Cumhurbaşkanı olmak için başvuru şartları nedir?
18:45 18.03.2025 (güncellendi: 18:54 18.03.2025)
© AA
Abone ol
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun diplomasının iptal edilmesinin ardından, cumhurbaşkanı olmak için gereken şartlar gündeme geldi. Anayasaya göre, cumhurbaşkanı adayı olabilmek için yükseköğretim diplomasına sahip olmak gerekli ancak İmamoğlu'nun diplomasının iptal olmasıyla aday olamayacağı açıklandı.
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun diplomasının iptal edilmesinin ardından, cumhurbaşkanı olabilmek için gerekli anayasal şartlar merak konusu oldu.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 101. maddesine göre cumhurbaşkanı olabilmek için belirli şartlar aranıyor. Bu şartlar arasında yaş, eğitim, milletvekili seçilme yeterliliği gibi koşulların olduğu ifade edildi.
1.
Yaş Şartı: Cumhurbaşkanı adayının 40 yaşını doldurmuş olması gerek,2.
Eğitim Şartı: Adayın yükseköğrenim mezunu olması zorunlu,3.
Milletvekili Seçilebilme Yeterliliği: Aday, milletvekili seçilebilme yeterliliğine sahip bir Türk vatandaşı olmalı ve adayın herhangi bir suçtan dolayı mahkum olmaması, kamu hizmetlerinden yasaklanmamış olması gerektiği açıklandı.Cumhurbaşkanı adayı gösterilme şartları nedir?
Bir kişi, aşağıdaki yollardan biriyle Cumhurbaşkanlığına aday gösterilebilir:
En az 20 milletvekili ile oluşan siyasi parti grupları tarafından aday gösterilebilir.
En son yapılan milletvekili genel seçimlerinde geçerli oyların toplamı tek başına veya birlikte hesaplandığında yüzde 5'i geçen siyasi partiler tarafından aday gösterilebilir.
100 bin seçmen tarafından aday gösterilebilir.
Cumhurbaşkanlığı görev süresi ve adaylık
Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıldır.
Bir kişi en fazla iki kez Cumhurbaşkanı seçilebilir.
Eğer Cumhurbaşkanı ikinci döneminde görev yaparken TBMM seçimleri yenilenirse, Cumhurbaşkanı bir kez daha aday olabilir.
Milletvekilliği ve Cumhurbaşkanlığı
Cumhurbaşkanı seçilen bir milletvekilinin Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) üyeliği sona erer. Yani, Cumhurbaşkanı seçilen kişi, milletvekilliği görevini bırakmak zorundadır.
Belediye Başkanlığı adaylığı için şartlar nedir?
Belediye başkanı olmak veya belediye başkanlığına aday olmak için Türkiye'de yerel seçim mevzuatı ve Belediyeler Kanunu çerçevesinde belirlenmiş bazı şartlar bulunuyor. Bu şartlar, adayların hem yasal hem de idari açıdan uygunluğunu belirler. İşte Belediye Başkanlığı adaylığı için gerekli şartlar:
Belediye başkanı adayı, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmalıdır.
Belediye başkanı adayı, 25 yaşını doldurmuş olmalıdır.
Aday, okur-yazar olmalıdır. Ancak, yükseköğrenim mezunu olma zorunluluğu yoktur.
Aday, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olmalıdır. Bu yeterlilik, Anayasa'nın 76. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre:
Kısıtlı olmamak (yani, mahkeme kararıyla kısıtlanmamış olmak),
Ağır hapis cezası almamış olmak (affa uğramış olsa bile),
Yüz kızartıcı suç işlememiş olmak (örneğin, hırsızlık, dolandırıcılık, rüşvet gibi suçlar),
Terör örgütleriyle bağlantısı olmamak,
Askerlikle ilişiği olmamak (askerlik görevini tamamlamış veya muaf olmak),
Kamu hizmetlerinden yasaklı olmamak.
Kısıtlı olmamak (yani, mahkeme kararıyla kısıtlanmamış olmak),
Ağır hapis cezası almamış olmak (affa uğramış olsa bile),
Yüz kızartıcı suç işlememiş olmak (örneğin, hırsızlık, dolandırıcılık, rüşvet gibi suçlar),
Terör örgütleriyle bağlantısı olmamak,
Askerlikle ilişiği olmamak (askerlik görevini tamamlamış veya muaf olmak),
Kamu hizmetlerinden yasaklı olmamak.
2. Siyasi parti adaylığı veya bağımsız adaylık
Belediye başkanı adayı, bir siyasi parti tarafından aday gösterilebilir veya bağımsız aday olabilir.
Siyasi partiler, adaylarını kendi iç tüzüklerine göre belirler.
Bağımsız adaylar ise, belirli sayıda seçmenin imzasını toplayarak aday olabilir.
3. Yerleşim yeri şartı
Belediye başkanı adayı, aday olduğu beldenin sınırları içinde en az 6 aydır ikamet ediyor olmalıdır. Bu şart, büyükşehir belediye başkanlığı için geçerli değildir.
4. Görevde olmama şartı
Kamu görevlileri (memurlar, askerler, hakimler, savcılar vb.), görevlerinden istifa etmedikçe belediye başkanı adayı olamazlar.
5. Bağımsız adaylar için imza şartı
Bağımsız adaylar, aday olabilmek için belirli sayıda seçmenin imzasını toplamak zorundadır. Bu sayı, aday olunan belediyenin büyüklüğüne göre değişir:
Büyükşehir belediye başkanlığı için en az 20 bin seçmen imzası,
Diğer belediyeler için ise ilgili belediyenin seçmen sayısının yüzde 2'si kadar imza gereklidir.
Büyükşehir belediye başkanlığı için en az 20 bin seçmen imzası,
Diğer belediyeler için ise ilgili belediyenin seçmen sayısının yüzde 2'si kadar imza gereklidir.
Büyükşehir belediye başkanı adayları için, aday oldukları ilin sınırları içinde 6 aydır ikamet etme şartı aranmaz. Ancak, diğer şartlar (yaş, seçilme yeterliliği vb.) geçerlidir.
Cumhurbaşkanı ve belediye başkanı adaylığına kayyum atanır mı?
Türkiye'de Cumhurbaşkanı ve Belediye Başkanı adaylığına kayyum atanması söz konusu olmadığı ifade edildi. Kayyum atanması, genellikle belediyeler veya diğer kamu kurumları üzerinde uygulanan bir idari tedbir olarak uygulandığı ve adaylık süreçleriyle doğrudan bir ilgisinin olmadığı belirtildi.
Cumhurbaşkanı adaylığı, Anayasa ve ilgili seçim mevzuatına göre düzenlenir. Adaylar, belirli şartları taşıdıkları takdirde (örneğin, 40 yaşını doldurmuş olmak, yükseköğrenim mezunu olmak, milletvekili seçilebilme yeterliliğine sahip olmak) aday olabilirler. Cumhurbaşkanı adaylığına kayyum atanması gibi bir durum söz konusu olmadığı ve adaylık sürecinin tamamen siyasi partiler, milletvekilleri veya seçmenler tarafından başlatıldığı açıklandı.
Belediye başkanı adaylığı, yerel seçimlerle ilgili olduğu ve siyasi partiler veya bağımsız adayların, belediye başkanlığı için aday gösterilebileceği açıklandı. Ancak, belediye başkanı adaylığına da kayyum atanması gibi bir uygulama olmadığı genellikle görevden alınan belediye başkanlarının yerine atanan bir idari görevli olduğu ifade edildi.
