'SAVAŞ BİTSE BİLE SURİYELİLERİN DÖNMELERİ ZOR'
Diğer yandan da Kamu Denetçiliği Kurumu'nun (Ombudsmanlık) hazırladığı "Türkiye'de Suriyeliler" başlıklı özel raporda, savaş bitse bile Suriyelilerin dönmelerinin zor olacağına dikkat çekildi.
Suriyeliler Türkiye'nin bütün illerinde yaşıyor. Kamplarda kalanların oranı yüzde 6.69'lara düşmüşken; Suriyelilerin bir kısmı Türk vatandaşlığına geçmiş, bir kısmı çalışma ve yatırım yaparken, onlar için yarın gideceklermiş gibi politika üretmenin gerçekçi olmadığı açıktır. 2011'den bu yana doğan toplam Suriyeli bebek sayısının resmi sayılara göre 276 bin 158 olduğu dikkate alındığında bu husus bile başlı başına kalıcılığın işareti olarak okunabilecektir. 10 yıl sonra Türkiye'de 4-5 milyonu aşan bir Suriyeli nüfus olması ihtimali yüksektir.
'BİR KISMI DÖNME NİYETİNDE DEĞİL'
"Suriyeli sığınmacıların durumu, bulundukları ülkelere göre fark gösteriyor. Türkiye dahil bazı ülkelerde sığınmacıların bir kısmı ekonomideki yerini bulabildi. Benzer durum Lübnan, Ürdün ve Avrupa ülkelerinde de gözlemlenmekte. Fransa ve Almanya'da yaşayan Suriyeli sığınmacılar var, onların ekonomide yer bulduğunu söyleyemeyiz ama rahatlar, her ay yardım parasını alıyorlar, çocukları okullara gidiyor. Muhtemelen sığınmacıların bu kısmı Suriye'ye dönme niyetinde değil. Bu tamamen normal bir olgu, zira daha önce diğer ülkelerde de yaşandı, sığınmacıların bir kısmı, geldiği ülkede kalarak buradaki toplumun bir parçası haline geldiler".
'SURİYE İSTİKRARA KAVUŞTUĞU SÜRECE DÖNECEKLER'
Buna rağmen Suriyeli sığınmacıların büyük kısmının yurduna dönme niyetinde olduğuna işaret eden Dolgov, yorumunu şu ifadelerle sürdürdü:
"Suriye'deki durum istikrara kavuşmaya devam ettiği sürece sığınmacılar evlerine dönmeye devam edecek. Bu yüzdendir çözüme kavuşturulması gereken bir numaralı sorun istikrarın sağlanması. Silahlı çatışmaların, terör saldırılarının olmayacağı, yaşamın normale döneceği bir durum sağlanmalı. Bu elbette, sığınmacıların doğup büyüdüğü yerlere dönmesine yardımcı olacak. Zira onların orada toprakları, mülkiyeti kaldı. Halihazırda Suriye'de kabul edilen yasaya göre bu araziler, varlıklar, gayrimenkuller, geri dönen ve ilgili belgeler sunabilen Suriyelilere iade ediliyor. Bu olumlu bir olgu ve olumlu bir yasa. Kesinlikle birçok Suriyeli bu yasadan yararlanacak".
'TÜRKİYE İLE SURİYE ARASINDA ORTAK PROGRAM BAŞLATILMASI OLASILIĞI VAR'
Rusya Yüksek Ekonomi Okulu Asya ve Afrika Araştırmaları Merkezi'nden Türkolog Aleksey Obraztsov da Suriyeli sığınmacıların geri dönmesindeki kilit öneme sahip sorunun ülkenin onarımı olduğuna işaret etti.
'SURİYE'NİN ONARILMASI ULUSLARARASI BİR PROGRAM'
Obraztsov, Sputnik'e açıklamasında, bu konuyla ilgili şu yorumda bulundu:
"Karadeniz'den Ege Denizi'ne kadar gerçekten her yerde Suriyeli sığınmacılara rastlıyorsun. Aralarından birçoğu maddi olarak oldukça rahat hissediyor kendilerini. Türkiye onlar için rahat koşullar oluşturmaya çalışıyor. Bu durumda sığınmacıların Suriye'ye dönmesine ne sebep olabilir? Suriye'nin onarılması için büyük ülkelerarası, uluslararası program. Bunu herkes iyi anlıyor, Türk ve Rus diplomatlar bunu dile getiriyor. Hiçbir şey kendiliğinden olmayacak. Elbette Türkiye gibi güvenli ve müreffeh bir ülkeden enkaza dönmeyi hiçbir normal insan istemez".
Savaş sonrası Suriye'nin, altyapısının, sanayisinin onarımı sorunu kilit öneme sahip olduğunu söyleyen Rus uzman, Batı'nın ise şimdilik bu tür görüşlerden uzak durmaya çalıştığını ve ilk sıraya devlet başkanının geleceğini koyduğunu kaydetti.