'Kiev rejimi stratejik önemdeki Artyomovsk'u yitirerek büyük psikolojik yara aldı'
23:09 23.05.2023 (güncellendi: 11:31 26.05.2023)
'Kiev rejimi stratejik önemdeki Artyomovsk'u yitirerek büyük psikolojik yara aldı'
Abone ol
Okay Deprem’e göre, Donbass’ta Artyomovsk’un alınması stratejik ve psikolojik açıdan Rusya ve müttefiklerine büyük motivasyon oldu. Kiev’in ağır asker ve mühimmat kayıplarına atıf yapan Deprem, geniş çaplı bir saldırının zor olduğunu söyledi. Deprem, Donetsk’in rahat nefes alması için kuzeybatıda geniş bir çemberin alınması gerektiği görüşünde.
Rusya Federasyonu’nun Ukrayna’nın doğusundaki Donbass’taki özel askeri harekatında son aylarda dikkatleri üzerinde toplayan Bahmut/Artyomovsk cephesi nihayet kapandı. ‘Müzisyenler’ diye anılan Wagner güçleri, Batı’nın son dönemde ‘sadece sembolik’ diyerek küçümsedikleri Artyomovsk’u Ukrayna güçlerinin ve Azak taburunun elinden aldı.
Kiev 50 bin ölü ve 70 bin yaralıyla ifade edilen ağır kayıpların ardından şehrin elinden çıkması karşısında önce ‘yalanlamaya’ gitmeye çalıştı. Bir süredir Avrupa turunda bulunan ve ardından Cidde üzerinden Japonya’nın Hiroşima kentine giden Ukrayna lideri Vladimir Zelenskiy, bu ağır psikolojik yenilgiyi küçümsemeye çabaladı. Ancak askeri uzmanların bölgedeki lojistik hatlar bakımından önemine dikkat çektiği Artyomovsk’un ardından Rusya Federasyonu ve Donbass’taki müttefikler güçler için Kramatorsk, Slavyansk hattı önünde çok büyük engeller kalmamış görünüyor
Radyo Sputnik'te yayınlanan Ceyda Karan ile Eksen'e konuk olan Donetsk’te yaşayan gazeteci Okay Deprem ile gelişmeleri ve Artyomovsk cephesinin çözülmesini konuştuk.
‘Hem psikolojik hem stratejik önemi var’
Okay Deprem’e göre, Artyomovsk çatışmanın en uzun süren cephelerinden birisi oldu. Artyomovsk’un lokasyonu ve çevresindeki kilit yerleşimlere atıf yapan Deprem, kentin kurtarılmasının ayrıca psikolojik açıdan sağladığı motivasyona dikkat çekti:
“Artyomovsk bu savaşın en uzun süren cephesi. Takriben 9 ay kadar çatışmalar devam etti ve birkaç gün önce Wagner’in kurucusu Prigojin şehrin tamamının kurtarıldığını söyledi. Sembolik önemini açtığımızda psikolojik önemini öne çıkarabiliriz. Daha evvel Soledar kentindeki gibi Rus güçlerince alınması psikolojik açıdan önemli bir motivasyon sağladı. Çünkü ondan evvel Ukrayna’nın üst üste atakları olmuştu. Son süreçte yaz ve sonbahar aylarından beri Rus tarafının aldığı ikinci önemli yerleşim yerlerinden biri oldu. Bahmut’un stratejik önemi de var. Bu önem lokasyonundan ve çevresinde aynı ölçüde önem arz eden yerleşim noktalarından kaynaklı. Mesela Artyomovsk’un Batı tarafına baktığımızda sırasıyla Kuzey’den aşağı doğru Kramotorsk dahil birbirine yakın bir yay şeklinde dizili yerleşimleri görüyoruz. Şimdi Artyomovsk ile saydığım yerleşimler arasında ciddi bir engel kalmamış durumda. Sadece belirli sayıda köy var.”
