Kurtuluş Savaşı’nın gizli kahramanı Albay Mümin Aksoy

“Cumhuriyet’imizin 102. kuruluş yıldönümünü kutluyoruz. Elbette Cumhuriyet’i bize hediye eden kurucu lideri konuşuyoruz, Mustafa Kemal’in yanında olan diğer isimleri de konuşmaya devam ediyoruz. Ama bir yandan da Kurtuluş Savaşı’nın gizli kahramanları denilebilecek ve hikayeleri paylaşılacak isimler var. ‘Vatanın için en fazla ne yapabilirsin?’ sorusuna yanıt olan bir hayat öyküsünden bahsedeceğim. Bu öykü Albay Mümin Aksoy’un yaşam öyküsü. 1892 yılında İzmir’de doğuyor ve oldukça varlıklı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geliyor. İzmir’de çok iyi bir eğitim alıyor ve teğmen olarak Osmanlı ordusuna katılıyor. Balkan Harbi’nde Çatalca mevziilerinde, 1. Dünya Savaşı’nda Çanakkale’de, sonrasında ise Süveyş Harekatı’nda çarpışan bir isim. 1919 İzmir’in Yunan ordusu tarafından işgali öncesinde İstanbul’dan İzmir’e gönderiliyor. O dönemde yüzbaşı rütbesinde bulunuyor. Yunanlıların işgal sırasında Türk halkına karşı işledikleri suçları da ayrıntılı bir rapor halinde İstanbul’a bildiriyor. Bunun bir insanlık suçu olduğunu ve tüm dünyaya duyurulması gerektiğini söylüyor ve bunu sağlıyor.”

“İşgali takip eden günlerde ortaya çıkan Kuvayi Milliye müfrezeleri bulunuyor. O müfrezelere Yunan kuvvetleri hakkında bilgi sağlıyor. Karargahtan kaçırabildiği malzemeleri de onlara ulaştırıyor. Bilgi ve istihbarat akışını İstanbul’dan Ankara’ya çevirmek istiyor. Mustafa Kemal Paşa’ya bunu bildiriyor ve Ankara’dan red alıyor. Kendisine İzmir’de kalması ve istihbarat sağlaması söyleniyor. Ama subay kıyafetiyle kente dönmesinin imkanı olmuyor. Bir miras meselesi uydurarak birliğinden ayrılıyor. Daha sonra Osmanlı ordusuyla ilişkisi tamamen kesiliyor. Artık o dönem itibariyle sivil bir Türk subayı olarak hayatına ve eylemlerine devam ediyor. Sivil de olsa kente dönmesi güçlükle oluyor. Kendisiyle ilgili yakalama kararı kaldırılıyor. Yunan askerleriyle gezip tozan, şımarık bir zengin çocuğu imajı yaratıyor. Çok geçmeden İzmir’de yaşayan Türkler için bir numaralı hain oluyor. Bu süreçte kendisine ‘Gavur Mümin’ lakabı takılıyor. Yüzüne tükürenler dahi oluyor.”

“En önemlisi ise bu gerçeği kimseye anlatamamasıydı. ‘Rolümü hata yapmadan oynamaya devam etmek mecburiyetindeydim’ ifadelerini kullanıyor. Bizzat Mustafa Kemal Paşa’dan aldığı gizli görevle Yunan safına geçmiş bir casus. Yunan kurmaylarından istihbarat topluyor. Hayati öneme sahip istihbarat faaliyetleri yönetiyor. Yunan’ın hangi saat ve tarihte taarruz edeceği bilgisinden tutun da mühimmat dökümüne kadar pek çok bilgisi Mustafa Kemal Paşa’ya iletiyor. Kuvayi Milliye’nin içine sızmış olan Yunan ajanlarının kimlikleri ve yerlerini de bildiriyor. Sonrasında Yunan askerleri tarafından yakalanıyor ve Atina’da askeri mahkemeye çıkarılıyor. İnfaz edilmesi isteniyor, ama İzmir’deki dayısı aracılığıyla infazlar geciktiriliyor. Tutuklu kaldığı süre boyunca ağır işkenceler görüyor. Yunan ordusu ise Anadolu’dan kaçarken geride esirler kalıyor. Tutsakların karşılıklı iade edilmesi tartışılırken Mümin beyin cezası da durduruluyor ve müebbet hapis cezasına çevriliyor. Mustafa Kemal Paşa’nın emriyle 5 Nisan 1925’te takas gerçekleşiyor ve İzmir’in gavur Mümin olarak bildiği kahraman geri dönüyor. Kendi durumunu anlatıp İzmir’de başı dik dolaşmak istiyor. Askeri mahkemeye başvuruyor ve mahkeme kendisinin vatan haini değil kahraman olduğunu tescilliyor. Onu rahatlatan belki de en önemli adım ise İstiklal Madalyası oluyor.”