2023'te kültür-sanat adına neler yaşandı?
Abone ol
2023 yılında kültür-sanat alanında Türkiye’de ve dünyada neler yaşandı? Yılın hafızalara yer eden tüm gelişmeleri Sputnik'in hazırladığı almanakta.
12 Ocak
Türk halk müziği sanatçısı Burhan Çaçan, 62 yaşında İstanbul’daki evinde hayatını kaybetti. Sabah yürüyüş yapmak için dışarı çıkan Çaçan'ın eve döndükten sonra rahatsızlanarak öldüğü belirtildi.
17 Ocak
“Tabiat Dörtlemesi: Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceraları” anabaşlığı altında Su (2012), Toprak (2015) ve Hava (2018) adlı romanları kaleme alan Buket Uzuner’in, serinin devam kitabı olan Ateş’i okuyucularla buluştu.
6 Şubat
Müzik dünyasının "Oscar"ı olarak bilinen 65. Grammy Ödülleri'nde, büyük ödüller Adele, Beyonce, Harry Styles ve Kendrick Lamar'ın oldu.
27 Mart
Seslendirme sanatçısı, sinema ve dizi oyuncusu İsmail Köksal Engür, 77 yaşında hayatını kaybetti.
12 Nisan
Ahmet Hamdi Tanpınar'ın eseri "Saatleri Ayarlama Enstitüsü", Serdar Biliş'in yönetmenliğinde prömiyerini gerçekleştirdi.
20 Nisan
'Aşk-ı Memnu' ve 'Yaprak Dökümü'nde canlandırdığı karakterlerle tanınan Rana Cabbar, 78 yaşında hayata veda etti.
27 Nisan
Selcen Ergun’un ilk uzun metrajlı filmi ‘Kar ve Ayı’, 66’ncı San Francisco Uluslararası Film Festivali’nde ‘Yeni Yönetmenler Ödülü’nü kazandı.
2 Mayıs
Amerikalı senaryo yazarları ve aktörlerin katılımıyla, daha iyi ücret ve yapay zeka (AI) için bir çerçeve talep etmek üzere greve gitti. Hollywood'da 1960 yılından bu yana benzeri görülmemiş olan bu grev, eylül ayında bir ücret anlaşması ve yapay zekanın kullanımına ilişkin güvencelerle sona erdi. Stüdyoların bu teknolojiyi seslerini ve görüntülerini klonlamak için kullanacağından ve haklarının ihlal edeceğinden endişe eden oyuncular kasım ayına kadar çekimlere gitmedi. Grev, ücret kazanımlarının yanı sıra, yapay zeka kullanımına yeni kısıtlamalar getirilmesiyle son buldu. Altı ay süren grev ABD ekonomisine en az 6 milyar dolara mal oldu.
14 Mayıs
İsveçli şarkıcı ve söz yazarı Loreen, 2023 Eurovision Şarkı Yarışması'nı "Tattoo" adlı şarkısıyla kazandı.
19 Mayıs
Ayşe Kulin’in "Yarın Yok" isimli distopik romanı Everest Yayınları tarafından yayımlandı.
24 Mayıs
Dünyaca ünlü ses sanatçısı Tina Turner 83 yaşında hayatını kaybetti.
27 Mayıs
76. Cannes Film Festivali’nde, En İyi Kadın Oyuncu Ödülü, Nuri Bilge Ceylan'ın yönettiği "Kuru Otlar Üstüne" filmindeki performansıyla Merve Dizdar'a verildi.
9 Haziran
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), Kırgızların milli Manas Destanı'nın ilk el yazmasını insanlığın ortak mirası ilan etti.
Temmuz
8 Temmuz
Mazhar Fuat Özkan (MFÖ) grubunun üyesi müzisyen Özkan Uğur 69 yaşında hayatını kaybetti. Uğur, 2013 yılında lenf kanserine yakalanmıştı. Bu hastalığı atlatan Uğur, 2020 yılında tekrar kanser tedavisi görmeye başlamıştı.
12 Temmuz
Çek asıllı Fransız yazar Milan Kundera 94 yaşında hayat veda etti. Kundera, "Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği", "Ölümsüzlük", "Bilmemek" gibi Türkçeye de çevrilen romanlarıyla tanınıyordu.
17 Temmuz
Dünyaca ünlü oyuncu ve şarkıcı Jane Birkin, 76 yaşında hayatını kaybetti. Birkin’in Paris’teki evinde hizmetçisi tarafından ölü bulunduğu açıklandı.
