Uzmanı, kritik 6 yıl eşiğine işaret ederek anlattı: Konut kriziyle nasıl mücadele edilmeli?
16:54 20.09.2024 (güncellendi: 09:13 30.09.2024)
© Sputnik / Elif Sudagezer
Abone ol
Özel
Dünyada ve Türkiye'de konut sektöründe önemli bir kriz yaşanıyor. Birçok sebepten dolayı konut üretimi oldukça zorlaşmış durumda. Uzmanlar, bu durumun duraksamaya neden olduğunu ve konut arzının ciddi şekilde azaldığını belirtiyor. Peki bu ne anlama geliyor? Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) Başkanı Neşecan Çekici Sputnik'e özel anlattı.
Son günlerde Türkiye konut sektöründe önemli bir kriz yaşanıyor. Ekonomik dalgalanmalar ve yüksek maliyetler nedeniyle konut üretimi zorlaşmış durumda. Uzmanlar, bu durumun piyasalarda büyük bir duraksamaya neden olduğunu ve konut arzının ciddi şekilde azaldığını belirtiyor.
Günümüzde konut edinmenin giderek zorlaştığını belirten ekonomistler, krizin sadece konut fiyatlarını değil, aynı zamanda inşaat sektöründeki istihdamı ve ekonomik dengeyi de etkilediğini vurguluyor. Artan maliyetler ve üretim zorlukları, konut projelerini geciktiriyor ve bu da barınma krizinin derinleşmesine neden oluyor. Bu gelişmeler ışığında, barınma kriziyle ilgili çözüm önerilerini ve olası stratejileri detaylı olarak ele alacağız. Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) Başkanı Neşecan Çekici Sputnik'e özel anlattı.
Günümüzde konut edinmenin giderek zorlaştığını belirten ekonomistler, krizin sadece konut fiyatlarını değil, aynı zamanda inşaat sektöründeki istihdamı ve ekonomik dengeyi de etkilediğini vurguluyor. Artan maliyetler ve üretim zorlukları, konut projelerini geciktiriyor ve bu da barınma krizinin derinleşmesine neden oluyor. Bu gelişmeler ışığında, barınma kriziyle ilgili çözüm önerilerini ve olası stratejileri detaylı olarak ele alacağız. Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) Başkanı Neşecan Çekici Sputnik'e özel anlattı.
Sadece Türkiye konut krizinden etkilenmiyor; '2030'da dünya nüfusunun yüzde 40'ı erişilebilir konuta ihtiyaç duyabilir'
Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) Başkanı Neşecan Çekici sadece Türkiye'nin değil tüm dünyanın konut krizinden etkilendiğini aktarırken şunları kaydetti:
"Mevcut konut krizi 1.6 milyar insanı etkiliyor. 2030 yılına kadar, UN-Habitat tahminlerine göre dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 40'ı olan 3 milyar insanın erişilebilir konuta ihtiyaç duyacağı öngörülüyor. Bu, dünyada her gün 96.000 yeni uygun fiyatlı konut inşa edilmesi anlamına gelir. Bunun yanı sıra, dünya genelinde tahmini 100 milyon kişi evsiz ve her dört kişiden biri sağlık, güvenlik ve refah açısından zor koşullarda yaşıyor."
'İnsanlar yatırım amaçlı gayrimenkul almayı bıraktı'
GYODER Başkanı Neşecan Çekici geçtiğimiz iki yılda yüzde 25 kira zammı sınırlaması sebebiyle insanların gayrimenkul almayı bıraktığını söylerken mevcut barınma krizinin birçok temel sebebi olduğunu şu sözlerle altını çizdi; "Covid-19 pandemisi ile başlayan iç göç, göçmen krizi ve son olarak Maraş merkezli iki büyük depremle bölgeden başlayan göç dalgası, ülkemizde 'konuta erişim' konusunu hiç olmadığı kadar kritik bir noktaya getirdi. Türkiye’de ev sahipliği oranı yüzde 55’e geriledi. Son iki yılda yüzde 25 kira zammı sınırlaması sebebiyle de insanlar yatırım amaçlı gayrimenkul almayı bıraktı ve arzın az, talebinde çok olması nedeniyle kiralar çok yükseldi.
'Konut üretimi ihtiyacı karşılayamıyor'
Çekici, emlak sektöründe arz-talep dengesine dikkat çekerken konut üretiminin ihtiyacı karşılamadığını şu sözlerle aktardı:
"Türkiye'nin yaklaşık olarak yılda 800-900 bin konut üretmeye ihtiyacı var. Şu anda sadece 500-600 bin adet üretiliyor, ancak bu üretim ihtiyacı karşılayamıyor. Ayrıca, deprem riski altındaki İstanbul'da, 5 yıl içinde dönüştürülmesi gereken 1.5 milyon konut bulunmaktadır, bunların 600 bini öncelikli durumdadır. Ciddi bir bütünleşik konut politikası, acil kodu ile Türkiye’nin gündeminde üst sıralarda yer almalıdır."
