'Rusya, Batı'nın 9 Mayıs Zafer Günü'nü unutturma çabalarına izin vermedi. Güçlü bir mesaj verildi'
16:04 09.05.2025 (güncellendi: 11:09 12.05.2025)
Ceyda Karan'la Eksen
Abone ol
Okay Deprem'e göre Rusya, Büyük Anayurt Savaşı'nın 80. yıldönümünde düzenlediği törenle, zaferin unutturulamayacağını Batı'ya gösterdi. Törene gelen dünya liderlerinin de Rusya'nın "Batı tarafından izole edildiği" algısını yerle bir ettiğine dikkat çeken Deprem, halkın da kutlamalara coşkuyla katıldığını vurguladı.
Sovyetler Birliği'nin öncülüğünde ve müttefiklerin kritik desteğiyle Hitler Almanyası'na karşı kazanılan Büyük Zafer, Rusya'da her yıl olduğu gibi coşkuyla kutlandı. Büyük Anavatan Savaşı'nda (2. Dünya Savaşı) Nazi güçlerine karşı kazanılan Zafer'in 80. yıl dönümü için düzenlenen Zafer Günü Geçit Töreni'ne, 13 ülkeden tören birlikleri katıldı. Törende Rus Silahlı Kuvvetleri'nin yanı sıra Azerbaycan, Belarus, Çin, Mısır, Laos, Kazakistan, Kırgızistan, Moğolistan, Myanmar, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Vietnam tören birlikleri de yürüyüş düzenledi. Sovyet zaferinin simgelerinden olan ve 2. Dünya Savaşı'nda en çok kullanılan askeri teçhizatlardan birisi olan tarihi T-34 tankları da törene iştirak etti. Bunun yanı sıra tarihi üniformalar, modern askeri teçhizatlar ve zafer bayrakları da tören alanında boy gösterdi.
Törene dünya liderlerinden de yoğun ilgi vardı. Çin lideri Şi Çinping, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Venezüella Devlet Başkanı Nicolas Maduro, Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksander Vucic, Slovakya Başbakanı Robert Fico, Bosna'daki Sırpların yani Sırp Cumhuriyeti'nin lideri Milorad Dodik, Belarus Devlet Başkanı Aleksander Lukaşenko, Küba Devlet Başkanı Miguel Diaz-Canel, Vietnam lideri To Lam, Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah El-Sisi, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Etiyopya Devlet Başkanı Taye Atske Selassie, Gine-Bissau Devlet Başkanı Umaro Sissoco ve Burkina Faso lideri Ibrahim Traore, Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin ile birlikte töreni izledi.
Sırp lider Vucic ve Slovak Başbakan Fico, Avrupa Birliği üyesi ülkelerin hava sahasını kapatması sebebiyle Moskova’ya uzun bir rota ile uçmak zorunda kalmıştı. Fico, Batı’nın tavrını eleştirerek, üyesi olduğu Avrupa Birliği ve NATO ülkelerinin davranışını kınamıştı.
Sovyetler Birliği 2. Dünya Savaşı'nda hayatını kaybeden, gazi olan ve savaşan tüm askerleri saygıyla anan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna'daki Özel Askeri Harekat'a katılan Rus Silahlı Kuvvetleri personellerini tebrik etti. Sovyet halklarının Nazizmi yok ettiğini hatırlatan Putin, konuşmasını Nazizmi yenmek için mücadele eden tüm kahramanları anarak ve onların anılarını gelecek nesillere aktaracağını belirterek bitirdi.
Batı medyası ise törenden önce, 2. Dünya Savaşı’nı sadece ABD ve İngiltere eksenli Batı güçlerinin kazandığını ima eden propagandasını sürdürdü. Avrupa Birliği’nin 2009’da aldığı bir karar ile “Naziler ve Sovyetler, 2. Dünya Savaşı’nın eşit derecede sorumlusudur” propagandasını devam ettiren Batı’ya karşı, Moskova’daki görkemli törende önemli mesajlar verildi.
Moskova’da Büyük Anayurt Savaşı’nın 80. yıldönümünde Sovyetler Birliği zaferinin kutlama törenlerini, halkın katılımını ve siyasi mesajları, Rusya’da yaşayan gazeteci ve yazar Okay Deprem ile konuştuk.
