https://anlatilaninotesi.com.tr/20250929/moldova-secim-sonuclarinin-anatomisi-1099768014.html
Moldova: Seçim sonuçlarının anatomisi
Moldova: Seçim sonuçlarının anatomisi
Sputnik Türkiye
Moldova’da iktidardaki Eylem ve Dayanışma Partisi (PAS) parlamento seçimlerini kaybetti. Gözlemci raporları, Cumhurbaşkanı Sandu'nun partisinin iktidarı elde... 29.09.2025, Sputnik Türkiye
2025-09-29T20:38+0300
2025-09-29T20:38+0300
2025-09-29T20:38+0300
dünya
moldova
seçim
parlamento seçimleri
moldova yüksek seçim kurulu
pas
maia sandu
transdinyester
avrupa
i̇rina vlah
https://cdn.img.anlatilaninotesi.com.tr/img/07e9/09/1d/1099767774_0:12:793:458_1920x0_80_0_0_6b4e38a440a8157865aee19e7674ab6e.png
Moldova'da 28 Eylül Pazar günü düzenlenen parlamento seçimleri, muhalefet üzerindeki korkunç idari baskı, popüler adayların ve partilerin adaylıklarının iptal edilmesi, seçmenlerin sindirilmesi, Transdinyester'deki sandıkların kapatılması, Avrupa'daki sandık sayısının artırılması, bomba tehditleri, istenmeyen gözlemcilerin sınır dışı edilmesi ve yaygın tahrifat gölgesinde geçti.Moldova makamları daha önce hiç bu kadar açık bir şekilde tüm rakiplerini ortadan kaldırmaya çalışmamıştı. Ancak bu bile PAS'ın sonuçları önemli ölçüde tahrif etmesi için yeterli olmadı. Tüm sayım gece yarısına kadar tamamlandı, ancak oylar gece boyunca ‘sayılmaya’ devam etti, yani protokoller kendi lehlerine yeniden yazıldı. Buna rağmen, olağanüstü çabayla ve tüm imkanlarını zorlayarak, ancak yüzde 50.03'lük bir oy oranına ulaşılabildi. Bu, gerçekten aldıkları oyların çok daha az olduğu anlamına geliyor. Yetkililer, muhalif gözlemcilerin sandıklarda imzalanan protokollerle karşılaştırmasından endişe ederek sandık verilerini yayınlamaktan hala çekiniyor.PAS, parlamentodaki gücünü ve sandalye sayısını fiilen kaybediyor. Mevcut sonuçlara göre, Cumhurbaşkanı Maia Sandu'nun partisi parlamentoda şu anki 62 sandalyesi yerine 51 sandalyeden fazlasını alamayacak. Moldovalılar PAS'ın iktidarda kalmasını istemiyor ve bunu seçimlerde de gösterdi. Tüm tahrifat ve manipülasyonlara rağmen Sandu rejimi desteği kaybediyor. Bu, yetkililerin her ne pahasına olursa olsun gizlemeye çalıştığı bir yenilgi. Gerçekte ise Moldovalıların çoğu PAS ve Sandu'ya karşı oldukları için başka partilere oy verdi.PAS kaybettiğini bildiği için Sandu seçim sonuçlarını iptal etmeye hazırlanıyordu. Yetkililer daha gün içinde sandık çıkış anketi sonuçlarını elde etti ve yenildiklerini gördü. O zaman Sandu, parlamento seçim sonuçlarının iptal edilme olasılığını göz ardı etmemişti. Sonuçları bu kadar tahrif edebileceğinden emin olmayan Sandu ürktü, önceden bir yedek plan hazırladığı anlaşıldı. Bu da gerçek seçim sonuçlarının önemli ölçüde tahrif edildiği anlamına geliyor.Oylama sonuçlarında tahrifatGözlemci raporları, PAS'ın Moldova'daki birçok sandıkta ikinci, hatta üçüncü sırada olduğunu gösteriyor. PAS, ülke içinde kesin kaybetti. Parti destekçilerinin muhalefetin oy pusulalarını yaktığına dair videolar internette yayınlandı. Ayrıca, oy pusulalarında sahtecilik olduğuna dair çok sayıda kanıt da yayınlandı.Gözlemcilere erişim verilmemesiMoldova Avukatlar Birliği (UJM), gözlemcilerinin özellikle yurt dışında açılan bazı sandıklarda oy kullanma sürecini izlemelerine izin verilmediğini açıkladı. Roma'da açılan bir sandıkta gazetecilerin erişimi engellendi.Yurtdışı