‘Çin, ABD’ye karşı ticaret savaşını kazandı’

“Dilerseniz takipçilerimiz açısından da faydalı olması için üç bölüme ayıralım. Birincisi bu iki devin ilişkilerini nasıl koordine edeceği üzerine verilen mesajlar vardı. Tabii söz konusu Çin ve Amerika Birleşik Devletleri olunca bu uluslararası sistemi de etkiliyor. Bu iki devin kavgası, iki devin çekişmesi ya da barışı işbirliği bütün dünyaya etki ediyor. Dolayısıyla birbirlerini nasıl gördükleri kadar uluslararası sistem içinde birbirlerini nasıl konumlandırdıklarını da belki de o kısacık mesajlarla anladık. Bir buna bakalım, bir ticaret meselesine değinelim. Nadir toprak elementleri meselesi mühim, oraya biraz bakalım ve son olarak da güvenlik mimarisi konusunda verilen mesajları inceleyelim. Şimdi Çin Cumhurbaşkanı Şi Çinping enteresan bir cümle kurdu. Kısa bir konuşma yaptı zaten ve o kısa konuşmasındaki cümlesi çok önemliydi. Dedi ki, ‘Çin'in kalkınması ABD'nin yeniden büyük olma vizyonuyla çelişmiyor’ dedi. Bir zaman hani liderlerin söyledikleri kadar söylemedikleri de bir anlam taşır. Aslında Şi Çinping perde arkasında daha doğrusu dolaylı olarak dedi ki evet MAGA denilen o büyük proje aslında Çin'in kalkınmasını baskılamak üzerine kurulmuştur. MAGA'nın temel felsefesi 'Çin yükseldikçe biz müreffeh olamayız' şeklinde bir algılayıştır. Aslında söylemediği kısım buydu fakat 'Bizim kalkınmamız size engel değil' diyerek bunu da Amerikan politikasının o partiler üstü hale gelen ulusal strateji belgelerine giren Çin'in baskılanması politikasına karşı dedi. 'Çin, kimsenin yerini almak, kimsenin ayağını kaydırmak istemiyor' dedi. Yine biraz önce bahsettiğim bağlamda önemli. Çünkü Donald Trump için Çin'in yaptığı bütün adımlar doğrudan Amerika Birleşik Devletleri'ne yönelik. BRICS kuruluyor, doğrudan ABD'ye yönelik, Şio mu kuruluyor, doğrudan ABD'ye yönelik. Türkiye'de de aslında böyle algılanıyor ama hiç böyle değil. Yani ne Brıcs ne Şio tamamen kafayı Amerika Birleşik Devletleri'ne takıp onu tahtından etmek üzere yola çıkmış oluşumlar değil. Bunlar bambaşka gündemleri olan, bambaşka bir finansal sistem hayal eden, bambaşka bir uluslararası ilişkiler sistemi tahayyül eden devletlerin bir araya gelmesi. Ama bu Amerikan hegemonyasına meydan okuyorsa da evet. Yani bunlarda da geri adım atmıyorlar. Yani Amerika istiyor Donald Trump kırılmasın diye de bu ülkeler biz ayrı finans sistemi kurmayalım, kendi ödeme sistemlerimizi inşa etmeyelim diyemezlerdi."