‘Ukrayna’nın en fazla kaybı verdiği ve askeri mühimmat açısından da en büyük zarara uğradığı cephe’
Deprem Ukrayna ordusunun Artyomovsk’taki çok ciddi kayıplarına dikkat çekerken, bu bölgede tutunma inadının Kiev’e hem mühimmat hem de eğitimli yetişmiş asker kaynağı açısından pahalıya patladığını vurguladı:
“Artyomovsk bu savaşın en uzun süren cephesi. Takriben 9 ay kadar çatışmalar devam etti ve birkaç gün önce Wagner’in kurucusu Prigojin şehrin tamamının kurtarıldığını söyledi. Sembolik önemini açtığımızda psikolojik önemini öne çıkarabiliriz. Daha evvel Soledar kentindeki gibi Rus güçlerince alınması psikolojik açıdan önemli bir motivasyon sağladı. Çünkü ondan evvel Ukrayna’nın üst üste atakları olmuştu. Son süreçte yaz ve sonbahar aylarından beri Rus tarafının aldığı ikinci önemli yerleşim yerlerinden biri oldu. Bahmut’un stratejik önemi de var. Bu önem lokasyonundan ve çevresinde aynı ölçüde önem arz eden yerleşim noktalarından kaynaklı. Mesela Artyomovsk’un Batı tarafına baktığımızda sırasıyla Kuzey’den aşağı doğru Kramatorsk dahil birbirine yakın bir yay şeklinde dizili yerleşimleri görüyoruz. Şimdi Artyomovsk ile saydığım yerleşimler arasında ciddi bir engel kalmamış durumda. Sadece belirli sayıda köy var.”timli, bu operasyon öncesinde de Donbass’ta savaşmış profesyonel kadroların önemli kısmı erimekteydi. Şimdi katmerlendi.”
‘Wagner rüştünü ispatlamış oldu’
Deprem, diğer cephelerde çok öne çıkmamış olan Wagner güçlerinin ise Artyomovsk’u ele geçirerek rüştlerini ispatladıklarının altını çizdi:
“Wagner’e gelecek olursak… Artyomovsk öncesi ön plana çıkmamışlardı. Sonbahara kadar tayin edici oldukları bir cephe olmamıştı. Bu muharebe Rusya yönetimine rüştlerini ispatladıkları bir olay oldu. Bu da sır değil. Belli açılardan Kremlin ile sürtüştükleri durumlar olmuştu. Ama ne olursa olsun sonuç olarak rüştlerini ispatlamış oldular. Wagner’in ilk başta adı geçmiyordu. Uzun bir süre Savunma Bakanlığı Sözcüsü Konaşenkov, hücum birlikleri olarak söz ediyordu. Yakın zamanda Wagner demeye başladılar. Artyomovsk’u aldıkları kesinleşince Savunma Bakanlığı ve Kremlin ‘Özel hücum birlikleri Wagner savaşı kazanmıştır’ diyerek tebrik etti. Putin de tebrik etti. Çünkü bu savaştan çok önce Wagner adeta hayalet gibi bir örgütlenmeydi. Zaten Rusya içinde tercih edilmeyen bir yapıydı. Daha çok Afrika başta olmak üzere dünyanın birtakım ihtilaf bölgelerinde özel olarak kendilerinden istifade ediliyordu. Sahaya her anlamda inmiş ve kendilerini Rus toplumu içinde meşru kılmış oldular.”
‘Batı’da yer alan kentlere doğru yaklaşmadan Ukrayna illetinden kurtulamayacak gözüküyorlar’
Deprem’e göre, Artyomovsk zaferinden Donbass’ın önemli bir kısmı memnun. Ancak Ukrayna ordusunun Donetsk’in kuzeybatısından sivilleri hedef alan saldırılarının sorun yarattığını belirten Deprem, Donetsk’in tamamen rahat nefes alabilmesi, sivillerin vurulmaktan kurtulmaları için kuzeybatısındaki geniş bir çeperin Rus kuvvetlerince alınması gerektiğini vurguladı:
“Psikolojik anlamda Donbass’ın önemli kısmı memnun. Yalnız somut açıdan onların yaşamına çektikleri sıkıntıya yansıması bakımından bu muharebenin neticesi çok somut anlamlar ifade etmiyor. Düne kadar 2 milyondan fazla şimdi çok daha azının yaşadığı Donbass’taki Donetsk merkezli havzaya Ukrayna tarafından gelen tehdidin merkezi Artyomovsk değil. Donetsk’in 25 km kuzeybatısında yer alan kentler. Ukrayna ordusu epeydir Amerika orijinli, çok namlulu reaktif roket sistemleriyle, uzun namlulu toplarla en kuzey noktalarından birini vurabilir durumda. Yakın zamanda Britanya uzun menzilli roket sistemleri tedarik etti. Donetsk’in tamamen rahat nefes alabilmesi, sivillerin vurulmaktan kurtulmaları için kuzeybatısındaki geniş bir çeperin Rus kuvvetlerince alınması gerekiyor. Buna daha var çünkü çok sayıda yerleşim var. Orada Ukrayna ordusunun ciddi bir yığınağı var. Rus kuvvetlerince Donetsk’in tamamı alınmadan Batı’da yer alan kentlere doğru yaklaşmadan Ukrayna illetinden kurtulamayacak gözüküyorlar.”
‘Kiev bu koşullarda geniş çaplı saldırıyı nasıl yapacak?’