‘Rusya, Batı'nın 9 Mayıs Zafer Günü'nü unutturma çabalarına izin vermedi’
Avrupa’nın unutturma ve adeta küçük görme çabalarına karşın Rusya’nın çok net bir mesaj vererek 9 Mayıs’ı büyük bir coşkuyla kutladığının altını çizen Deprem, şunları kaydetti:
“Son 20-30 yıldır Avrupa ve Kuzey Amerika merkezli medya, genellikle 2. Dünya Savaşı’na ama özellikle Sovyetler Birliği’nin ve Rusya’nın adlandırdığı isimle Büyük Anayurt Savaşı’nın misyonunu çarpıtma, revize etme ve genel olarak unutturma yönlü bir politika izliyor. Kaçınılmaz olarak kolektif bir reaksiyon etkisiyle son yıllarda ama özellikle bugün 9 Mayıs’ın 80. Yıldönümünde Rusya ve onun yakın müttefiki olan Avrasya ülkeleri, bu tarihi daha önce hiç olmadığı kadar dünya gündemine getirdi. Bu çerçevede çok uzun yıllardır, belki de hiç olmadığı kadar; sayısız çapta etkinlik, faaliyet, organizasyon, tören, miting, yayın yapılıyor aylardır. Bugün 9 Mayıs’ta da taçlandırıldı bunlar. Bunların hepsi iç kamuoyundan ziyade dış dünyaya dönük yapılıyor. Kızıl Meydan’daki gösteri de bu şekilde. Dünyaya çok kuvvetli bir mesaj bunların toplamı. ‘Hayır, siz bunu unutturamazsınız. Bunu başarmaktan çok uzaksınız’ diyor Rus yönetimi. Çünkü bu inkar edilemeyecek, sümenaltı edilemeyecek, kötülenemeyecek bir tarihsel misyon. Tüm Sovyet halkları 1941-1945 arasında çok büyük bedel ödedi. Aradan 80 sene geçse de, 100 sene geçse de unutulmayacak. Bu belki de tek bir savaşta bir halkın ödediği en büyük bedellerden birisiydi. En kanlı ve en sert savaşlardan birisiydi. Hem insani, hem maddi hem manevi boyutları çok büyüktü. Bu sene çok ayrı bir öneme sahipti. Özel Askeri Operasyon da, Batı ile girilen ihtilaf da, Ukrayna’daki neo-faşist ve neo-nazi yönetim de bu yılki 9 Mayıs misyonunu daha da derinleştirdi.”
‘Büyük Anayurt Savaşı, enternasyonel bir zaferdir’
Doğu Avrupa’daki bazı ülkelerde Nazizmin mağlup edilmesine yönelik hafızanın silinmesi için çeşitli adımlar atıldığına dikkat çeken Deprem, öte yandan Sovyetler Birliği’nin kazandığı zaferin enternasyonel olduğunu ve bu yüzden birçok ülkenin Moskova’daki törene katılım gösterdiğini vurguladı:
“Doğu Avrupa’yı da biraz ayırmak lazım. Slovakya, Macaristan ve Sırbistan, epeydir Rusya’ya yakın politikalar izliyorlar. Slovakya ve Sırbistan liderleri 9 Mayıs kapsamında Moskova’ya geldi. En nihayetinde bu ülkeler de Doğu Avrupa’nın bir parçası. Ama Baltık ülkelerinde 9 Mayıs anısına yönelik son yıllarda artan olumsuz hamleler yapılıyor. Sovyet mirası, Kızıl Ordu mirası, Büyük Anayurt Savaşı mirası silinmeye çalışılıyor. En çok Baltık ülkeleri yapıyor bunu. Onları Polonya ve Çekya takip ediyor. Prag’ın ortasındaki Mareşal Ivan Konev’in heykeli birkaç yıl önce gözümüzün önünde kaldırıldı. Bunun sayısız örneği var. İkinci nokta ise pek çok ülke lideri Moskova’ya geldi. 13 ülkenin tören birlikleri geçit törenine katıldı. Zaten 9 Mayıs sürecini hatırlarsak, Hitler Almanyası ilk önce Doğu Avrupa’yı işgal etmişti. Polonya’dan Çekoslavakya’ya kadar büyük bir alanı işgal ettiler. Sovyetler Birliği, 15 cumhuriyetten oluşan büyük bir ittifaktı. O cumhuriyetlerin her biri doğrudan işgale uğramadı fakat her birinden yüz binlerce kişi cepheye gitti. Ortak bağ ile savaştılar. Orta Asya ülkelerinin her birinden yüz binlerce ve hatta belki de birkaç milyon asker savaşa katıldı. Özbekistan ve Kazakistan ikişer milyon asker gönderdi. Kafkasya’dan yüzbinler gitti. Ukrayna ve Belarus’tan milyonlar katıldı. Bu savaşta işgalden, soykırımdan ve çarpışmadan dolayı topyekun mağduriyetin öncesi birçok toplum var. 9 Mayıs’ın doğrudan ve dolaylı ilgilendirdiği çok ülke var. Bu enternasyonel bir mesele. Çin de muazzam bir Japon işgaline uğramıştı. Onlar da çok fazla kayıp verdi. Savaşta Sovyetler de Çin’i desteklemişti ve hatta SSCB, Japonlara savaş açtı ve cepheyi kazandı. Atom bombası atılmadan önce kazanmıştı ve bir bakıma atom bombaları gereksizdi ama konuyu bölmeyelim. Bugün Vladimir Putin, konuşmasında bir konunun altını çizdi: ‘Batı ülkelerinin katkısı önemsiz değildi. Süreci hızlandırdılar’ dedi. Yani çok doğru ve isabetli bir ifade. Normandiya çıkarması olmasaydı savaş uzayabilirdi ama er ya da geç Sovyetler Birliği kazanacaktı. Savaşın kaderi Stalingrad’da belirlenmişti.”