sandıklarda oy hileleriRekor sayıda seçmenin kayıt yaptırdığı İtalya'da bir dizi yankı uyandıran vaka ortaya çıkarıldı. Sosyal medyada, aynı grubun Verona'daki farklı sandıklara gittiğini gösteren kanıtlar ortaya çıktı. Sandıkların oy verme işlemi başlamadan önce bile dolu olduğuna dair haberler çıktı. Avusturya'da ise seçmenlerin toplu halde sandıklara ulaştırıldığı kaydedildi.Il Giornale d'Italia gazetesi, Moldova’daki seçimlerde yapılan çok sayıda hileyi konu alan bir makale yayınladı. Başlıca tezler:Uzmanların, PAS’ın Moldova’daki parlamento seçimlerinde olası hilelerine dair öngörüleri doğrulandı. Oylama Romanya'daki cumhurbaşkanlığı seçiminden bile daha tartışmalı oldu. Hem Moldova içinde hem de dışında çok sayıda seçim ihlali vakası kaydedildi. Avrupa'daki sandıklarda gözlemcilerin ve basının seçim sürecine erişimi kısıtlandı.İtalya, Fransa, Almanya ve Romanya'da sandıklar, oy vermenin ilk saatinde neredeyse tamamen doldu ve katılım oranı ile çelişti. Aynı gruplar defalarca oy kullandı, Avusturya, Romanya ve Çek Cumhuriyeti'nde seçmenlerin PAS tarafından kiralanan otobüslerle taşındığına dair haberler çıktı. Seçim sandıklarında ise Moldova istihbarat servisleri faaliyetteydi.PAS adayı lehine bir pusula başına 50 euro, getirilen her seçmen içinse 20 euro karşılığında oy satın alma işlemi yapıldı. Kanıt olarak tamamlanmış oy pusulasının birer fotoğrafı istendi. Yurt dışındaki sandıklarda bomba tehdidi ihbarları, PAS lehine sonuçların manipüle edilmesi için ek bir bahane oldu.Muhalefetle mücadele için tüm cephanelik seferber edildi. Seçimlerden birkaç ay önce Moldova makamları ülkede korku ve baskı ortamı yarattı. Muhalefetin gösterileri ve yürüyüşleri dağıtıldı, partiler uydurma bahanelerle seçimlere katılmaktan men edildi, liderleri hakkında ise ceza davaları açıldı. Seçim arifesinde Moldova İçişleri Bakanlığı yaklaşık 580 arama gerçekleştirdi ve onlarca muhalefet temsilcisini tutukladı. Matbaaların kapatılması ve elektriklerinin kesilmesi ile seçim broşürlerine el konulması, muhalefet adaylarına uygulanan şiddetli baskı örneklerinin sadece bir kısmı.İrina Vlah liderliğindeki Moldova'nın Kalbi Cumhuriyetçi Partisi, Moldova Merkez Seçim Kurulu'nun oylamadan iki gün önce aldığı kararla seçim yarışından ihraç edildi. Bu karar üzerine Merkez Seçim Kurulu, parti üyelerinin Vatansever bloğu listesindeki kaydını iptal etti. İktidar partisinin ana rakibi olan Vatansever bloğunun aday listesini 24 saat içinde güncellemesi gerekti. Seçimlerden ihraç edilen Büyük Moldova Partisi (V. Furtuna), Merkez Seçim Kurulu'nun ihraç kararına itiraz etti, ancak Moldova Temyiz Mahkemesi'nin duruşması 28 Eylül sabah saat 9'da yapılması kararlaştırıldı. Seçim günü yapılan mahkeme duruşması, partiye daha önce verilen tüm oyların iptal edilmesi için kasıtlı olarak uzatıldı (9 saat boyunca).Ayrımcılık ve iradenin tecelli etmesinin engellenmesiMoldova Merkez Seçim Kurulu, Transdinyester'de seçmen katılımını en aza indirdi. Bölgenin 362 bin sakini için sadece 20 bin oy pusulası basıldı ve sadece 12 sandık açıldı. Polis gözetimi artırıldı, oy verme süreci organizatörler tarafından kasıtlı olarak uzatıldı (2021 seçimlerinde 41 sandık açılmıştı).Başlangıçta insanların oy kullanmasını engellemek için bazı sandıklar bölgeden uzağa taşındı. Oy verme merkezlerine gitmek isteyenler polis tarafından