'Hint-Pasifik stratejisine odaklanmak için Afganistan'dan çekilen ABD Çin ile savaşacak ülke arıyor'

"Fransa ile ABD arasındaki denizaltı gerginlikte, burada Anglosfer dedikleri, de Gaulle’ün bir zamanlar eleştirip küçümsediği durumu var. Çünkü İngiliz basını böyle gördü olayı, siz bir zamanlar bu ülkeleri küçük görmüştünüz dedi. Bu denizaltı konusunda Fransa’nın Asya Pasifik bölgesinde dışlanması, -çünkü artık Avrupa’nın ötesinde Fransa- Hint Pasifik gibi bölgelerde etkinlik gösterecek bir ülke. Denizaltının ötesinde bir olay var. Yeni bir küresel strateji bölgesel yapılanmada dışarıda kaldı. Fransa’nın tarihsel olarak İngiltere ile arasındaki rekabet son noktada şuna geldi. AUKUS’un başına bir de F harfi eklenerek FAUKUS olacak mı? Amerika sıcak bakıyor. Biden’ın açıklamalarına bakalım. Fransa’nın anlaşmayı iptal etmesi, elçiyi geri çekmesine karşılık bir tepki. Biden bunu ilk duyurduğunda Fransa’nın Hint-Pasifik stratejisinde önemli rolü olduğunu söyledi. Hint-Pasifik'in batı ucu Afrika’nın doğusuna uzanıyor. Fransa’nın da bölgede bir takım tarihsel bağlantıları olduğu için önemli. Biden, Hint Pasifik bölgesinde Fransa’yı dışlamıyor.”

“AUKUS, dörtlü işbirliği dediğimiz QUAD’ın bir parçası olacak, entegre edilecek. Asya’nın NATO’su QUAD’ın istenen başarıyı yakalayamayarak cazibe noktası olamaması sonucu Amerika, 'Anglosfer' ülkeleriyle bunu destekliyor. Beş göz istihbarat mekanizması var. Daha önce Amerika’nın Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda ve İngiltere arasında yapmış olduğu 1941’de bir anlaşma var. O günden bu yana bu beş ülke bölgesel ve küresel olarak istihbarat paylaşıyor. 1951’de Amerika, ANZUS Paktı’nı kurdu. Avustralya, Yeni Zelanda ve ABD soğuk savaş Çin’e karşı kurdu ama işlemedi. 1954’te Güneydoğu Asya ülkeleriyle SEATO’yu kurdu, bir nevi bölgenin NATO’su olacaktı. İşlerlik kazandı mı? Bir şeyler yaptı ama o da gitti. Daha önce de ABD soğuk savaş döneminde bunları yaptı ama başaramadı. İngiltere’yi bölgeye taşıdı, Avustralya üzerinden. Bir sonraki hamle Hindistan üzerinden olacak. Büyük ihtimal İngiltere, AUKUS’u yeniden Hindistan’ın birtakım endişelerini ortadan kaldıracak. İngiltere sürece girmiş durumda."

“Bu arada Şanghay İşbirliği Örgütü liderler zirvesi düzenledi. İran, 2005’ten itibaren üyelik istiyordu. 2010’lara doğru İran hep gündemdeydi, tam üyeliği hak edecek ülke İran’dı. Ancak Rusya ile Çin, ABD ve yaptırımlar meselesini BM'ye taşıdığından İran’ı ötelediler. Afganistan meselesi bunu hızlandıracağı belliydi. Şu anlamda karşı bir hamle olacak. Normal şartlarda iki yıllık bir süreç öngörülüyordu. Ancak normal bir durum yok. Afganistan ve AUKUS nedeniyle Çin ve Rusya artık aralarındaki birtakım rekabetleri bir kenara bıraktılar. Afganistan meselesiyle stratejik işbirliği daha da kuvvetlenince artık İran konusunda da adım atmaya karar verdiler. Bu çok önemli bir şey. AUKUS’u bir kenara bırakın İran üyeliğiyle ŞİÖ, ABD’ye açıkça bir meydan okuma yaptı. Şunu diyor: ‘Artık biz İran’ı bünyemize aldık. İran konusunda konuşurken bundan sonra Rusya ve Çin’i de dikkate alacaksın’. Yaptırımlar ve Amerika’nın baskıları bir işe yaramadı. Bundan sonra ABD’nin yapacağı en iyi hamle hızlıca nükleer anlaşmayı İran ile imzalayıp belki Rusya ve Çin’e karşı yaptırımları azaltıp İran’ı kazanma olabilir. İran öyle yorumladı. AUKUS’a karşı İran."

"Ama AUKUS ile bunu dengeler mi? Japonya ve Hindistan’ın rolü, kararı çok önemli. Ancak inanıyorum ki ABD’nin bir planı var. O da Anglosfer, yani İngiltere’nin milletler topluluğu ülkeleriyle yeni bir yapılanma kurması. Bakın, Amerika durup dururken Avustralya’yı yeni bir nükleer güç haline getiriyor. Siz bir tarafta İran, bir tarafta Kuzey Kore, bir tarafta Pakistan’a baskıda bulunuyorsunuz. Dünyada nükleer silahlarının yayılmasına karşı hareket ediyormuş gibi görünüyorsunuz. Ama öbür taraftan sıfırdan bir ülkeyi nükleer güç haline getiriyorsunuz. O zaman Çin’in yapacağı hamle de Kuzey Kore’yle olacak. İran’ı hızlı şekilde nükleer güç haline getirecek. Demek ki Amerika bir güvenlik ikilemine de neden oldu. Orada Avusturalya’yı silahlandırdığınız zaman Çin ve Rusya da birilerini silahlandıracak. Bunun Rusya boyutunu da göz ardı etmemek lazım. Doğuda Asya ve Pasifik’te Rusya filosunu güçlendiriyor ve askeri olarak gücünü arttırıyor. Japonya’nın en büyük endişelerinden biri de Rusya'nın gücü. Japonya neden karşı karşıya gelsin? Japonya anayasasının ulusal ordu, askeri güç bulundurmasını 9. Maddesini bir türlü değiştiremedi. Şinzo Abe çok çabaladı, ABD kısmen destek verdi. ama atom bombası acısını yaşayan Japon toplumu tekrar bir savaş çıkarır endişesinden dolayı destek vermiyor. Japon kamuoyu hala anayasanın değiştirilmesine izin vermiyor. Dolayısıyla Güney Kore de Japonya ile bir ittifak içinde yer almak istemiyor.”