‘Halk büyük bir coşkuyla organizasyonlara katıldı’
Okay Deprem’e göre Batı’nın son 30 yıldır 9 Mayıs’ı ve Anayurt Savaşı’nı unutturma çabaları, Rusya’da sivil halkın zaferin 80. yılına daha büyük bir coşku ile katılmasına sebep oldu:
“Tahmin edileceği üzere Avrupa’nın ilgili politikasından veya politikasızlığı da diyebiliriz; neticede bu bilinçli bir süreç, 9 Mayıs’ın mirasını unutturma çabasına Rusya’da devasa bir tepki var. Bugün nasıl ki Rus yönetimi 9 Mayıs’ın anlamı misyonunu, unutturmaya çalışanlara karşı daha bfazla vurguladı. Bu konuda adeta çırpındılar ve seferberlik ilan ettiler. Halk nezdinde de aynı durum var. Ben birçok yıldır 9 Mayıs’ı Rus coğrafyasında ve hatta eski Sovyet coğrafyasında birçok şehirde takip ediyorum. Şu anda da Sivastopol’deyim. Bugünkü etkinliklere katıldım. Bireysel düzlemde de insanların taşıdıkları bayraklar, renkler, semboller, etkinliklerin sayısı ve çeşitliliği, öncesinde yapılan hazırlıklar, atılan sloganlar, coşku, sürece gösterilen ilgi vs. bu katılımın yoğunluğunu gösteriyor. Bu, hem Sovyetler Birliği’nin hem günümüz Rusya’sının en büyük ulusal bayramı. Bilinçlenme kampanyası en üst düzeyde. Batı’nın yapa geldiklerine karşı bir kolektif reaksiyon var. 9 Mayıs’a, Zafer Günü’ne, atalarının, dedelerinin, babalarının kayıp verdikleri mirasa sahip çıkma durumu var. Her aileden bir kayıp var. Bu sebeple bilinçlendirme organizasyonlarını yapma ve bunlara katılma sayısı artmış durumda.”
‘9 Mayıs törenleri, çok kutupluluğun gelişmesine vesile oldu’
9 Mayıs vesilesi ile Moskova’da bir araya gelen liderlerin çok kutupluluk yönünde somut adımlar attığına da dikkat çeken Okay Deprem, şunları söyledi:
“Birkaç yıldır devam etmekte olan Ukrayna ihtilafı temelindeki global sürtüşmeden dolayı epey bir lider gelemedi veya gelmek istemedi. Bazı ülkelere teklif dahi edilemedi 9 Mayıs’a katılma durumu çünkü cevapları belliydi. Onlar bu şekilde onure edilemeyecekti. Dünden şartlanmış Batı liderlerine davetiye gönderilmedi. Ancak tüm bu ambargo durumuna karşın onlarca ülkeden lider, temsilci vs. geldi. Bu sayı önceki yıla göre artmış oldu. Çok farklı kıtalardan liderler ve temsilciler geldi. Latin Amerika’dan, Asya’dan, Afrika’dan liderler geldi. Dünyanın farklı coğrafyalarını temsil eden bir katılım oldu. Dünyanın çok kutuplu bir eksene doğru kaydığı bu dönemde Rusya Federasyonu ve Çin Halk Cumhuriyeti ittifakı ön planda yer alıyor. Bunun çerçevesinde yeni küresel, bölgesel ittifaklar gündeme geliyor. Avrasya ortaklıkları gündeme geliyor. BRICS gibi. Hepsinin baş mimarı Rusya ve Çin. Şi Çinping geldikten sonra 7 saat toplantı yapılması çok önemli. Bu sadece 9 Mayıs ile açıklanamaz. Kremlin’de sadece 9 Mayıs konuşulmadı; bu vesileyle ciddi anlaşmalar yapıldı. Rusya’nın Çin’e halihazırda vermekte olduğu doğalgaz ve petrolün artırılması ve yeni boru hatlarının devreye girmesi yönünde anlaşmalar imzalandı. Her liderle başkanlık ve hükümetler düzeyinde müzakereler yürütüldü ve anlaşmalar imzalandı. Bunların hepsi, 9 Mayıs gibi bir tarihin, Küresel Güney olarak adlandırılan ülkelerin yeni bir dünya oluşturmak üzere giriştiği yola iyi bir vesile olduğunu görüyoruz. Şi Çinping ile Rusya, son dönemde 10 defadan fazla bir araya gelmiş.”
