ABD, neden İsrail’i destekliyor?

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) niçin İsrail’i destekliyor? Yani bunun bir geçmişi var... oldukça ilginç bir geçmişi. Aslında söz konusu geçmiş epey geriye gidiyor. Önemli olan noktalardan biri şu: Hristiyan Siyonizmi, Yahudi Siyonizminden çok daha eski ve çok daha güçlü bir akım. Özellikle İngiltere’de Hristiyan Siyonizmi Britanya elitleri arasında oldukça etkiliydi. Aslında bu mevzu, Balfour Deklarasyonu’nun ve Britanya’nın Yahudi yerleşimlerini desteklemesinin nedenlerinden biri. Unutmayın... İncil’de ne yazıyor? Bilirsiniz bu, Britanya elit kültürünün önemli bir parçası. Aynı şey ABD için de geçerli. Woodrow Wilson, her gün İncil okuyan koyu bir Hristiyandı. Harry Truman da öyle. Roosevelt yönetiminde önemli isimlerden biri olan Harold Ickes, bir keresinde Yahudilerin Filistin’e dönüşünü tarihteki en büyük olay olarak tanımlamıştı. Yani İncil’de anlatılanların gerçekleşmesi olarak görüyorlardı bunu. Nitekim burası, derin bir biçimde dindar bir ülke. İncil’deki sözde emirlerin harfiyen ciddiye alındığı bir yer.

Lakin mesele sadece bu değil; doğrudan sömürgeciliğin de bir parçası. Avrupa sömürgeciliğinin son aşaması. Ve İsrail’e en güçlü desteği veren ülkelerin yalnızca ABD olmadığını fark etmek önemli. Amerika, Avustralya, Kanada... İngiltere’den türeyen ülkeler. ‘Anglosfer’ denilen bölge. Alışılmışın dışında bir emperyalizm şekli. Bunlar yerleşimci sömürge toplumları. Hindistan gibi değil. Mesela İngilizlerin Hindistan’daki varlığı gibi değil. Daha çok Güney Afrika’ya benziyor veyahut Fransızların Cezayir’deki düzenine. Yerleşimci sömürgecilik, yani gelen yerleşimcilerin yerli halkı fiilen ortadan kaldırdığı bir düzen. Üstelik bunu yaparken de dinsel inançlarla motive olan bir topluluk. Hristiyan Siyonizmiyle hareket eden, aşırı derecede dindar gruplar. İşte bunlar, öne çıkan kültürel faktörler.

Bunun yanı sıra önemli jeostratejik faktörler de var. 1948’de ABD’de İsrail’in yeni kurulan devletine nasıl yaklaşılacağı konusunda Dışişleri Bakanlığı ile Pentagon arasında aslında bir görüş ayrılığı vardı. Dışişleri Bakanlığı temkinliydi; İsrail’in ‘fetihlerine’ ve devletin kuruluşuna kesin bir bağlılık göstermiyordu. Mülteci meselesi konusunda endişeliydi. Bu sorunun bir şekilde ele alınmasını istiyordu. Diğer yandan Pentagon İsrail’in askeri potansiyelinden ve başarılarından oldukça etkilenmişti. Gizliliği kaldırılmış belgeleri incelerseniz, Genelkurmay Başkanlığı’nın İsrail’i bölgedeki en büyük ikinci askeri güç olarak tanımladığını görürsünüz—Türkiye’den sonra. Aynı zamanda İsrail’in ABD’nin bölgedeki gücü için potansiyel bir üs olabileceği görüşü de vardı. Bu yaklaşım devam etti. Tüm kayıtları burada anlatamam, ama 1958’de bölgedeki ciddi bir kriz sırasında İsrail, Britanya ve ABD ile tam iş birliği içinde olan tek devletti. Bu nedenle hem hükümetten hem de askeri çevrelerden büyük destek kazandı.

Noam Chomsky, dünyanın yaşayan en büyük entelektüellerinden birisi. Chomsky, sözünü sakınmadan söyleyebilen az sayıda entelektüellerden. Chomsky’in “ABD, Neden İsrail’i Destekliyor” başlıklı makalesi harika bir manifesto. İsrail’in nasıl bir oluşum olduğunu bilmiyorsanız bu makaleden sonra ne olduğunu anlayacaksınız. Chomsky, “Yahudilik, Hristiyanlıktan çok daha eski bir din ama Hristiyan Siyonizm’inin Yahudi Siyonizm’inden daha güçlü ve köklerinin eskiye dayanıyor” diyor. Bu olağan üstü bir saptama. Chomsky, ABD’nin Hristiyan Siyonizm’inin savunulduğu en büyük yerdir, İngiltere’de bunun yancısıdır diyor. Dolayısıyla siyonizm geçmişte İngilizlerin Hindistan’daki sömürgecilik anlayışlarından farklıdır ve Fransızların Cezayir’deki sömürgecilik anlayışlarına çok benzemektedir diyor. İsrail, şu an Amerika Birleşik Devletleri için birinci güç durumunda. Türkiye, 30-40 yıl önce bölgenin birinci gücü olarak görülebiliyordu ama artık öyle değil. Sağlam bir duruş sergilenmezse İsrail'in genişleme süreci devam edecek. 10-15 yıl sonra bölgede Ürdün, Lübnan ve Suriye diye bir devlet kalmayacağını düşünüyorum. Mısır, askeri üs olarak ABD tarafından kullanılmak isteniyor. O nedenle Mısır'a dokunulmayacak. İsrail'in genişleme sürecinin arka planında ABD ve İngiltere vardır.