Kamçatka'yı vuran mega deprem: 'Artçıların küçülmesi 1 yılı bulabilir'
© AA
Abone ol
Özel
Pasifik Ateş Çemberi'nde yer alan Rusya'nın Kamçatka Yarımadasında meydana gelen 8.8'lik deprem tarihin en büyük 6. depremi olarak kayıtlara geçti. Prof. Dr. Şükrü Ersoy bu depremin sürpriz olmadığına vurgu yaparak artçıların küçülmesinin 1 yılı bulabileceğini ve bölgede 7.8 büyüklüğüne varan depremlerin görülebileceğini aktardı.
Rusya'nın Kamçatka Yarımadası açıklarında 8.8 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Sarsıntının ardından Pasifik'te tsunami uyarısı yapılırken, başta Kamçatka kıyıları olmak üzere ABD ve Japonya’da tahliyeler başlatıldı. Bölgede 3 ila 5 metre yüksekliğinde tsunami dalgaları gözlemlendi.
ABD Jeolojik Araştırmalar Merkezi (USGS), merkez üssünün Petropavlovsk-Kamçatskiy kentinin 119 kilometre güneydoğusu olduğunu, depremin ise 20 kilometre derinlikte meydana geldiğini açıkladı. Depremin ardından 6,9 ve 6,3 büyüklüklerinde artçı sarsıntılar da meydana geldi.
Rusya Acil Durumlar Bakanlığı, şu ana kadar can kaybı bildirilmediğini açıkladı. Peki bu deprem Pasifik Ateş Çemberi’ndeki diğer kritik noktaları tetikler mi? Dünyada kaydedilen en büyük depremler hangileri? Kamçatka depremi sonrası Tsunami hangi ülkelerde görülecek? Erken uyarı sisteminin önemi nedir? Türkiye’de bu büyüklükte bir deprem olsa tsunami meydana gelir mi? Prof. Dr. Şükrü Ersoy, Sputnik’e anlattı.
‘Kamçatka’daki deprem bir sürpriz değil’
Prof. Dr. Şükrü Ersoy, Kamçatka’da meydana gelen depremin bir sürpriz olmadığını ifade etti:
“Kamçatka'da meydana gelen 8.8 büyüklüğündeki deprem bir sürpriz deprem değil. Çünkü burası Ateş Çemberi, Pasifik'in etrafı ve bu bölgede olan depremler bizi şaşırtmaz. Nitekim dünyanın 10 tane büyük depremini sayacak olsak bir tanesi yine 1952'de 9 büyüklüğünde Kamçatka'da. Buradaki deprem denizin içinde meydana geldiği için elbette tsunami meydana geldi. Nitekim Kamçatka kıyılarında 4 metreye varan yükseklikte dalgalarla baş etmek zorunda kalıyor. Fakat tsunami sadece bölgesel olarak değil, kıtalar arası binlerce kilometre yol alabilen dalgalardır ve yıkıcı dalgalardır.”
Rusya'nın Kamçatka bölgesinde meydana gelen mega deprem ''İnsanlık tarihinin en büyük 10 depremi' listesine girdi
— Sputnik Türkiye (@sputnik_TR) July 30, 2025
🧷 Sabaha karşı meydana gelen 8.8 büyüklüğünde deprem öyle güçlüydü ki, ABD ve Japonya dahil birçok Pasifik ülkesinde tsunami alarmı verildi.