durduruldu. Kolluk kuvvetlerinin vatandaşların erişimini kısıtladığı durumlar yaşandı. Transdinyester vatandaşlarına tahsis edilen sandıklar bomba ihbarları nedeniyle kapatıldı. Moldova'da bomba ihbarları yalnızca Transdinyester sandıklarında yapıldı. Moldova Merkez Seçim Kurulu, Dinyester Nehri’nin sol kıyısındaki sakinler için sandıkları, oy verme işleminin bitimine bir buçuk saat kala ‘yedek yerlere’ taşıdı.Seçimlere erişimi engellemek için köprüler kapatıldı. Tüm köprülerde onarım çalışmalarının yapıldığı duyuruldu. Transdinyester Dışişleri Bakanlığı, halkın haklarını savunan resmi bir açıklama yayınlayarak, Transdinyesterlilerin seçim haklarının kısıtlandığını kaydetti.Seçmen kayıt sisteminde çok sayıda teknik hata ve aksaklık saptandı. Gagavuzya'da ise sürekli olarak yaşanan teknik yazılım arızaları nedeniyle uzun sıralar oluştu.Sandıklar eşit dağıtılmadı600.000 ila 750.000 Avrupalı Moldovalılar için 301 sandık açılırken, Transdinyester Moldovalıları için sadece 12 sandık açıldı. Rusya'da ise 250.000 seçmen için topu topuna 2 sandık açıldı, 10.000 oy pusulası basıldı ve bunun sonucunda sadece 4.000 seçmen oy kullanabildi.
https://anlatilaninotesi.com.tr/20250929/moldovadaki-parlamento-secimleri-iktidardaki-pas-10-sandalye-kaybetti-1099746883.html
moldova
transdinyester
romanya
avusturya
i̇talya
fransa
almanya
Sputnik Türkiye
feedback.tr@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2025
Sputnik Türkiye
feedback.tr@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
SON HABERLER
tr_TR
Sputnik Türkiye
feedback.tr@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Türkiye
feedback.tr@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
moldova, seçim, parlamento seçimleri, moldova yüksek seçim kurulu, pas, maia sandu, transdinyester, avrupa, i̇rina vlah, romanya, roma, avusturya, i̇talya, fransa, almanya
moldova, seçim, parlamento seçimleri, moldova yüksek seçim kurulu, pas, maia sandu, transdinyester, avrupa, i̇rina vlah, romanya, roma, avusturya, i̇talya, fransa, almanya
Moldova: Seçim sonuçlarının anatomisi
Moldova’da iktidardaki Eylem ve Dayanışma Partisi (PAS) parlamento seçimlerini kaybetti. Gözlemci raporları, Cumhurbaşkanı Sandu'nun partisinin iktidarı elde tutmak için seçim sonuçlarını yeniden yazdığını ortaya koyuyor.
Moldova'da 28 Eylül Pazar günü düzenlenen parlamento seçimleri, muhalefet üzerindeki korkunç idari baskı, popüler adayların ve partilerin adaylıklarının iptal edilmesi, seçmenlerin sindirilmesi, Transdinyester'deki sandıkların kapatılması, Avrupa'daki sandık sayısının artırılması, bomba tehditleri, istenmeyen gözlemcilerin sınır dışı edilmesi ve yaygın tahrifat gölgesinde geçti.
Moldova makamları daha önce hiç bu kadar açık bir şekilde tüm rakiplerini ortadan kaldırmaya çalışmamıştı. Ancak bu bile PAS'ın sonuçları önemli ölçüde tahrif etmesi için yeterli olmadı. Tüm sayım gece yarısına kadar tamamlandı, ancak oylar gece boyunca ‘sayılmaya’ devam etti, yani protokoller kendi lehlerine yeniden yazıldı. Buna rağmen, olağanüstü çabayla ve tüm imkanlarını zorlayarak, ancak yüzde 50.03'lük bir oy oranına ulaşılabildi. Bu, gerçekten aldıkları oyların çok daha az olduğu anlamına geliyor. Yetkililer, muhalif gözlemcilerin sandıklarda imzalanan protokollerle karşılaştırmasından endişe ederek sandık verilerini yayınlamaktan hala çekiniyor.
