‘Woke politikalar ve çocukların trans yapılması sebebiyle Latin seçmen de tepki gösterdi ve Trump’a oy verdi’

“Bu sıfatı kullanmak belki biraz riskli ama bugün için geçici olarak ‘dönüştürücü’ bir seçim olduğu söylenebilir. Trump’ın zaferi göz kamaştırıcı. Senato’yu kazandı, Temsilciler Meclisi netleşmedi ama karşı taraftan dört vekil çaldılar. Orada da favori. Yüksek Mahkeme onlarda zaten. Beyaz Saray’ı aldılar. Karşı tarafı sürklase ettiler. Moral ve ahlaki olarak Demokratlar iç tartışma yaşayacak. Birbirlerini suçlayacaklar, popülist olmaktan bahsedecekler. Biden’ın geç çekildiğini söyleyecekler. Yani bu zafer karşısında muhalefet yapamayacaklar ve strateji yapacaklar bir süre. Mesela kürtaj veya göçmenlerin gönderilmesiyle ilgili birçok konuda sokak çağrıları yapabilirler.

Elbette Trump bir daha başkanlık seçimine giremeyecek. Ama yine de oy aldığı kesimlere bakmak lazım. Cumhuriyeçtiler uzun süreden sonra ilk defa genel oy sayısında öne geçti. Hemen her yerde Trump’ın oyu arttı. Hemen her yaş grubunda ve demografik grupta Cumhuriyetçilerin oyları arttı. Trump’ın en az altı ay balayı yaşayacağı düşünülebilir. Tabii bu Trump; her an her şeyi yapıp bu başarıyı başarısızlığa da çevirebilir. Tabii daha tecrübeli artık. Kendisine daha yakın insanlarla çalışacak büyük ihtimalle. Araya İsrail lobisi, Pompeo vari adamları sıkıştırmaya çalışacaktır. Olacak mı olmayacak mı bilmiyoruz. Personel çok önemli. Amerikalılar, ‘Personel, politikadır’ der. Oraya kimi getirirseniz o yapıyor her şeyi. Ekip çok önemli.

Ama şimdi Trump’a biat eden, ona katılan, onun amaçlarını büyük ölçüde paylaşan bir grup var. Trump’ın ilk döneminde ekibinin neredeyse tamamı sistemin adamıydı. Onlar da Trump’ı hep baltalamaya çalıştı. Söz verdikleri şeyleri yapmadılar. Trump’ı isteklerinden vazgeçirdiler. Tabii Trump’ın bazı istekleri saçma olabiliyor. Ticaretle ilgili değişik fikirleri var. Çıkış noktasını anlamak mümkün ama hemen gerçekleşsin istiyor. Yani bu seçim tarihi bir başarıydı. Bakalım sonuçları da tarihi olacak mı?”

“Ben de herkes gibi Trump lehine bir rüzgar görüyordum. Fakat hile olabilir mi veya kürtaj meselesi yüzünden kadınlar oy tercihini değiştirir mi diye düşünüyordum. Trump zaten daha önde gözüküyordu momentum olarak. Tabii bu ihtimalleri de düşündüm. Seçimden bir gün önce arkadaşlarım sorunca, Trump’ın kazanma şansı yüzde 55-60 diyordum. Tabii genel oy olarak daha fazla sayıda oy alması, her yerde oyunu artırması, salıncak eyaletlerin tamamını kazanması şaşırtıcı oldu. Bunlar, benim en iyi tahminlerimin de ötesindeydi.

Kamala’ya gelelim. Tarih bazen ufacık yerlerde oynayabiliyor. Trump o gün kafasını dönmese bugün başka şeyler konuşuyorduk. Oraya Trump olmayan biri gelecekti. Tabii her şey sadece Trump ile açıklanamaz. Fakat Trump, tüm o rüzgarı ve tarihi hıncı arkasına topladı, adeta kendisinde kristalize etti. Bunu başkası bu ölçüde yapamazdı. Belki Cumhuriyetçiler yine kazanırdı ama böyle olmayabilirdi. Demokratlar’da da Biden çekilince Kamala’da karar kıldılar. Diğerleri de cesaret edip öne çıkamadı. Kamala’dan daha kapasiteli insanlar var Demokratlar’da. Onların da elbet kusurları var fakat konulara dahi hakimler. Kamala hiçbir şey söylemiyor. Ya konuşmak istemiyor ya da kapasitesi yok. Sadece gülüyor, dans ediyor. Ama bunlarla olmuyor. Çünkü normal şartlarda şansı olabilirdi.

