Çiftçiler, soya fasulyesinin Amerikan ihracatında onsuzda büyük olan (ABD'den Çin'e tarım ürünleri ihracatının yüzde 60'ı soyaya tekabül ediyor) payını daha da artırma niyetindeydi. Ancak Trump'ın, ülkenin en büyük ticari partneriyle çatışması, Pekin'in Amerikan soyasına yüzde 25'lik ek vergi getirmesine yol açtı. Bunun sonucunda soya ihracatının karlılığı neredeyse sıfıra düştü ve Çin'e ihracat yüzde 98 azaldı.
Soya fasulyesi Çin için stratejik ürün olsa da Pekin, dünyada başka soya üreticilerinin de olduğunu ve bu üreticilerin seve seve Amerikalıların yerini alacağını düşünerek akıllıca bir hamle yaptı.
ABD Tarım Bakanlığı, 2017-2018 döneminde dünya soya piyasasının yüzde 35'ini kontrol ettiklerini açıklamıştı. Brezilya yüzde 33, Arjantin ve dünyanın geriye kalanı ise yüzde 14'üşer paya sahipti. Çin'in göstergesi ise yüzde 4'tü. Bununla birlikte Brezilya, Çin piyasasında yüzde 47, Arjantin ise sadece yüzde 5 paya sahipti. Şimdi bu iki ülke ihracatı artırmayı planlıyor.
Amerikalı çiftçilerin tek umudu, ticaret savaşın bitmesi. Teoride bu, Trump'ın Çin lideri Şi Cinping ile gelecek hafta Arjantin'de G20 kapsamında yapılması beklenen görüşmenin ardından gerçekleşebilir.
Sorun şu ki, mısır veya buğdaydan farklı olarak soyanın depolanması çok zor bir iş. Soya fasulyeleri, en ufak neme maruz kalması durumunda çürüyen çamura dönüşüyor. Bu yüzden halihazırda ABD'de kaliteli ambarlara olan talep her zamankinden daha yüksek. Ambar sahipleri bu durumdan başarıyla faydalanıyor.
Medyanın aktardığına göre, tahıl depolama fiyatları geçen yıla göre yüzde 40 arttı. Çiftçilerin çoğu bu yeni fiyatlara hazır değil ve alternatif seçenekler arıyor. Bazılar, soya depolaması için uygun kapları mağaza raflarından silip süpürürken diğerleri soyayı mağaralara depoluyor.
GAZAP ÜZÜMLERİ
Ancak soya üreticilerinin büyük kısmı mahsulü imha etmeyi seçerek soyayı toprağa gömüyor ya da tarlada bırakıyor. Amerikan tarımcılar, 1930'lu yıllardaki Büyük Buhran döneminde de benzer şekilde davranmıştı.
Dönemin Başkanı Franklin Roosevelt, çiftçilere yardım sağlanması için özel bir düzenleme kabul etmek zorunda kalmıştı. Birçok ekonomi uzmanı, bu kararı tartışmalı buluyor, zira Roosevelt, piyasada gıda kıtlığı yaratmak ve fiyatları yükseltmek için çiftçileri mahsullerini ve hayvanlarını imha etmeye zorlamıştı.
Bu ekonomik politikasının yol açtığı sonuçları en iyi şekilde John Steinbeck'in Pulitzer Ödüllü ‘Gazap Üzümleri' adlı kitabı resimlendiriyor:
SOYA YARIŞINA RUSYA DA DAHİL OLUYOR
Çin ise başarılı bir şekilde soya alım coğrafyasını genişletiyor. Rusya da en kısa zamanda ismini Çin'in en büyük soya tedarikçileri arasına yazdıracak. Rusya'nın Uzak Doğu bölgesi, soya fasulyesi yetiştirmek için çok uygun, tarım arazileri de ABD'ye göre çok daha yakın.
Uzak Doğu Yatırım Çekme Ajansı Başkanı Valeriy Dubrovkiy, yaklaşık 1 milyon hektar tarım arazisinin değerlendirilmesi için yatırım akışı beklediklerini belirterek paranın yarısının Çin'de geleceğini söyledi.
Çin devlet şirketi COFCO, Rusya'nın Primorye bölgesindeki Mihaylovskaya özel ekonomik bölgesine girmek için başvuru yaptı. Şirket, Rusya'da tarım ürünleri için dev depo inşa etmeyi planlıyor.