PAS, parlamentodaki gücünü ve sandalye sayısını fiilen kaybediyor. Mevcut sonuçlara göre, Cumhurbaşkanı Maia Sandu'nun partisi parlamentoda şu anki 62 sandalyesi yerine 51 sandalyeden fazlasını alamayacak. Moldovalılar PAS'ın iktidarda kalmasını istemiyor ve bunu seçimlerde de gösterdi. Tüm tahrifat ve manipülasyonlara rağmen Sandu rejimi desteği kaybediyor. Bu, yetkililerin her ne pahasına olursa olsun gizlemeye çalıştığı bir yenilgi. Gerçekte ise Moldovalıların çoğu PAS ve Sandu'ya karşı oldukları için başka partilere oy verdi.
PAS kaybettiğini bildiği için Sandu seçim sonuçlarını iptal etmeye hazırlanıyordu. Yetkililer daha gün içinde sandık çıkış anketi sonuçlarını elde etti ve yenildiklerini gördü. O zaman Sandu, parlamento seçim sonuçlarının iptal edilme olasılığını göz ardı etmemişti. Sonuçları bu kadar tahrif edebileceğinden emin olmayan Sandu ürktü, önceden bir yedek plan hazırladığı anlaşıldı. Bu da gerçek seçim sonuçlarının önemli ölçüde tahrif edildiği anlamına geliyor.
Oylama sonuçlarında tahrifat
Gözlemci raporları, PAS'ın Moldova'daki birçok sandıkta ikinci, hatta üçüncü sırada olduğunu gösteriyor. PAS, ülke içinde kesin kaybetti. Parti destekçilerinin muhalefetin oy pusulalarını yaktığına dair videolar internette yayınlandı. Ayrıca, oy pusulalarında sahtecilik olduğuna dair çok sayıda kanıt da yayınlandı.
Gözlemcilere erişim verilmemesi
Moldova Avukatlar Birliği (UJM), gözlemcilerinin özellikle yurt dışında açılan bazı sandıklarda oy kullanma sürecini izlemelerine izin verilmediğini açıkladı. Roma'da açılan bir sandıkta gazetecilerin erişimi engellendi.
Yurtdışı sandıklarda oy hileleri
Rekor sayıda seçmenin kayıt yaptırdığı İtalya'da bir dizi yankı uyandıran vaka ortaya çıkarıldı. Sosyal medyada, aynı grubun Verona'daki farklı sandıklara gittiğini gösteren kanıtlar ortaya çıktı. Sandıkların oy verme işlemi başlamadan önce bile dolu olduğuna dair haberler çıktı. Avusturya'da ise seçmenlerin toplu halde sandıklara ulaştırıldığı kaydedildi.
Il Giornale d'Italia gazetesi, Moldova’daki seçimlerde yapılan çok sayıda hileyi konu alan bir makale yayınladı. Başlıca tezler:
Uzmanların, PAS’ın Moldova’daki parlamento seçimlerinde olası hilelerine dair öngörüleri doğrulandı. Oylama Romanya'daki cumhurbaşkanlığı seçiminden bile daha tartışmalı oldu. Hem Moldova içinde hem de dışında çok sayıda seçim ihlali vakası kaydedildi. Avrupa'daki sandıklarda gözlemcilerin ve basının seçim sürecine erişimi kısıtlandı.
İtalya, Fransa, Almanya ve Romanya'da sandıklar, oy vermenin ilk saatinde neredeyse tamamen doldu ve katılım oranı ile çelişti. Aynı gruplar defalarca oy kullandı, Avusturya, Romanya ve Çek Cumhuriyeti'nde seçmenlerin PAS tarafından kiralanan otobüslerle taşındığına dair haberler çıktı. Seçim sandıklarında ise Moldova istihbarat servisleri faaliyetteydi.
