Rusya Bilim ve Yüksek Öğretim Bakanlığı basın dairesinden yapılan açıklamada, Kuzey yarımküredeki en büyük derin su altı nötrino teleskobu olan Baikal-GVD’nin devreye alındığı, bu benzersiz aygıtın evreni araştırmaya, ayrıca yeni astronomiyi ve astrofiziği oluşturmaya katkı sağlayacağı belirtildi.
Açıklamaya göre açılış töreninde Rusya Bilim ve Yüksek Öğretim Bakanı Valeriy Falkov, Birleşik Nükleer Araştırma Enstitüsü Direktörü Grigoriy Trubnikov ve diğer bilim insanları hazır bulundu. Bugün gerçekleşen etkinlik, Rusya’da süren Bilim ve Teknoloji Yılı çerçevesinde en önemli olaylardan biri oldu.
Yeni teleskop bilim insanlarına astronomi ve astrofiziğin ana sorularını yanıtlamak için galaksilerin ve evrenin evrimini incelemek için ultra yüksek enerji nötrino akışlarını incelemenin gerekli olduğu alanlarda jeofizik, hidrolojik ve limnolojik araştırmalar için eşi görülmemiş fırsatlar sunacak.
Bu tür nötrinoları kaydedebilmek için ya doğal su havzalarından temiz suya (Baykal bunun en mükemmel örneği oldu) ya da yapay olanlarda arıtılmış suya ihtiyaç duyuluyor. Büyük miktarda su, nötrinoların geçebileceği alanı artırıyor ve nötrino hareketi ve kayıt sürecini etkileyebilecek olan katkıları dışlamak için temiz olması gerekiyor.
Nötrino, ışık hızına yakın hıza sahip olan, elektriksel yükü sıfır olan ve maddelerin içinden neredeyse hiç etkileşmeden geçebilen temel parçacıklardır. Bilim insanları, nötrinoların yeni oluşmakta veya ölmekte olan galaksilerin derinliklerinden önemli değişimlere uğramadan Dünya'ya ulaşabileceğine ve evrende milyonlarca ve hatta milyarlarca yıl önce nerede ve ne olduğu konusunda bilgi verebileceğine inanıyor. Yeni teleskop, tam da bu tür nötrinoları yakalamaya çalışacak.
Baykal Gölü'ndeki teleskobun çalıştırılması, Güney Kutbu'ndaki nötrinoları yakalayan Amerikan IceCube dedektörü ile karşılaştırılabilir bir dedektörün Kuzey yarımkürede de devreye girmiş olması anlamına geliyor ve dünya nötrino ağını oluşturmanın temel sorununu çözüyor. Baykal’daki teleskobun efektif hacminin bu yıl içinde IceCube hacmi ile eşitlenmesi ve ardından onu aşması bekleniyor.
Baykal’daki teleskobun temel avantajlarının göldeki buzun fiziksel özellikleri olduğu düşünülüyor. Rus teleskopunun açısal çözünürlüğü, IceCube’nin çözünürlüğünden birkaç kat fazla.