18 Temmuz
Dünyaca ünlü pop yıldızı Taylor Swift, 'Speak Now' albümüyle Billboard 200 listesinde 12. kez 1 numara oldu. Barbra Streisand'ı geride bırakan Swift, listede en çok 1 numara albüme sahip kadın şarkıcı olmayı başardı.
20 Temmuz
Murat Menteş’in mucizevi suçlarla dolu fantastik polisiye romanı Afili Hafiye, Alfa Yayınları’ndan çıktı.
25 Temmuz
Bir süredir sağlık sorunları yaşayan tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, şair, oyun yazarı ve tiyatro yönetmeni Yılmaz Gruda, 93 yaşında hayatını kaybetti.
26 Temmuz
Dünyaca ünlü İrlandalı şarkıcı Sinead O'Connor, 56 yaşında hayatını kaybetti.
7 Ağustos
Şarkılarıyla Türk rock müziğine iz bırakan ünlü müzisyen Erkin Koray, Kanada'nın Toronto kentinde kaldırıldığı hastanede 82 yaşında hayatını kaybetti.
11 Ağustos
Resmi Gazete'de yayımlanan atama kararına göre oyuncu Tamer Karadağlı, Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü'ne getirildi.
17 Ağustos
Greta Gerwig imzalı "Barbie", Christopher Nolan imzalı "Kara Şövalye" filmini geçerek Warner Bros.'un en çok izlenen filmi oldu.
18 Ağustos
Tüm zamanların en popüler gruplarından biri olarak gösterilen "TakeThat"ten ayrılarak solo kariyerine devam eden İngiliz şarkıcı ve şarkı yazarı Robbie Williams, Türkiye'de ilk kez Bodrum’da konser verdi.
29 Ağustos
Christopher Nolan'ın Türkiye'de en çok seyirciye ulaşan filmi olan Oppenheimer Türkiye gişesinde üst üste beşinci hafta sonunda gişe lideri olurken, tüm zamanların en çok izlenen 15 yabancı filmi arasına adını yazdırdı.
5 Eylül
Bir süredir akciğer kanseriyle mücadele eden usta oyuncu Mehmet Ulay, 81 yaşında vefat etti.
8 Eylül
Yönetmen Nuri Bilge Ceylan'ın "Kuru Otlar Üstüne" filmi, Türkiye'nin 96'ıncı Akademi Ödülleri'ndeki (Oscar) adayı olarak belirlendi.
29 Eylül
Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek, bu yıl 60. kez düzenlenecek Antalya Altın Portakal Film Festivali'nin iptal edildiğini bildirdi.
5 Ekim
2023 Nobel Edebiyat Ödülü'nü "yenilikçi oyunları ve nesirleri" dolayısıyla Norveçli yazar Jon Fosse kazandı.
20 Ekim
Rusya'nın kültür ve sanat örneklerinin sergilendiği 'Rus- Türk Kültür ve Sanat Haftası', Ankara Bilim Üniversitesi'nde başladı.
21 Ekim
ABD'li ressam, film yapımcısı ve grafik tasarımcı Andy Warhol'un 125 eserinin yer aldığı Andy Warhol-İstanbul sergisi sanatseverlerle buluştu. Etkinlik kapsamında, Türkiye'de ünlü Rus film yapımcısı Andrey Tarkovsky'nin filmlerinin yanı sıra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın hayatı ve siyasi kariyeri hakkında bir belgesel, Samara G. Gallery'den güzel sanatlar sergisi, bir kitap ve hediyelik eşya fuarı yer aldı.
28 Ekim
Ünlü müzisyenler, Cumhuriyet'in 100. yılı anısına bestelenen marşları yorumladı. Tarkan, Türkiye Cumhuriyeti'nin 100. yılında yazdığı "Sen Rahat Uyu" adlı marşı sosyal medya hesapları üzerinde yayınladı. Cumhuriyet'in 100. yılı ve Atatürk için marş besteleyen isimler arasında yer alan şarkıcı Kenan Doğulu da "İkinci Yüzyıl" adlı marşı besteledi. Rap şarkıcısı Norm Ender de Cumhuriyet'in 100. yılı için hazırladığı "Parla" adlı marşı söyledi.
29 Ekim
Friends dizisindeki Chandler Bing rolüyle tanınan 54 yaşındaki ABD'li oyuncu Matthew Perry, hayatını kaybetti. Perry'nin otopsi sonuçları, oyuncunun ölüm sebebinin anestezik ketamin kullanımı ardından havuzda boğulma olduğunu gösterdi.