Amerikan halkında müthiş bir rahatsızlık var. Ülkeni yüzde 70’i kötüye gittiklerini, dört yıl öncesinden de kötü olduklarını söylüyor. Bunu dans ederek, gülerek değiştiremezsiniz. Normal şartlarda Amerikalılar, gülümseyen insanları sever. Ronald Reagan da konulara çok hakim değildi. Ama pozitifti, espri yapıyordu. İki defa seçildi. O da dönüştürücü bir başkan olarak hatırlanıyor. O dönem ABD’nin ekonomisi fena değildi. Bugün öyle değil. Hem içeride hem dışarıda problemleri var Amerika’nın. ABD’de birçok insanın gelecek ile ilgili güvencesi yok. İş güvencesi yok. Bütçe yok. Büyük kesimlerin refahı yok. Okulunu bitirenler klasik Amerikan anlatısındaki gibi işe girip, ev kurup evlenemedi. Gençlerin büyük oranı ailesiyle yaşıyor. Üstüne gençlerin birçoğu ailesinden fakir ve ailesi kadar kazanamayacağına inanıyor.

Bu problemleri de büyük ölçüde haklı olarak elitlere bağlıyorlar. Fatura küreselleşmeye kesildi. ‘Fabrikaları taşıdınız, babamın işi garantiydi benim işim ise garanti değil. Babam imalat sanayisinde çalışıp otuz yıl sonra emekli oluyordu. Ben hizmet sektöründe sürünüyorum’ dedi gençler. Bu, insanların geleceğe bakışını olumsuz hale getiriyor. Kırsal kesimdeki insanlar da iş bulamıyor. Şehirlere gidip kasiyerlik yapıyorlar. Üstelik cinsiyet kimlikleriyle, ırksal kimliklerle ilgili gerilimler var. Sınırlar açık.”

“Woke ideolojinin yarattığı bir karmaşa ve rahatsızlık var. Bu seçimin önemli faktörlerinden bir tanesi de, Latin kökenli insanlardan Trump’a kayma olması. Ekonomik nedenler öne çıkıyor ilk başta. ‘Trump döneminde iyiydik. Biden döneminde enflasyon geldi’ diyorlar. Ayrıca Latinler genel olarak muhafazakar insanlar. 13 yaşındaki çocukları trans yapmaya çalışan woke ideoloji onlara ters geliyor. Düşünün, 2016’da Trump seçildiğinde Latinler hakkında kötü şeyler söylüyordu. Bugün bile bazen öyle cümleler kuruyor. Ama o adamlardan aldığı oyu önemli ölçüde artırdı. Trump’ın bir tür dehası var tüm cahilliğine rağmen. Milyon tane kusuru da var. Onlara rağmen seçmenler, sistemi reddediyor. Seçmenler, sistemden bıktığını söylüyor. Hayatlarının kötüye gittiğini ve Biden yönetiminin bir şeyler yapmadığını söylüyor.

Biden bir şeyler yaptı ama ya sonuç alamadı ya da 10 yıl geleceğe dönük planlar uyguladı. Çip yasası çıktı. Altyapı için yasa çıkartmak istediler. Amerikan altyapısı dökülüyor. Ama bu tür planlar hemen etki etmiyor. Etki etse bile yeterli olmayabilir. Ayrıca Kamala Harris’e ‘Ekonomi için ne yapacaksınız? Biden politikalarına katılıyor musunuz?’ diye soruldu. Birçok insan Biden ekonomi politikalarından memnun değil. Kamala bu sorulara yanıt veremedi, somut bir şey ortaya koyamadı. Zaten Kamala’nın 100 gün kampanya süresi vardı. Bunun da büyük bir kısmında medyadan kaçırdılar onu çünkü konuşursa çuvallayabilirdi.

