Dünyanın dört bir yanından bayram kutlamaları ve renkli etkinlikler

Güney Afrika’da bayram bizden farklı bir gelenekle karşılanıyor. Güney Afrika’da bayram, “Maan Kyker” ismi verilen “ay gözlemcilerinin” ramazanın bitişini haber veren “yeni ayı” görmeleri ile başlıyor. Oldukça eski olan bu gelenek hala devam ediyor. Müslümanlar, ülkenin farklı yerlerinden başkent Cape Town’a geliyorlar. Şehirdeki tepelerde toplanan kalabalık, “ay gözlemcileri” ile yeni ayın doğmasını bekliyorlar. Yeni ayın doğması “Maan Kykeler” tarafından “resmi” olarak ilan edildikten sonra, bayram kutlamaları başlıyor.

Nijerya, Ramazan Bayramı kutlamalarında en renkli görüntülerin yaşandığı ülke. Nijerya’da Müslümanların çoğu ülkenin kuzeyinde bulunan Kano eyaletinde yaşıyor. Bu nedenle Ramazan Bayramı kutlamaları Kano eyaletinde yapılıyor. Bayramı renkli kılan ise “Hawan Daushe” geleneği. Nijerya’daki 600 yıllık bu gelenek “at biniciliği” anlamına geliyor. Geleneğe göre Müslüman toplulukların şefleri, gösterişli kıyafetleri ve bayram için özel olarak süslenmiş atları ile şehirde dolaşarak halkın bayramını kutluyorlar. Ayrıca şeflerin yanlarında bulunan müzisyenlerin ve dansçıların gösterileri, bayram kutlamalarını oldukça “renkli” bir hale getiriyorlar.

Yemen’de ise “Temizlik imandandır” hadisi temel alınarak evlerini boyuyorlarmış. Bayramı temizlik ve berraklık içinde geçirmek isteyen Yemenliler hem evlerinin hem de kendilerinin arındıklarına inanıyorlar. Evlerini boyayamayanlar ise duvarlarını yıkayarak bu geleneği yerine getiriyorlar. Bayramlarda camilere yeni halı bağışlamak Yemenli Müslümanların devam ettirdikleri bir gelenek. En önemli bayram geleneklerinden biri ise erkeklerin gözlerine “sürme” çekmesi. İslam peygamberi Hz. Muhammed’in Ramazan ayında gözlerine sürme çekmesi üzerine, bu gelenek Yemenli erkekler tarafından yüzlerce yıldır devam ettiriliyor. Sürme geleneği sebebiyle Ramazan ayı boyunca, özellikle cami avlularında pek çok “sürmeci” ortaya çıkıyor.

Pakistan’da Ramazan ayında camiler özenle süsleniyor ve Ramazan Bayramı’na kadar camilerde iftarlar düzenleniyor. Bayramdan bir gün önce gerçekleştirilen “Chaand Rat” geleneğine göre, açık alanlarda büyük ve kalabalık iftar sofraları kuruluyor. Kurulan iftar sofralarında “Celibi” isimli geleneksel bir tatlı ikram ediliyor. Ayrıca, “Chaand Rat” zamanında, kadınlar yaklaşan bayram için ellerine “Mehndi” isimli bir tür kına ile çeşitli desenler çiziyorlar.

Müslüman yoğunluğunun en fazla olduğu ülkelerden olan Endonezya’da birçok gelenek bulunuyor. Bayram namazı için herkes özenle hazırlanıyor. Küçük kasaba ve köylerde bayram namazı için kentin büyük meydanlarında buluşuyorlar. Kadınlar geleneksel namaz elbisesi olan “Mukena”yı giyiyorlar. Erkekler ise yakalarını kaldırdıkları uzun kollu beyaz gömlek, uzun bir pantolon ve dekoratif öğelerle süslenmiş eliptik şekle sahip bir şapka takıyorlarmış.

Endonezya’nın Bali Adası’nda yaşayan Hinduların “Sessizlik Günü” (Nyepi) isimli bayramları var. “Sessizlik Günü’nde kötü düşüncelerden ve kötü duygulardan arındıklarına inanıyorlar. İnanışa göre Hindular, 24 saat boyunca evlerinden çıkmıyor, evde ışık yakmıyor, çalışmıyor, eğlenmiyor ve hatta konuşmuyorlar. Aynı zamanda “Sessizlik Günü” yeni yıl olarak kabul ediliyor.

İspanya’da, “El Colacho” adında bir etkinlik var. İspanya’nın en ilginç festivallerinden bir tanesi. Her orta bölgelerinde kalan Burgos kentine bağlı 166 nüfuslu Castrillo de Murcia köyünde yapılıyor.Her yıl haziran aynın ikinci haftası yapılıyor. Colacho etkinliğine ismini veren üzerine giydiği renkli kostüm ve taktığı maskeyle "şeytan" olduğuna inanılan bir kişi, elindeki kırbaç ile köyün sokaklarında dolaşıyor. El Colacho'ya sokaktaki turu sırasında siyah pelerin giymiş bir grup ve davul çalan kişi eşlik ediyor. Dini törenle köyün sokaklarına yerleştirilen yatakların üzerine koyulan bebeklerin üzerinden atlamasıyla son buluyor. 1621 yılında gerçekleştirildiği belirtilen festivalde, sokakta çocukları kovalayan "El Colacho"nun, elindeki kırbacıyla her vuruşunda çocukları, üzerlerinden her atlamasında da bebekleri hem hastalıktan koruduğuna hem de kötülüklerden arındırdığına inanılıyor.

Pagan bir geçmişi olan ancak İspanya'daki birçok festival gibi günümüzde Katolik Kilisesi'nin kurallarına uyarlanan festivalde, üzerinden atlanan bebekler aynı zamanda köyün rahibi tarafından da kutsanıyor. Yaşlı nüfusa sahip Castrillo de Murcia halkı köylerinde son 1 yılda sadece 1 bebek dünyaya geldiğini, buna rağmen El Colacho Festivaline her yıl İspanya'nın farklı yerlerinden 100'e yakın bebek getiriliyor.

Gelenekler bitmiyor yaşatılıyor. Fakat ne yazık ki Türkiye’de buna rastlayamıyoruz. 400 yılı aşkın bir gelenek olan El Colacho, evlerinin pencerelerinde el işlemeli beyaz örtülerini asarak festivali kutlayan Castrillo de Murcia köyünün her yerinde hissediliyor.