🧵1/3 pic.twitter.com/T8nYQxE3oH
‘Artçı depremlerin küçülmesi bir yılı bulabilir’
Prof. Dr. Şükrü Ersoy, bu depremin bölgedeki önemli depremlerden biri olduğunu ve ateş çemberindeki başka kritik noktaları tetikleyebileceğini söyledi. Ayrıca bölgedeki artçı depremlerin de göz ardı edilemeyecek büyüklükte olduğunu söyleyerek küçülmesinin bir yılı bulabileceğini aktardı:
“Bu deprem tabi 8.8 büyüklüğünde neredeyse 9'a varan bir deprem. Önemli depremlerden bir tanesi. Böylelikle bundan sonra meydana gelecek artçılar da ciddi artçılar olacaktır ki oluyor zaten. Yani 7.8'e varan büyüklükte depremler oluşturabilir ilk günlerde. Ama giderek küçülecek deprem büyüklükleri. Bu bir yıl kadar da sürebilir ama ilk aylarda ciddi büyüklüklerde olabilir. Zaten 20 Temmuz'da bir deprem daha vardı 7.6 büyüklüğünde. Anlıyoruz ki bu deprem de ana şokun yani 8.8 büyüklüğündeki depremin öncüsü olduğunu anlıyoruz. Bir depremin öncü olduğunu söyleyemiyoruz ancak büyük şok yaşandıktan sonra söylenebiliyor ama artçıları söyleyebiliyoruz. Çünkü 8.8’den sonra teorik olarak 7.8’e varan büyüklüklere depremler olabileceğini şimdiden söyleyebiliyoruz. Nitekim bunların bir kısmı gerçekleşiyor.”
“8.8 büyüklüğündeki deprem yeterince büyük bir deprem ve bundan sonra artıları devam edecek. Ama komşu alanlarda bu depremin yüklediği bir enerji transferi varsa oralarda yine büyük depremler olabilir. Çok mu sık olur? Hayır, çok sık olmaz ama zaman zaman bir büyük depremin diğer büyük depremi tetiklediği görülmüş bir durumdur. Bizim Hatay- Kahramanmaraş depremlerinde olduğu gibi 50 saat aralarıyla birbirini tetiklemişti. Hatırlarsanız bu aynı durum Pasifik Kuşağında Ateş Çemberi’nde de meydana gelebilir.”
Kamçatka depremi, dünyada şimdiye dek kaydedilen en büyük 10 deprem arasında
Kamçatka’daki bu yeni sarsıntı, insanlık tarihinin en büyük 10 depremi arasında 6. sırada yerini aldı:
1.
Şili (1960) : 9.52.
Alaska (1964) : 9.23.
Endonezya (2004) : 9.1‑9.34.
Japonya (2011) : 9.15.
Kamçatka (1952) : 9.06.
Kamçatka (2025) : 8.87.
Şili (2010) : 8.88.
Ekvador (1906) : 8.89.
Alaska (1965) : 8.710.
Hindistan-Tibet (1950) : 8.6‘Tsunami her yerde aynı yükseklikte olmaz’
Prof. Dr. Şükrü Ersoy, tsunami olan bölgelerde erken uyarı sisteminin hayati öneme sahip olduğunu belirtirken tsunami dalgalarının her yerde aynı yükseklikte olmayacağını aktardı:
“Sevindirici olan Pasifik bölgesinde, Ateş Çemberi’nde erken uyarı sistemi var. Dolayısıyla bu Kamçatka depreminin yarattığı tsunaminin diğer kıtalara ve adalara ulaşmasını saat ve saat önceden biliyor bu erken uyarı sistemleri nedeniyle. Nitekim mesela şu anda Havaii Adalarını vurdu. Ondan önce Japonya'yı. Ardından Pasifin doğusundaki Amerika kıtasına gidecek. Oradaki Kaliforniya kıyıları ve Güney Amerika'ya kadar inebilir 25 saat süren bir süreç içerisinde ve takip etmek gerekiyor. Her yerde aynı yükseklik olmaz tsunamide. Bu kıyının girintili, çıkıntılı ya da düz olması ya da deniz tabanındaki durumuna göre değişen faktörlerdir. Ama şu var ki, dalga yükseklikleri çok fazla olmasa da yıkıcıdır. Kamçatka açısından durum şu, orada nüfus çok fazla olmadığı için orada büyük yıkımlar beklenmeyebilir.”
Ateş Çemberi nedir?
Ateş Çemberi, Pasifik Okyanusu’nu çevreleyen ve adeta dünyamızın sismik kalp atışı gibi çalışan dev bir kuşaktır. Hilal biçiminde uzanan bu hat, gezegenin en hareketli deprem ve volkan bölgelerini içine alır. Yer kabuğunun dev levhalarının çatıştığı bu sınırda çok sayıda aktif yanardağ, sık sık depremler ve tsunami riski görülür.
