Emeklilikte yüksek maaş formülü: Yeniden hesaplama istediler
© AFP 2023 / OZAN KOSE
Abone ol
EYT düzenlemesinde aylığının düşük yatırıldığını düşünenlerin yaptığı başvuru sayısı artıyor. Emeklilikte yüksek aylık almak için kök aylığı artırmak şart. Eksik primleri borçlanarak tamamlamak da avantaj sağlıyor.
Emekli aylıkları hesaplanırken; "9 Eylül 1999 öncesi, 9 Eylül 1999-1 Ekim 2008 arası, 1 Ekim 2008 sonrası" olmak üzere 3 dönem esas alınıyor. Aylığın nasıl arttırılacağı ise merak ediliyor.
Sabah'ın haberine göre, aylığı yükseltecek en kolay çözüm de prime esas kazanç tutarının yükseltilmesi. Uzun yıllar çalışmak, hizmet yılının çok fazla olması değil prime esas kazancın yüksek olması emekli aylığını artırıyor. Emekli aylığı prime esas kazançla paralel yükseliyor.
Yaklaşık 8.6 milyon emekli 7 bin 500 lira aylık alırken "kök maaş" en çok konuşulan konuların başında geliyor. Nisan ayında 5 bin 500 liradan 7 bin 500 liraya yükseltilen en düşük aylıkta aradaki farkı SGK değil Hazine ve Maliye Bakanlığı karşılıyor.
Kök ücrette artış bekleniyor
Emekli a aylıklarının artırılmasına yönelik yapılacak düzenlemede de kök ücretlerde kademeli bir artış yapılması bekleniyor.
Konuya ilişkin merak edilen soruların yanıtları şöyle:
SSK'lı olarak çalışanlar isteğe bağlı sigortayla prim tutarını artırabilir mi?
İsteğe bağlı sigorta, kişilerin isteğe bağlı olarak prim ödeyerek uzun vadeli sigorta kollarına ve genel sağlık sigortasına tabi olmalarını sağlayan bir sigorta uygulamasıdır. SSK'lı olarak çalışmakla beraber ay içinde 30 günden az çalışmak ya da tam gün çalışmama koşulu bulunuyor. Dolayısıyla 4A (SSK) kapsamında çalışanların ayrıca isteğe bağlı sigorta yaptırarak primini, emekli aylığını artırma imkânı bulunmuyor.
İsteğe bağlı sigorta, kişilerin isteğe bağlı olarak prim ödeyerek uzun vadeli sigorta kollarına ve genel sağlık sigortasına tabi olmalarını sağlayan bir sigorta uygulamasıdır. SSK'lı olarak çalışmakla beraber ay içinde 30 günden az çalışmak ya da tam gün çalışmama koşulu bulunuyor. Dolayısıyla 4A (SSK) kapsamında çalışanların ayrıca isteğe bağlı sigorta yaptırarak primini, emekli aylığını artırma imkânı bulunmuyor.
Prim günü dolduktan sonra çalışmaya devam edenlerin emekli aylıkları düşer mi?
Prim gününü doldurduktan sonra çalışmaya devam eden herkesin emekli aylığı düşmez. Emekli aylığının çalıştıkça düşmesi her çalışanın özel durumuna göre değişiyor. Daha önceki dönemlerde Kurum'a bildirilen prime esas kazançlar yüksek, prim süresini doldurduktan sonraki dönemde bildirilenler düşükse örneğin asgari ücretten yatıyorsa emekli aylığı düşer. Ancak, primler 2002'den bu yana zaten asgari ücret ya da ona yakın seviyede yatıyorsa prim günü dolduktan sonra da asgari ücret üzerinden prim yatırmanız emekli aylığını daha fazla düşürmüyor.
Prim gününü doldurduktan sonra çalışmaya devam eden herkesin emekli aylığı düşmez. Emekli aylığının çalıştıkça düşmesi her çalışanın özel durumuna göre değişiyor. Daha önceki dönemlerde Kurum'a bildirilen prime esas kazançlar yüksek, prim süresini doldurduktan sonraki dönemde bildirilenler düşükse örneğin asgari ücretten yatıyorsa emekli aylığı düşer. Ancak, primler 2002'den bu yana zaten asgari ücret ya da ona yakın seviyede yatıyorsa prim günü dolduktan sonra da asgari ücret üzerinden prim yatırmanız emekli aylığını daha fazla düşürmüyor.
Son yapılan düzenlemeyle en düşük emekli aylığı 5 bin 500 liradan 7 bin 500 liraya çıkarılarak yaklaşık 8 milyon emeklinin aylığı eşitlendi. Yeni dönemde emekliye yapılacak zam Temmuz ayında olduğu gibi kök aylık üzerinden mi yapılacak?
Emekli aylıkları prime esas kazanç, çalışma süresine göre hesaplanıyor. Dolayısıyla yapılan artışlar 7500 lira üzerinden değil de kök aylık üzerinden gerçekleştiriliyor. Ekim ayında Meclis'e gelmesi beklenen emekliye zam çalışmasında "prim-aylık dengesizliğinin giderilmesi, 7500 lira olan en düşük emekli aylığın artırılması, seyyanen zam yapılması" gibi formüller konuşuluyor. Ancak henüz netleşmiş bir durum söz konusu değil. Beklentiler ise kök ücretlerde bir düzenleme yapılması ve kademeli artış yapılması yönünde.
Emekli aylıkları prime esas kazanç, çalışma süresine göre hesaplanıyor. Dolayısıyla yapılan artışlar 7500 lira üzerinden değil de kök aylık üzerinden gerçekleştiriliyor. Ekim ayında Meclis'e gelmesi beklenen emekliye zam çalışmasında "prim-aylık dengesizliğinin giderilmesi, 7500 lira olan en düşük emekli aylığın artırılması, seyyanen zam yapılması" gibi formüller konuşuluyor. Ancak henüz netleşmiş bir durum söz konusu değil. Beklentiler ise kök ücretlerde bir düzenleme yapılması ve kademeli artış yapılması yönünde.
24 Ağustos 2023, 14:45
