Karadeniz'de büyük tehlike: Son 27 yılda 10-12 santimetre yükseldi, 160 milyon insanı etkileyebilir
14:17 24.12.2025 (güncellendi: 18:04 24.12.2025)
© AA
Abone ol
Karadeniz'in yer yıl 2.5-3 milimetre yükseldiği tespit edildi. Uzmanlar, kıyı bölgelerdeki şehirlerdeki 'tehdide' dikkat çekerken deniz seviyesine bağlı olarak 160 milyon insanın etkilenebileceğine vurgu yapıldı.
Zonguldak'ta yapılan uydu çalışmaları Karadeniz'in her yıl 2.5-3 milimetre yükseldiğini ortaya koyarken son 27 yılda Karadeniz'in ortalama 10-12 santimetre kadar yükseldiğini gösterdi. Okyanus kıyılarındaki tehditler ne ölçüdeyse Karadeniz kıyısındaki şehirler için de benzer tehditlerin söz konusu olduğunu belirten Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, Karadeniz havzası kıyılarında yaklaşık 160 milyon nüfusun bulunduğuna dikkat çekerek, "Bu nüfusun büyük çoğunluğunun, bildiğiniz üzere yerleşim alanları kıyı kenarlarında. Dolayısıyla bu deniz seviyesine bağlı olarak 160 milyon insanın etkilenmesi söz konusu." dedi.
27 yılda 10-12 santimetre yükseldi
Zonguldak'ta uydu altimetrisi tekniğinden faydalanılarak yapılan analizlerde, son 27 yılda Karadeniz'in seviyesinin ortalama 10-12 santimetre yükseldiği tespit edildi. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, günlük olarak deniz seviyesinin ölçülebildiği uydu (satellite) altimetresi tekniğinden yararlanarak Karadeniz'in 1993-2020 yıllarındaki deniz seviyesini inceledi.
Elde ettiği verilerden deniz seviyesinin yaklaşık 10-12 santimetre kadar yükseldiğini belirleyen Kutoğlu, bu çalışmasını Japonya'nın başkenti Tokyo'da 22-24 Kasım'da düzenlenen 16. Uluslararası Çevre Bilimi ve Teknolojisi Konferansı'nda (16th International Conference on Environmental Science and Technology) sundu.
Elde ettiği verilerden deniz seviyesinin yaklaşık 10-12 santimetre kadar yükseldiğini belirleyen Kutoğlu, bu çalışmasını Japonya'nın başkenti Tokyo'da 22-24 Kasım'da düzenlenen 16. Uluslararası Çevre Bilimi ve Teknolojisi Konferansı'nda (16th International Conference on Environmental Science and Technology) sundu.
Okyanus kıyılarındaki tehlike Karadeniz kıyıları için de geçerli
Dünyada iklim değişikliğine bağlı olarak okyanusların yılda 3 milimetre kadar yükseldiğini, deniz seviyelerinin de yükseldiğini ve buna bağlı olarak kıyı alanlarında ciddi su baskınları görüldüğünü belirten Prof. Dr. Kutoğlu, deniz seviyesinin de 2100 yılına kadar 2 metre civarında yükseleceğinin öngörüldüğünü kaydetti. Kutoğlu, denizin 2 metre yükselmesinin çok önemli olduğuna işaret ederek, kıyı erozyonu bakımından bir birim deniz seviyesi yükselmesinin, denizin 50 ila 100 kat daha içerilere girmesi anlamına geldiğini vurguladı. Kutoğlu, Karadeniz'de bu durumun ne olduğuyla ilgili pek fazla çalışmanın bulunmadığına değinerek, şöyle konuştu:
"Karadeniz'deki deniz seviyesini 1993 yılındaki verilere kadar giderek aldık. Bunların zaman serisi analizini yaptık. Elde ettiğimiz bulgular, Karadeniz'in de okyanuslarla eş değer şekilde yılda 2,5 ila 3 milimetre kadar yükseldiğini gösteriyor. Dolayısıyla okyanus kıyılarındaki tehditler ne ölçüdeyse Karadeniz kıyısındaki şehirler için de benzer tehditler söz konusu. 1993 yılından 2020'lere kadar Karadeniz ortalama 10-12 santimetre kadar yükselmiş."
Denizden gelecek su baskınlarına dikkat
Karadeniz'in kıyı şeridinde yatırımları bulunan ülkelerin yatırımlarını gözden geçirdiklerini bildiren Kutoğlu, bu nedenle Karadeniz kıyısında bulunan ülkelerin kıyı yatırımlarını, kıyı erozyonunu ve denizden gelecek su baskınlarını dikkate alarak yapmalarında fayda olduğunu söyledi.
Kutoğlu, Kuzey Karadeniz bölgesinde kıyı yükseltilerinin daha düşük olduğunu, dolayısıyla kıyı erozyonunun o bölgelerde daha yüksek olacağını belirtti.
Türkiye'nin kıyılarında da deniz seviyesi yükselmesine bağlı olarak zarar görebilecek düşük kotlu alanların bulunduğuna işaret eden Kutoğlu, deniz seviyesinin dikkate alınması gerektiğini, aksi takdirde yatırımlar için sürekli bakım ve onları korumak için dalgakıran gibi çalışmalar yapmak durumunda kalınacağını anlattı.
Kutoğlu, Kuzey Karadeniz bölgesinde kıyı yükseltilerinin daha düşük olduğunu, dolayısıyla kıyı erozyonunun o bölgelerde daha yüksek olacağını belirtti.
Türkiye'nin kıyılarında da deniz seviyesi yükselmesine bağlı olarak zarar görebilecek düşük kotlu alanların bulunduğuna işaret eden Kutoğlu, deniz seviyesinin dikkate alınması gerektiğini, aksi takdirde yatırımlar için sürekli bakım ve onları korumak için dalgakıran gibi çalışmalar yapmak durumunda kalınacağını anlattı.
160 milyon insanı etkileyebilir
Kutoğlu, özellikle Rusya bölgesinde, Azak Denizi'nin olduğu bölgelerde, Romanya ve Balkanlar tarafında haritada sarı ve kırmızı renklerle belirtilen yerlerin daha yüksek tehdit içerdiğini, Gürcistan tarafında da yoğun su altında kalma riski olabileceğini ifade etti. Kuzey Karadeniz kadar olmasa da Türkiye'de de risk faktörü içeren yerler olduğunu dile getiren Kutoğlu, şunları kaydetti:
"Bizim Karadeniz kıyılarında da kotu düşük bölgeler mevcut. Bu alanlarda da gelecekte deniz seviyesinin daha içerilere girmesi, fırtınalı zamanlarda denizin daha iç bölgeleri tahrip etmesi söz konusu olacaktır. Önlenebilir olarak ne yapılması lazım? Kıyı erozyonu görüldüğü yerlerde elbette ki birtakım kıyı tahkimatları yapılıyor ama bundan sonra yapılacak yatırımlarda da bu deniz seviyesi yükselmesi dikkate alınarak biraz daha kıyıdan iç bölgelerde, daha yüksek kesimlerde yatırımların, altyapı yatırımlarının yapılması daha sağlıklı olacaktır. Sürekli bakım onarım maliyetlerinden kurtulmuş oluruz."
Kutoğlu, Karadeniz havzası kıyılarında yaklaşık 160 milyon nüfusun bulunduğuna işaret ederek, "Bu nüfusun büyük çoğunluğunun, bildiğiniz üzere yerleşim alanları kıyı kenarlarında. Dolayısıyla bu deniz seviyesine bağlı olarak 160 milyon insanın etkilenmesi söz konusu." dedi.