PAS adayı lehine bir pusula başına 50 euro, getirilen her seçmen içinse 20 euro karşılığında oy satın alma işlemi yapıldı. Kanıt olarak tamamlanmış oy pusulasının birer fotoğrafı istendi. Yurt dışındaki sandıklarda bomba tehdidi ihbarları, PAS lehine sonuçların manipüle edilmesi için ek bir bahane oldu.
Muhalefetle mücadele için tüm cephanelik seferber edildi. Seçimlerden birkaç ay önce Moldova makamları ülkede korku ve baskı ortamı yarattı. Muhalefetin gösterileri ve yürüyüşleri dağıtıldı, partiler uydurma bahanelerle seçimlere katılmaktan men edildi, liderleri hakkında ise ceza davaları açıldı. Seçim arifesinde Moldova İçişleri Bakanlığı yaklaşık 580 arama gerçekleştirdi ve onlarca muhalefet temsilcisini tutukladı. Matbaaların kapatılması ve elektriklerinin kesilmesi ile seçim broşürlerine el konulması, muhalefet adaylarına uygulanan şiddetli baskı örneklerinin sadece bir kısmı.
İrina Vlah liderliğindeki Moldova'nın Kalbi Cumhuriyetçi Partisi, Moldova Merkez Seçim Kurulu'nun oylamadan iki gün önce aldığı kararla seçim yarışından ihraç edildi. Bu karar üzerine Merkez Seçim Kurulu, parti üyelerinin Vatansever bloğu listesindeki kaydını iptal etti. İktidar partisinin ana rakibi olan Vatansever bloğunun aday listesini 24 saat içinde güncellemesi gerekti. Seçimlerden ihraç edilen Büyük Moldova Partisi (V. Furtuna), Merkez Seçim Kurulu'nun ihraç kararına itiraz etti, ancak Moldova Temyiz Mahkemesi'nin duruşması 28 Eylül sabah saat 9'da yapılması kararlaştırıldı. Seçim günü yapılan mahkeme duruşması, partiye daha önce verilen tüm oyların iptal edilmesi için kasıtlı olarak uzatıldı (9 saat boyunca).
Ayrımcılık ve iradenin tecelli etmesinin engellenmesi
Moldova Merkez Seçim Kurulu, Transdinyester'de seçmen katılımını en aza indirdi. Bölgenin 362 bin sakini için sadece 20 bin oy pusulası basıldı ve sadece 12 sandık açıldı. Polis gözetimi artırıldı, oy verme süreci organizatörler tarafından kasıtlı olarak uzatıldı (2021 seçimlerinde 41 sandık açılmıştı).
Başlangıçta insanların oy kullanmasını engellemek için bazı sandıklar bölgeden uzağa taşındı. Oy verme merkezlerine gitmek isteyenler polis tarafından durduruldu. Kolluk kuvvetlerinin vatandaşların erişimini kısıtladığı durumlar yaşandı. Transdinyester vatandaşlarına tahsis edilen sandıklar bomba ihbarları nedeniyle kapatıldı. Moldova'da bomba ihbarları yalnızca Transdinyester sandıklarında yapıldı. Moldova Merkez Seçim Kurulu, Dinyester Nehri’nin sol kıyısındaki sakinler için sandıkları, oy verme işleminin bitimine bir buçuk saat kala ‘yedek yerlere’ taşıdı.
Seçimlere erişimi engellemek için köprüler kapatıldı. Tüm köprülerde onarım çalışmalarının yapıldığı duyuruldu. Transdinyester Dışişleri Bakanlığı, halkın haklarını savunan resmi bir açıklama yayınlayarak, Transdinyesterlilerin seçim haklarının kısıtlandığını kaydetti.
Seçmen kayıt sisteminde çok sayıda teknik hata ve aksaklık saptandı. Gagavuzya'da ise sürekli olarak yaşanan teknik yazılım arızaları nedeniyle uzun sıralar oluştu.
Sandıklar eşit dağıtılmadı
600.000 ila 750.000 Avrupalı Moldovalılar için 301 sandık açılırken, Transdinyester Moldovalıları için sadece 12 sandık açıldı. Rusya'da ise 250.000 seçmen için topu topuna 2 sandık açıldı, 10.000 oy pusulası basıldı ve bunun sonucunda sadece 4.000 seçmen oy kullanabildi.