“Donald Trump, peki Çin'i nasıl görüyordu? Onun da önemli bir cümlesi vardı. O da kameralara döndü toplantı öncesinde. Dedi ki ‘Biraz sonra G2 toplantısı başlayacak.’ Çünkü G2 tanımlaması Donald Trump'ın icadı falan değil. Aslında G2 dediğimiz zaman hemen akla dünyanın iki büyük ekonomisi geliyor haklı olarak. Bir zamanlar biz neyi konuşuyorduk işte G8 diyorduk. Bu Ukrayna krizi sonrasında Rusya oradan dışlandı ve G7 biçimine indirdiler. Uluslararası ilişkilerin geleceğini eskiden tahayyül etmek isteyenler tahmin için hemen açıp G7 toplantılarına bakardı. Şimdi gerçi unuttuk, BRICS toplantılarına daha fazla dikkat kestirdik. O da dünyanın nereye gittiğini bize gösteriyor ama Donald Trump'ın G2 demesi aynı zamanda şuydu. Dünyanın iki büyük ekonomisi ama aynı zamanda uluslararası dengenin yönetim kurulu. Çünkü Brezinski'nin 2009'da yazdığı bir makale vardı. Malum 2008 krizinin hemen ardından Financial Times'e yazdığı makalede bu G2 kavramını kullanmıştı. Özetle diyordu ki bu iki ülke dünyadaki meseleleri çözebilecek tek kapasiteye sahip iki aktördür. Dolayısıyla karmaşık karar alma süreçlerine gerek yok. Bu iki ülke bir araya gelsin ve meseleleri halletsin şeklinde bir bakış açısı vardı. Şuna dikkat çekmek isterim. 2008-2009 yıllarında tamam Çin 2008 krizinin atlatılmasına büyük yardımda bulundu. Amerika Birleşik Devletleri'nde bu takdir gördü ama Çin o zamanlar şimdiki gibi ABD'nin gözüne batan ulusal strateji belgelerine hasıl olarak giren bir devlet değildi. O zamanlar daha iyimser bir bakış açısı vardı. Fakat zaman ilerledikçe ve Çin'in pozuları biraz daha böyle göze görünür biçimde şişkinleşince o zamandan sonra artık işbirliği değil, rekabet edilecek bir aktör olarak anılmaya başladı. Yine o yıllarda ilginç bir kavram vardı. Nia Ferguson, o da ünlü bir tarihçi, o da diyordu ki, Çin Amerika diyelim biz aslında, ya da China America, ikisini birleştirelim İngilizce olarak. Neden? Bunlar birbirini bütünleyen iki ülke aslında. Nasıl olur? Çin üretir, Amerika Birleşik Devletleri alır. Çinliler kazandıkları parayla geri dönen Amerikan hissesi alır. Amerika'nın hazine hisselerini alırlar ve böylece yine o para bize gelir falan gibi bir teori vardı. O da 2000'lerin başlarındaki teorilerden bir tanesiydi. Şimdi Donald Trump bunu gündeme getirdi. Belki bir kompliman olarak, belki de bütün dünyayı birlikte yönetebiliriz mesajı vermek için bunu söyledi ama tabii gerçeğe baktığımız zaman hala Amerika Birleşik Devletleri değil, Çin ile birlikte dünyayı yönetmek hegemonisini gerilettiği için en ufak bir taviz vermek istemeyecektir. Çin, bunu kendisi mücadele ederek kazanmak zorunda. Ama Çinliler de biraz önce sen de söyledin ya zaten 2009 yılında Çinliler bu teklifi reddetmişti. Demişlerdi ki hayır G2 olmayacak. Biz geniş katılımlı bir uluslararası toplumu hayal ediyoruz. Şimdi Şi Çinping zaten bir inisiyatif duyurdu, küresel yöneticinin inisiyatifi. Evet, çok daha büyük, çok daha geniş ölçüde çözümü tabana yaymayı öngören, kısaca özetlersek, çok taraflılığı teşvik eden bir sistem. Tabii ki bu G2 açıklamasına pek memnun olmayacaklardır ya da çok da fazla bunu gündeme getirmeyeceklerdi kendi işlerinde ama Trump'ın Çin'i nasıl algıladığı konusunda bize bir fikir verdi diye düşünüyorum."

