "Türkiye'nin bugün itibarıyla 882 ürünü tescil almış durumda, bu konuda çok hızlı gidiyoruz. Coğrafi işaretlerde ana konu olan yönetişim ve denetim konularında hiçbir şey yapmadık. 2019 Tarım ve Orman Şurası kararları Cumhurbaşkanımızca açıklandı, onun 38. maddesi coğrafi işaretlerde denetim ve yönetişimde gerekli mevzuat değişikliği yapılmasını öngörüyordu" diye konuştu.
Malatya bölgesinde ikinci sırada
Malatya'nın bölgesinde tescillerle öne çıktığına işaret eden Tekelioğlu, "Doğu Anadolu Bölgesi'nin üzerinde tescili var. Erzurum'un 15, Malatya'nın 14, Van'ın ise 11 tescili var. Malatya'nın tescil sayısı hem Türkiye hem de bölge ortalamasının üzerinde. Malatya'nın şu an bekleyen 17 tescil başvurusu var. Tescil sayısı açışından kurumlar arasında dengeli bir dağılım var" ifadelerini kullandı.
‘Çok tescil coğrafi işaretleri öldürür’
Tescilde Türkiye'nin hızlı ilerlediğine işaret eden Tekelioğlu, şöyle devam etti:
"Avrupa Birliği'nin şu an 1357 tescili var. Çok tescil coğrafi işaretleri öldürür, bunu ben değil Avrupa Birliği söylüyor. Türkiye'de coğrafi işarette kentler arasında oldukça büyük rekabet var, 68 tescille Gaziantep başı çekiyor. Gaziantep'in 1 Ocak 2001'den bugüne kadar almış olduğu 32 tescil var, 27 ülkeli Avrupa Birliği'nin bu sürede aldığı tescil sayısı 29. Bu coğrafi işaretler konusu son derece önemli, üzerinde titizlikle durmak lazım. Coğrafi işaretler tescilden ibaret değil, Türkiye başından beri hep tescilmiş gibi algıladı, bundan sonra yeni adımlar atmak lazım. Tarım ve Orman Şurası'nda öngörülen kararların ivedilikle uygulanması lazım, yönetişim ve denetim."
Tekelioğlu, coğrafi tescilin ürüne katma değer sağladığına dikkati çekerek, "Çin'in Pinggu şeftalisinin fiyatı tescilden sonra 1.5 yuandan 4 yuana çıktı. Bir sürü örnekleri var. Ancak bunun olabilmesi için o ülkede ideal bir coğrafi işaretler sisteminin olması, sistemin iyi çalışıyor olması lazım. Malatya kayısısı 7 Temmuz 2017'de Avrupa Birliği tescili aldı ama o sene fiyatı yüzde 35 düştü, Allah'tan bu sene biraz toplamış, mutluyum" değerlendirmesinde bulundu.