Sonra baktılar, her yerde Trump vardı. Trump’ın en büyük başarılarından birisi, gelenek dışı medyada yer alması. Podcast’lerde boy gösterdi. Elon Musk’ın burada stratejik bir önemi oldu. Twitter’ı alacaktı, ilk başta 44 milyar dolar fazla geldi. Parayı denkleştirmeye çalıştı. Sonra mahkemeye gidileceği söylenince biraz isteksizce aldı. Eğer Elon Musk Twitter’ı almasaydı farklı olabilirdi. Sosyal medya ama özellikle Twitter, tüm kusurlarına rağmen insanların birbiriyle konuşmasına imkan sağlıyor. Sadece New York Times’ın tekelinde olmuyor bilgi.”

“Trump, bürokrasiyi tırpanlayacak. Önceden de söylem olarak Cumhuriyetçilerin cephaneliğinde olan bir şeydi bu. Fakat Trump bunu şimdi uygulayacak. Ne sertlikte uygulayacak, tepkiler ne olacak göreceğiz. Kampanyasındaki en önemli 10 maddeden biri buydu. Yıllardır söylüyor. Şimdi bunu yapmaya istekli adamlar da buldu. Elon Musk da devlette tasarruf başlığında bunun parçası olacak muhtemelen. Çünkü Cumhuryietçiler, bürokratik sınıfın, kendilerini hep ezen, aşağılayan, tercihlerini her daim Demokratlardan ve liberallerden yana kullanan bir şebeke olarak görüyor. Daha önce bürokraside temizliğe girişmemişlerdi ama şimdi yapacaklar.

Ülkedeki 20 milyon olduğu söylenen yasa dışı göçmenleri yollamaya çalışacaklar. Bu lojistik ve teknik olarak kolay bir iş değil ama milyonlarcasını gönderecektir. Toplama kampları kuracak. Bunlar sansasyon yaratacak. Hatta Obama, Trump’tan daha fazla insanı geri göndermişti. Çocuklarla aileleri ayırma da Obama döneminde başladı. Türkiye’de yapılsaydı bu tüm AB örgütleri ayağa kalkardı. Amerika’da bu endüstriyel düzeyde. Trump bunu daha da öteye taşıyacaktır. Bu seçimi ekonomi ve sınır meselesi kazandırdı genel olarak. Kontrolsüz göçmenler etkili oldu.

Bütün bunların riski de var tabii. Bu kişiler gidiyor, tarlada çilek topluyor. O adamları gönderince, bunu Amerikalılar yapacak mı? Yapmazsa fiyatlar artabilir. Bir numaralı vaadi de gıda ürünlerindeki fiyatları düşürmek. Vaatler arasında çelişkiler yaşanabilir yani. Herkese yüzde 20, Çin’e yüzde 60 gümrük koyacak. Bunun arkasındaki mantık, dışarıda ucuza üretip içeride satanların fabrikayı Amerika’ya taşıması. Peki bu şirketler bunu yapacak mı? Yoksa zaten Trump dört sene sonra gideceği için yapmayacaklar mı? İlk dönem büyük ölçüde öyleydi. Birkaç tane göstermelik şirket kurdular. Trump geri getirdiğini söyledi ama sembolikti. Bu sefer iş ciddiye binecek mi? Bir de Trump ile başlamış Çin karşıtı politikalar, Biden’la daha da öteye geçti. Yeni normalin bu olduğu kanısına varılırsa, fabrikalar dönebilir. Tabii bir yandan da ülkelerin dolar tutma isteği azalabilir. Birçok ülke ABD’ye ticaret fazlası veriyor. Dolar tutuluyor. Bununla devletler tahvil alıyor. Gümrük politikaları, ABD dolarının merkezi pozisyonunu etkileyebilir. Bu da enflasyon yaratıcı bir etki. Mesela Çin bir malı doksan dolara mal edip yüz dolara satıyor. Gümrük gelince değeri 160 dolar olacak. Amerikalılar bu defa daha pahalıya almış olacak. Yani enflasyon yaşanabilir bu politikalardan sonra.”