Yeşilçam'da Türkan Şoray, Filiz Akın, Fatma Girik, Gülşen Bubikoğlu, Hülya Koçyiğit Belgin Doruk ve daha çok sayıda sayıda ünlü ismi seslendiren 94 yaşındaki dublaj sanatçısı Jeyan Mahfi Ayral Tözüm hayatını kaybetti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "2023 Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü" sahiplerini açıkladı. Bilim alanında Süleyman Uludağ, kültür alanında Ali Birinci, müzik alanında Emel Sayın, resim alanında İlhami Atalay, karikatür alanında Hasan Aycın, sinema alanında Sami Şekeroğlu, dijital sanat alanında Refik Anadol, mimarı alanında Sinan Genim, edebiyat alanında ise Nazan Bekiroğlu ödül sahibi oldu. Vefa Ödülleri’ne ise Attila İlhan, Barış Manço, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Muhsin Ertuğrul ve Samiha Ayverdi değer görüldü.
Kasım
3 Kasım
John Lennon tarafından yazılmış; Paul McCartney, George Harrison ve Ringo Starr dokunuşlarıyla şekil almış ve 45 yıl sonra Paul ve Ringo tarafından final haline getirilmiş son The Beatles şarkısı "Now and Then" dinleyiciyle buluştu. Şarkı Birleşik Krallık'ta 54 yıl sonra yeniden bir numara oldu.
16 Kasım
Rusya'nın St. Petersburg kentindeki dünyaca ünlü Ermitaj Müzesi'nde Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. yılına özel iki sergi açıldı. Sergilerde Ermitaj Müzesi’nin envanterindeki Osmanlı dönemine ait eşyalar yer aldı. "Sultan Tuğrasının Altında: Kaligrafi, Yazıbilimi, Mühürbilimi ve Parabilimi Konularında Osmanlı Mirası" ve "Boğazın Kokusu" temalarıyla düzenlenen sergilerin açılışına Türkiye'nin Moskova Büyükelçisi Tanju Bilgiç, Türkiye'nin St. Petersburg Başkonsolosu Özgün Talu, Ermitaj Müzesi Müdürü Mihail Piotrovskiy ve çok sayıda davetli katıldı.
17 Kasım
Kocaeli'nin Dilovası ilçesinde geçirdiği trafik kazasının ardından yoğun bakımda tedavisi devam eden yazar ve sunucu Metin Uca hayatını kaybetti.
27 Kasım
Dünyanın en prestijli edebiyat ödüllerinden biri olan 2023 Booker Ödülü'nü, "Prophet Song" adlı kitabı ile İrlandalı yazar Paul Lynch kazandı.
Aralık
1 Aralık
Tiyatro ve sinema sanatçısı Can Gürzap 79 yaşında tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti. 79 yaşındaki Can Gürzap'ın daha önce aort anevrizması nedeniyle tedavi gördüğü biliniyordu.
4 Aralık
Yönetmenliğini Ali Atay’ın yaptığı, senaryosunu Ali Atay, Feyyaz Yiğit ve Aziz Kedi’nin kaleme aldığı "Ölümü Dünya 2", bu yılın en iyi açılış yapan Türk komedi filmi oldu.
6 Aralık
ABD'de haftalık yayın yapan Time dergisinin geleneksel "Yılın Kişisi" anketinde, bu yıl Amerikalı şarkıcı Taylor Swift seçildi. 12 Grammy'nin aralarında olduğu sayısız ödülün sahibi Swift, 2023 yılına da damgasını vurdu.
10 Aralık
Animasyon ustası Hayao Miyazaki'nin fantastik hikayesi "Çocuk ve Balıkçıl" (The Boy and the Heron), açılış hafta sonunda ABD'de 10 milyon doların üzerinde hasılatla ABD gişede zirveye çıkan ilk orijinal anime yapımı oldu.
11 Aralık
Dünyaca ünlü rock grubu Scorpions, çok sevilen "Love at First Sting" albümlerinin 40. yılı dolayısıyla düzenleyecekleri turne kapsamında İstanbul'da sahne alacağını açıkladı.
15 Aralık
“Masumiyet”, “Kader”, “Kıskanmak” ve “Yeraltı” gibi filmleriyle tanınan ve Türkiye’nin önde gelen yönetmenlerinden biri olan Zeki Demirkubuz’un “Hayat” filmi bugün vizyona girdi.