Deprem, Ukrayna’nın beklenen geniş çaplı saldırısını ise ‘çok olası’ görmüyor. Artyomosvk’ta on binlerce askerin yitirildiğini belirten Deprem, Kiev’in büyük saldırı için kara kuvvetlerinin yanı sıra yeterli hava gücü bulunmamasına dikkat çekti. F-16’ların derhal devreye sokulmasının zorluğunu anımsatan Deprem, Rusya’nın Patriot sistemlerini vurmaktaki başarısının da psikolojik etkilerinin altını çizdi:
“Ukrana’nın öyle topyekun bir saldırısı olamayacak çünkü sahada bariz nedenleri var. Üst üste Soledar ve ardından Artyomovsk gibi stratejik yerleri kaybetmiş ve bu uğurda on binlerce askerini yitirmiş Ukrayna ordusunun şu anda karşı saldırıda olduğu iddia edilebilir mi? O zaman neden kayıplara uğruyor? Bu işin en önemli tarafı. Ama Zaporijya cephelerinde de Ukrayna’nın karşı bir atağının emaresi yok. Genel olarak böyle bir harekat için kara kuvvetleri birinci derece önemli. Özel muharebe araçları açısından Ukrayna çok zayıfladı. Böyle bir topyekun saldırıya imkan verecek kapasitede değiller. İkincisi hava kuvvetleri... Böyle bir saldırı için hava kuvvetlerinin ciddi desteği gerekiyor. Ellerinde ne kaldığı tam bilinmiyor ama mütevazi sayıda olmalı. Onlar da Sovyetlerden kalan ve başta Slovakya, Polonya’dan son uçaklar. F-16’lar gündemde, ama bugün bile verilse Ukrayna pilotlarının yetişmeleri aylar sürecek. En erken yaz sonuna yetişebilir. Geriye her şeye rağmen Ukrayna ordusunun efektif kullandığı İHA’lar, Batı’nın verdiği destekle roket ve uçak savar sistemleri kalıyor. Patriot gibi en etkili sayılan savunma sistemlerinden biri Rusya tarafından etkisiz hale getirildikten sonra saha psikolojik açıdan değişikliğe gebe. Ukrayna ordusu o olaydan sonra eskisi gibi efektif kullanamayacak. Amerika yenilerini vermek konusunda çok cüretli davranamayacak. Çünkü dün bir bugün iki misali, verdiği gibi etkisiz hale getirildi. Dolayısıyla oradan da tuttuğumuzda elimizde bir şey kalamıyor.”
“Farklı milliyetçi ve faşist taburlar da önemli kayba uğradı’
Ukrayna ordusunun uzman kadrolarının çoğunun eridiğini, milliyetçi ve faşist taburların da önemli kayba uğradığını belirten Deprem, aylardır sahaya tecrübesiz insanların sürüldüğünü anımsattı. Deprem Artyomovsk’taki çatışmalarda Azak taburunun oynadığı rola atıf yaparken, bunların bir kısmının esir değişimiyle dönenlerden de oluştuğunu söyledi:
“Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin uzman kadronun çoğu eridi. Görüş ve politik olarak çok bilenmiş Azak başta olmak üzere farklı milliyetçi ve faşist taburlar da önemli kayba uğradı. Aylardır sahada mücadeleye devam eden Ukrayna kuvvetleri sembolik hazırlık evresinden sonra sahaya gönderilen tecrübesiz kişilerden oluşuyor. Onlar da gönderildikten hemen sonra birkaç hafta içinde hayatlarını kaybediyorlar. Bu teyit edilmiş bir gerçek. Bütün bunları göz önüne aldığımızda Ukrayna ordusunun geniş bir cephe hattında karşı saldırıda bulunma ihtimali sıfıra yakın. Azak taburuna mensup birkaç bin kişi rehin alınmıştı geçen sene. Aylar boyu Rusya tarafında Donetsk’in belirli yerlerinde hapiste tutuldular. Sonradan önemli kısmı esir takası sırasında Ukrayna tarafına verildi. Çünkü Ukrayna ordusunun elinde de yaz aylarına kadar önemli derecede Rus tarafında esirleri vardı. Rusya bunlara karşı çok daha az sayıda esir değişimine gitti. O sebeple adeta karşı tarafa hediye verildi, diyelim. İşlenen suçlar sadece Azakçılar için geçerli değil. Karşı tarafa verilen Azakçıların önemli kısmı tekrar muharebeye döndüler. Artyomovsk’takilerin bir kısmı onlardan oluşuyor olabilir. Tabii ki kestirmek zor ama geriye kalanların önemli kısmı hayatını kaybetti. Teorik olarak Azak başta olmak üzere neo-Nazi yapılanmalardan geriye çok az bir varlık kaldı.”