"Şu malum ticaret anlaşmasına gelelim. Ne oldu ticaret anlaşmasında? Bir kere yüzde 57'den yüzde 47'ye inen vergilerle karşı karşıya bulunuyoruz ama Donald Trump uçakta da kafaları karıştıran bir cümle kurdu. Şimdi bunu Amerikalı CNN'de tartışıyor, konuyu takip eden batılı finansçılar da tartışıyor. Bu yüzde 57 nereden geldi? Baktığımız zaman yüzde 25 zaten yine Çin'in Donald Trump'ın ilk döneminde uygulanan vergiler vardı. yüzde 20'lik bir fentanil üzerinden gelen yani fentanil dediğimiz dinleyicilerimiz için söyleyelim ilaç ham maddesi fakat kötü organizasyonların kötü insanların eline düşünce eline düşünce tırnak içinde uyuşturucu olarak da yapılabiliyormuş kullanılabiliyormuş böyle bir durum var. Bunun bahanesiyle her zaman olduğu gibi yüzde 20'lik vergi getirildi. yüzde 45 oldu yüzde 10'lukta bu özgürlük günü Liberation Day vergileri verdiği o da oradan geliyor. Şimdi Donald Trump uçağa bindi biz dedi yüzde 57'den 47'ye düştük. Yani yüzde 2'lik farkı nereden geldiğini kimse anlamadı. Kimse bunu kimse bunu anlamadı. Ama ortada bir gerçek var. Amerika Birleşik Devletleri bu vergileri indirmek zorunda kaldı. Neden? Nedenini aslında ben değil de batıdaki birkaç yayın organının yani ana akım sadece yayın organı olarak kabul etmeyelim bunları. Amerika'daki belli elitlerin sesi olarak kabul edilen iki dergiye bakalım. Bir tanesi İngiltere'den bir tanesi Amerika'dan olsun. Ekonomist. Ekonomistin bu haftaki kapağı çok ilginçti sayın Karan. bir iki basketbolcu gibi resmedilmiş Çin ve Amerika Birleşik Devletleri topta dünya şeklinde çizilmiş ikisi rebound almak için havaya zıplamış ama topa daha yakın olan basketbolcu Çin forması içerisinde ve altında yazıyor ki Çin ticaret savaşını kazandı.“

“Peki nasıl kazandı? Çin bu oyunu nasıl oynayacağını öğrendi. Misillemeler yapmayı iyi öğrendi. El yükseltmeyi iyi öğrendi diyor ve bu bağlamda da nadir toprak elementlerine dikkat çekiyor. Strateji kartlarını iyi kullandırıyor. Financial Times'da da bir makale vardı. O da Gideon Rahman ünlü yazarlarından bir tanesi. O da bu kez basketbolcuları değil ama boksörlere benzetti ve dedi ki bu iki ülke ringe çıkarsa rakibini yere serecek olan ülke yüksek ihtimalle Çin Halk Cumhuriyeti olacak ve nadir toprak elementleriyle birlikte Amerika Birleşik Devletleri'nde bugün...kalp krizinden kanserle mücadeleye kadar kullanılan bir dizi ilacın ham maddesinin...sadece Çin'den gelebildiğini işaret etti. Ve yani ticaret savaşı bir sağlık krizine de dönüşebilir uyarısında bulundu. Tam da işte bu nedenle Amerika Birleşik Devletleri Amerika'yı yeniden keşfetti ve dedi ki... bizim Çin ile olan köprüleri atmamız şu an için mümkün değil. kendine ait toplak elementlerimiz üretene kadar kendi tıbbi gereksinimlerimizi karşılayana kadar ve bu nedenle tam da bu nedenle bu gerçeğin farkına vardıkları için de son günlerde Çin'e karşı yaptırım değil müzakere sesi duyulmaya başladı. Donald Trump, 10 gündür zaten bunu söylüyor, ‘Muhteşem bir anlaşma olacak Şi Çinping'le buluşacağım’ diyerek havalara uçtu. Ancak bu gelişmeler ne Çin basınında yer aldı, ne Dışişleri Bakanlığı duyurdu. Trump, ben de Nisan'da Çin'e gideceğim dedi. Belki kendi çapında bir kontratak yapmaya çalışıyor da olabilir."