📌Dünya üzerindeki depremlerin yüzde 90'ı
📌Volkanik aktivitelerin yüzde 75'i burada gerçekleşiyor
📌Kuşak yaklaşık 40.000 kilometre uzunluğunda
Ateş Çemberi’ne dahil olan ülkelerden bazıları
Kanada
ABD
Meksika
Şili
Peru
Ekvador
Kolombiya
Rusya
Japonya
Filipinler
Endonezya
Mega deprem sırasında Kamçatka'daki Kuril Gölü'nde yüksek dalgalar oluştu
— Sputnik Türkiye (@sputnik_TR) July 30, 2025
📍Kuril Gölü, Rusya pic.twitter.com/U0Zwy2Bu13
Erken uyarı sistemleri nedir? Neden önemli?
Tsunami erken uyarı sistemleri, büyük dalgaların yol açabileceği can ve mal kaybını önlemek için kritik bir rol oynuyor. Bu sistemler, depremleri tespit eder, deniz seviyesindeki değişimleri izler ve analiz edilen verilerle halkı zamanında uyarır. Böylece güvenli tahliye ve hazırlık süreci sağlanır. Deprem algılama, dalga izleme ve veri analizi bu sistemlerin temelini oluşturuyor. Böyle sistemler sayesinde uluslararası iş birliği sağlanıyor, bilgi paylaşımı artıyor ve doğal felaketlerin yönetimi daha etkili hale geliyor.
Prof. Dr. Şükrü Ersoy, erken uyarı sisteminin önemini şöyle açıkladı:
“ Erken uyarı sistemi çok önemli. Bu sistem kaç saat sonra kıyıya dalgalar gelecek? Ne yükseklikte olacak ve insanların kıyıdan kaç metre yüksekliğe çıkması gerekiyor konusunda yerel otoriteler uyarıyorlar. Bu Amerika’da da yapıldı diğer yerlerde de yapılmakta. Erken uyarı sistemleri pasifik bölgesinde genellikle tsunami için kullanılmaktadır. Dalgaların ulaşması Pasifik'te yarım saatle 25-30 saate arasında değişebiliyor. Mesela Güney Amerika'ya Kamçatka depreminin tsunamileri 25 saate aşkın bir sürede ancak varabilecektir.”
‘Biz de tsunami'ye karşı tedbirli olması gereken ülkelerden biriyiz’
Prof. Dr. Şükrü Ersoy, Türkiye’de de tsunami riskinin olduğunu ve erken uyarı sistemlerinin kullanıldığını belirtti:
“Erken uyarı sistemi mesela bizde de var Akdeniz ülkelerini uyarmak için. Bu iş bizde ulusal görev olarak Kandilli'ye verilmiş durumda. Ege'de ya da Akdeniz'de ya da Marmara'da herhangi bir deprem olduktan sonra tsunami uyarısını bu kuruluşumuz vermektedir. Tabii bizdeki süreler daha kısa. Kapalı denizler olduğu için süre mesafeler yakın. Süreler erken uyarı süreleri daha kısa.”
“Türkiye’de tsunami riski kesinlikle var mı? Olduğu için erken uyarı sistemi var. İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin yaptığı 50'ye yakın tsunami senaryosu var. Nitekim kıyılarda artık tabelalar var. Hangi yöne nasıl kaçacaksınız onlar bile var. Türkiye kıyıları da Pasifik kadar olmasa bile sabıkalı kıyılar yani. Son 3000 yıl içerisinde yüzde 50'ye yakın tsunami var. Bunların yakın zamanda İzmit'te 1999'da, Seferihisar'da da 2020'de yaşadık zaten. Tarihsel kayıtlarda da pek çok tsunami var. Dolayısıyla biz de tsunami'ye karşı tedbirli olmamız gereken ülkelerden biriyiz.”
