Üretimin kutsandığı 8 bin yıllık gelenek, tarihi köyde yeniden can buldu
Üretimin kutsandığı 8 bin yıllık gelenek, tarihi köyde yeniden can buldu
Sputnik Türkiye
Tarihte bilinen ve her geçen gün kaybolmaya yüz tutmuş ritüeller, bazı bölgelerde yaşatılmaya devam ediyor. Tarihi, mimarisi ve gelenekleriyle dikkat çeken... 04.07.2023, Sputnik Türkiye
Tarihte bilinen ve her geçen gün kaybolmaya yüz tutmuş ritüeller, bazı bölgelerde yaşatılmaya devam ediyor. Tarihi, mimarisi ve gelenekleriyle dikkat çeken Mardin’in Alımlı Köyü bunlardan biri. Köyde, üretimin kutsandığı 8 bin yıllık geçmişe sahip bir gelenek yaşatılıyor.
Medeniyetlerin doğuşuna ve çöküşüne tanıklık ettiği için ‘medeniyetlerin beşiği’ olarak ifade edilen Mezopotamya’da, tarihte bilinen ve her geçen gün kaybolmaya yüz tutmuş ritüeller bazı yerlerde yaşatılmaya devam ediyor. Bereketli toprakları ile nam salmış bu bölgede üretime verilen önem çeşitli ritüellerle kutsanırdı.
Özellikle bahar aylarında düzenlenen bu ritüellerden biri de Mardin’in Artuklu İlçesine bağlı Alımlı Köyü’nde yaşatılıyor. Eski adıyla Bilali olarak bilinen köyde, 8 bin yıldır hasat döneminin başlangıcı kabul edilen bir şenlik düzenleniyor.
Kürtçe adı ‘ceh zera’ yani ‘sarı arpalar’ anlamına gelen şenlik 8 bin yıllık bir geçmişe sahip. Şenlik, köyün karşısında yer alan tepedeki ‘ceh zera’ ziyaretinden adını alıyor. Köyde bulunan bir diğer kutsal ziyaret de Bilali Ziyareti. Rivayete göre, Hz. Muhammed’in sahabesi ve ilk müezzini Bilal-i Habeşi’n bu tepede ezan okuduğu ve namaz kıldığı söyleniyor. Ancak bu konu ile ilgili net bir bilgi bulunmuyor.
1958 yılına kadar yapılan şenlik, 64 yıl aradan sonra tekrar yapılmaya başlandı. Mayıs ayının ilk hafta sonunda arpaların sararmasıyla birlikte hasat döneminin başladığını müjdeleyen bu halk şenliğinde, hasadın bereketli geçmesi için ziyarete gidilerek dualar edilir, kurbanlar kesilirdi. Büyük bir pazar yerinin kurulduğu şenliğe çevre köylerden de yüzlerce kişi katılırdı. Üç gün süren ve Kırgınlıkların, küskünlüklerin sona erdiği şenlik bayram havasında geçerdi.
Kaya mezarları, sarnıç, taş ocakları ve kayaya oyulmuş yaşam alanları
Geleneklerin yanı sıra tarihi ve mimarisiyle de dikkat çeken Alımlı Köyü’nde, taş evlerin yanı sıra, kaya mezarları, sarnıç, taş ocakları ve kayaya oyulmuş yaşam alanları bulunuyor. Yüzyıllarca Süryanilere komşuluk yapmış Alımlı Köyü’nde şuan birkaç aile dışında kimse yaşamıyor. Uzaktan harabeye benzeyen ve çorak yapısı ile dikkat çeken köyde, mağaralar ve harabeye dönen evlerde yaşamdan izler taşıyor. Köyün net tarihi bilinmiyor, ancak mağaralar ve kaya mezarlarının varlığı binlerce yıllık bir geçmişe sahip olduğu fikrini geliştiriyor.
Alımlı Köyü’nün tarihi ve geleneklerinin açığa çıkması ve bilinmesi için köylüler çaba sarf ediyor. Bunlardan biri de Kübra Çelik. Mardin merkezde yaşayan ve öğretmenlik yapan Çelik, köyün tarihi ve gelenekleri ile ilgili bilgi belge toplayarak bir araştırma çabası içinde. Köyde düzenlenen şenliğin detayları ve köydeki gelenekleri araştıran Çelik, köyün efsanelere de konu olduğunu ve doğaüstü güçlere sahip varlıkların olduğuna inanıldığını söylüyor. Çelik, bu varlıklar nedeniyle mağaralara gitmekten çekinildiğini söylüyor.