'Türkiye’nin acil koduyla çözülmesi gereken sorunları var'
Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) Başkanı Neşecan Çekici Türkiye'nin acil koduyla çözülmesi gereken sorunları olduğunu belirtti:
"Birincisi finansa erişim. Bunu konut, AVM, lojistik diye ayırmıyorum hepsi için geçerli. Finansal erişim dünyada da böyle, bizim şu anda yaşadığımız enflasyon, yüksek faiz oranı, gayrimenkullerden çıkışı Avrupa’da yaşıyor. Türkiye’de de birinci sorunumuz finansa erişim. İkincisi maliyetlerdeki öngörülemezlik, tahmin edilemezlik. Üçüncüsü konut sahipliği oranındaki düşüş. Yüzde 70’in üzeri sağlıklıdır, yüzde 70-80 ortalaması dünya ortalamasıdır bizde 55’lere kadar indi. Dördüncüsü kiracılık meselesi, beşincisi de işgücü. Hep vurguluyorum bu ülkenin çok ciddi bir konut politikası ihtiyacı var. Konut çünkü sadece arz, talep matematiği değil. Bunun dışında sanat tarafı da var, sosyal tarafı da var, finans tarafı da var. Onun için oturup ilgili bakanlıklarla, düzenleyici kurumlarla, STK’larla, özel sektör ve akademi ile bir araya gelip bir konut politikası yazmak gerekiyor bu ülkede."'
'Kırsal-şehir göçü, şehirlerdeki barınma krizini derinleştiriyor'
Çekici, barınma krizini derinleştiren faktörlerden birinin kırsal-şehir göçü olduğunu belirtirken "Kırsal-şehir göçü, şehirlerdeki barınma krizini derinleştiriyor; göç eden nüfusun düşük maliyetli konut talebi karşılanamadıkça, konut fiyatları ve kiralar hızla yükseliyor. Barınma krizini yönetmek için kırsal alanlarda yaşam kalitesini artıracak projeler geliştirilmeli, büyükşehirlerde ise kentsel dönüşüm projeleriyle güvenli ve sürdürülebilir konut alanları yaratılmalıdır. Ayrıca, sosyal konut projeleri ve uygun konut finansman modelleri, dar gelirli kesimlerin konuta erişimini kolaylaştırarak barınma krizinin etkilerini hafifletebilir" dedi.
'Konut krizi sosyal eşitsizlikleri artırıyor ve toplumda kırılmalara neden oluyor'
GYODER Başkanı Neşecan Çekici barınma krizinin toplumun sosyal yapısı ve yaşam kalitesini negatif etkilediğini belirtirken konuya ilişkin şunları söyledi:
"Barınma krizi, toplumun sosyal yapısı ve yaşam kalitesi üzerinde derin etkiler yaratıyor. Yüksek konut fiyatları ve kira maliyetleri, özellikle düşük gelirli ve dezavantajlı grupların konuta erişimini zorlaştırarak, bu kesimlerin yaşam standartlarını ciddi şekilde düşürüyor. Düşük gelirli ve dezavantajlı gruplar, uygun konut bulmakta zorlandıkları için genellikle altyapı ve hizmetlerden yoksun, sağlık ve güvenlik açısından riskli bölgelerde yaşamak zorunda kalıyorlar. Bu, çocukların eğitimine, ailelerin sağlık ve sosyal hizmetlere erişimine olumsuz etki yaparak toplumsal fırsat eşitsizliklerini derinleştiriyor. Bu durum sosyal eşitsizlikleri artırıyor ve toplumda kırılmalara neden oluyor."
'Türkiye'nin bütüncül bir konut politikasına ihtiyacı var'
Çekici, kamu politikaları ve sosyal konut projeleri barınma krizini hafifletmek için yeterli olmadığının altını çizerken konuya ilişkin; "Türk gayrimenkul endüstrinin bütüncül bir konut politikası ihtiyacı bulunmaktadır. Kentsel dönüşüm hamlesiyle eş zamanlı olarak sosyal konutların yaratılması ve erişilebilir konut modellerinin kurulması da gerekiyor. Kentsel dönüşüm projelerinin hayata geçme süreçlerini hızlandırmak amacıyla alınan yüzde 50+1 çoğunluk aranması kararı toplum nezdinde olumlu karşılanmakla beraber kiralık konutlardaki arz – talep dengesizliği nedeniyle önemli bir problem yaratıyor. Evlerini kentsel dönüşüme verecek olanlar ya fahiş kiralarla karşı karşıya kalıyor ya da kiralık konut bulmakta büyük zorluklar yaşadıkları için büyük mağduriyetler yaşanıyor. Bu sebeple, belli rezerv bölgelerinde acilen geçici konut üretimi planlanması gerekiyor. GYODER olarak toplumdaki bilgi kirliliğini önlemek, halkımızı bilinçlendirmek ve farkındalık yaratmak hedefiyle ‘Kentsel Dönüşüm Okur Yazarlığı Projesi’ üzerinde çalışıyoruz. Öte yandan ipotekli konut satışları tarihi dip seviyede seyrediyor. Tüm bankaların dahil olacağı bir kampanyanın elzem olduğunu düşünüyoruz." diyerek sözlerini noktaladı.
