Jeoloji Mühendisi Perinçek: Deprem açısından ‘güvenli’ sanılan yerlerde yeni faylar oluşuyor

“Yeni fayların oluşması kaçınılmaz bir şey. Çünkü Akdeniz Girit’in altına dalıyor. Arabistan kıtası her yıl yaklaşık 2.5 cm Kuzeye doğru hareket ediyor. Kuzeyde Avrasya var, ortada Anadolu kıtası, Güneyde Afrika ve Arabistan kıtaları var. Düşünün; koskoca Afrika ve Arabistan kıtası Kuzey’e doğru hareket ediyor ve Anadolu’yu sıkıştırıyor. Yeni bir fay oluşmaması mümkün değil. Bu hareket devam ettiği sürece mevcut faylar üzerinde depremler olacak ve yeni faylar oluşacak. Bundan hareketle birkaç örnek verdim. Simav’ın Kuzeyinde dairesel alanda depremler oluyor, bunları volkanik aktiviteye bağladık. Ama daha da Kuzeyde bir hat boyunca dizili depremler gözlemledim. O depremleri her hafta inceledim ve o çizgisellik net bir şekilde ortaya çıktı. O zaman dedim ki; Güneyde bir volkanik aktivite var, onun Kuzeyinde de yeni bir fay gelişiyor. Volkanik aktivite ve fayları birbirinden ayıramazsınız. İkisi birlikte hareket ediyor.

Daha geçen hafta Tuz Gölü’nde bir deprem oldu. O depremin Tuz Gölü fayı üzerinde olduğu söylendi. Tuz Gölü’nün hemen Doğusunda bir fayımız var, Ankara’dan Aksaray’a doğru uzanıyor, büyük bir fay. Halbuki yeni oluşan bir fay üzerinde oldu o depremler. Onun çalışmasını hemen yaptım. Simav’ın Kuzeyinde yeni bir fay oluşuyor. Malatya’nın Kuzeyinde Hekimhan dolayında yeni bir fay oluşuyor. Bunların hepsini kayda geçiriyoruz. Tunceli’nin Doğusunda bir baraj var, o baraj yakınında da yeni bir fay oluşuyor. Bu ilk etapta benim gözüme batan yeni faylar. İnceleme devam ettikçe daha başkalarını bulacağımı düşünüyorum.

‘Konya civarı en az deprem riski olan yer’ diyorduk. Tek çözüm yeni haritaladığımız fayları ortaya koymak ve ona göre bir yapı planı yapmak. Konya civarında deprem riski az diye ona göre bina projesi çiziyoruz. Halbuki her tarafta sanki 7’lik deprem olacakmış gibi davranmamız lazım.“

“Marmaris’te, gece 02:17’de olan deprem 5.8 büyüklüğünde ve 76 km derinlikte. Epeyce derin. Derin olmasının nedeni Girit adası Güneyinde bir dalma-batma zoneu var. Akdeniz Girit adasının altına doğru dalıyor. Buna benzer dalma-batma zoneları Japoya’nın doğusunda, Amerika’nın Batısında, Endonezya’nın güneyinde, Yeni Zelanda’nın Batısında var. Bu tip dalma-batma zoneları genellikle derin depremler oluşturur. Bunun 76 km derinlikte olmasının nedeni Girit adasının güneyindeki dalma-batma zoneu ile ilgili. 5.8 biraz uzun sürdü ama çok derinde olduğu için geniş bir alandan duyuldu ama çok fazla yıkıcı olmadı. Marmaris’teki binalarda belki çatlak yapmış olabilir.

Özetle kıtaların çarpışması sonunda depremleri yaşıyoruz. Bu dalma devam ettikçe sürekli genelde 25 km’den daha derin, istisnaları da var ama 25 km’den daha derin depremler oluyor. 80’e, 90’a kadar çıkabilir. Bu Marmaris depreminin 76 km olması da Girit’in Güneyindeki dalma-batma ile ilgili.”

“Akdeniz ve Ege’de geçmişte tsunami olmuş. Santorini M.Ö. 1800’lerde patladığı zaman büyük bir tsunami oluyor. O tsunami Mısır’a kadar gidiyor, Kuzeyde Saros Körfezi’ne kadar ulaşıyor. Ege Denizi’nde ve Akdeniz’de, İskenderun, Samandağ civarında birtakım tsunami izleri var.

1506’da İstanbul’daki bir depremde tsunami dalgaları Haliç’teki köprünün üzerinden aşıyor, elde bir sürü veri var. Marmara içinde büyük bir heyelan oluyor. O heyelan kütlesi aşağı inince deniz yüzeyinde bir çukur oluşturuyor. Sonra etraftaki su o çukura hücum ediyor ve tsunami dalgaları oluşuyor. Özetle; Marmara’da, Karadeniz’de, Ege’de ve Akdeniz’de tsunami tehlikesi var.”

“23 Nisan’da Marmara Ereğlisi Güneyinde olan deprem bir uyarıydı. Marmara’da bir deprem olacak. Marmara Adası-Tekirdağ arasında bekliyorum. Çanakkale-Biga, Bandırma-Balıkesir civarında bekliyorum. Bunu beklerken fal bakmıyoruz, güncel deprem aktivitesine ve geçmişte olan depremlere bakıyoruz ve uyarı yapıyoruz. Kuzey Anadolu Fayı Marmara civarındaki bütün antik kentleri yıkmış. Çanakkale’de Asos, Troya var. Bunlar da yıkılmış.

Enerjinin büyük bir kısmı Batı Marmara’da, Çanakkale civarında birikiyor. Kuzey Anadolu Fayı’nın birkaç tane kolu var. Kuzeydeki Marmara Denizi içinde olan, Orta kolu İznik’ten Bandırma’ya oradan Çan-Bayramiç’e uzanan bir kol var. Bir de Güneyde bir kol var o da Gönen’den Edremit Körfezi’ne ulaşıyor. Gemlik civarında depremler oluyor, enerji Batı’ya Biga civarına yöneliyor. Marmara’nın Batısında birtakım depremler oluyor; ben onu ‘şeytan üçgeni’ olarak yorumlamıştım. O şeytan üçgeni içinde çok sayıda deprem oluyor. Şeytan üçgeni içinde her ay yüzlerce veya onlarca deprem olurken onun dışında fazla deprem olmuyor. Çok fazla deprem olması bir haberci. 6 Şubat 2023 depremlerinde sürekli Pazarcık civarında 2-3 ayda birçok sayıda yoğun depremler oluyordu. O bize aslında bu depremin geleceğini haber verdi. Aynı şey Marmara için de söz konusu. 23 Nisan depremleri şeytan üçgeni olarak dediğim noktanın sınırında. Elimde çok sağlam veri var. Depremler 3’ten büyükse o daha büyük bir uyarı. 2014 Gökçeada depreminde Marmara’nın Batısında 3 tane 3’ten büyük deprem oldu. Ege Denizi’nde de 3 tane 3’ten büyük deprem oldu. Ben bunu yazdım, 2 hafta sonra deprem yaşadık Gökçeada’da. Şeytan üçgeninin sivri ucu da Çan’ı, Biga’yı gösteriyor.”